Cơ sở pháp lý thực hiện cơ chế liên thông một cửa quốc gia

Theo quy định tại Khoản 3, Điều 4, Luật Hải Quan 2014: “Cơ chế một cửa quốc gia là việc cho phép người khai hải quan gửi thông tin, chứng từ điện tử để thực hiện thủ tục hải quan và thủ tục của cơ quan quản lý nhà nước liên quan đến hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thông qua một hệ thống thông tin tích hợp. Cơ quan quản lý nhà nước quyết định cho phép hàng hóa được xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh; cơ quan hải quan quyết định thông quan, giải phóng hàng hóa trên hệ thống thông tin tích hợp”.

Ảnh minh họa.

Theo Tổng cục Hải quan, đến ngày 22/2/2018, ngoài thủ tục thông quan hàng hóa (Bộ Tài chính), có 47 thủ tục của 10 Bộ, ngành đã được đưa lên cơ chế một cửa quốc gia. Đến thời điểm trên, tổng số hồ sơ được xử lý qua cơ chế một cửa quốc gia là hơn 971.000 bộ, của hơn 19.200 doanh nghiệp. Đây là những con số phản ánh hiệu quả của việc áp dụng cơ chế một của quốc gia.

Nếu như trước đây, việc giải quyết thủ tục hải quan, xác minh hàng hóa cần phải mất vài tháng, thì việc kết nối thông tin một cửa quốc gia cũng như khối ASEAN đã đem đến những thuận lợi đáng kể. Thông qua Cơ chế một cửa quốc gia, doanh nghiệp, tổ chức, người dân không còn phải trực tiếp làm việc với từng cơ quan Nhà nước để hoàn thành các thủ tục hành chính trước khi hàng hóa, phương tiện được thông quan, góp phần giảm bớt phiền hà, tiêu cực; chi phí chuẩn bị hồ sơ được giảm bớt, thời gian chuẩn bị hồ sơ được rút ngắn do chỉ phải chuẩn bị một bộ hồ sơ điện tử để gửi cho tất cả các cơ quan liên quan thay vì phải sao lục nhiều lần; thời gian thông quan cũng được rút ngắn do các cơ quan Nhà nước không phải mất nhiều thời gian để kiểm tra, đối chiếu hồ sơ giấy mà việc này đã có hệ thống tự động hỗ trợ; tính chính xác, độ tin cậy của thông tin và hồ sơ được đảm bảo vì ít có sự can thiệp của con người nên hiệu quả, hiệu lực quản lý Nhà nước cũng được nâng cao.

Hiện nay các Bộ đã phối hợp ban hành các Thông tư liên tịch để hướng dẫn thực hiện cơ chế một cửa quốc gia như: Thông tư liên tịch số 178/2015/TTLT-BTC-BNNPTNT-BTNMT-BYT ngày 12/11/2015 của Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Y tế hướng dẫn thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia có hiệu lực thi hành từ ngày 27/12/2015; Thông tư liên tịch số 64/2016/TTLT-BTC-BVHTTDL ngày 25/4/2016 giữa Bộ Tài chính và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hướng dẫn thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia đối với thủ tục thẩm định nội dung đồ chơi trẻ em nhập khẩu thuộc phạm vi quản lý chuyên ngành của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có hiệu lực thi hành ngày 15/6/2016; Thông tư liên tịch số 77/2016/TTLT-BTC-BKHCN ngày 03/6/2016 giữa Bộ Tài chính và Bộ Khoa học công nghệ hướng dẫn thực hiện cơ chế một cửa quốc gia đối với thủ tục kiểm tra nhà nước về chất lượng đối với hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Khoa học và Công nghệ có hiệu lực ngày 15/6/2016; Thông tư liên tịch số 80/2016/TTLT-BTC-BTTTT ngày 13/6/2016 giữa Bộ Tài chính và Bộ Thông tin truyền thông hướng dẫn thực hiện cơ chế một cửa quốc gia trong lĩnh vực thông tin và truyền thông có hiệu lực thi hành ngày 31/7/2016; Thông tư liên tịch số 89/2016/TTLT-BTC-BCT ngày 23/6/2016 giữa Bộ Tài chính và Bộ Công Thương hướng dẫn thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia có hiệu lực thi hành ngày 20/8/2016.

Bên cạnh đó, Văn phòng Chính phủ đã xây dựng dự thảo Nghị định về cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính (dự kiến sẽ ban hành trong quý II/2018). Nghị định này có hiệu lực sẽ tạo cơ sở pháp lý đồng bộ, thống nhất để triển khai có hiệu quả việc giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại cơ quan hành chính Nhà nước. Tuy vậy, để thực hiện được một cơ chế linh hoạt, mang lại hiệu quả cho nền kinh tế đòi hỏi sự “chung tay góp sức” của tất cả các Bộ, ngành liên quan một cách quyết liệt và trách nhiệm.

Hãng luật Anh Bằng