Làn sóng cải cách môi trường kinh doanh: Cần mạnh mẽ hơn nữa

Cụ thể, theo khảo sát năm 2015, có 59% cán bộ nhà nước thân thiện, con số này tăng lên 67% vào năm 2017. Năm 2015, nội dung làm việc của các đoàn thanh tra, kiểm tra bị trùng lặp là 26%, giảm xuống còn 13% vào năm 2017. Năm 2015, 11,1% doanh nghiệp được hỏi cho biết phải chi hơn 10% doanh thu cho các loại chi phí không chính thức, con số này giảm xuống còn 9,8% trong năm 2017.

Niềm tin kinh doanh gia tăng. Năm 2016, 52% doanh nghiệp cho biết mở rộng kinh doanh và đầu tư nước ngoài tăng 60%…

Mặc dù vậy, Việt Nam vẫn chưa đạt chất lượng trong cải thiện môi trường kinh doanh. Trong 10 doanh nghiệp hoạt động hiện nay, có đến 6 doanh nghiệp vẫn phải trả chi phí không chính thức. Chỉ số khởi sự kinh doanh vẫn cao, đứng thứ 123 trên thế giới.

Nghị quyết 19/2017 đặt ra mục tiêu tham vọng là các chỉ số về môi trường kinh doanh của Việt Nam đạt trung bình ASEAN 4, Việt Nam cũng ghi dấu ấn khi môi trường kinh doanh được cải thiện 14 bậc trong đánh giá của thế giới. Tuy nhiên vẫn xếp thứ 5 chưa vào top đứng đầu ASEAN.

“Ở phương diện nào đó Việt Nam vẫn chưa đạt được yêu cầu cải thiện môi trường kinh doanh khi chỉ số khởi sự kinh doanh vẫn cao, đứng thứ 123 trên thế giới. Cần các công cụ hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân để họ bước vào thị trường thuận lợi hơn thì Việt Nam vẫn chưa làm được”, Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, cho biết.

Trong khởi sự kinh doanh, còn có nhiều thủ tục rườm rà liên quan đến con dấu, mở tài khoản, mua hóa đơn… Số lượng doanh nghiệp rời thị trường còn cao, sức khoẻ doanh nghiệp tư nhân chưa thay đổi căn bản, có xu hướng nhỏ đi về quy mô, làm ăn có lãi thấp, tỷ trọng đóng góp vào xuất khẩu ngày càng giảm.

Để thuận lợi hoá cho doanh nghiệp, cải cách của Chính phủ cần tiếp cận theo hướng đa ngành, bãi bỏ mạnh mẽ các thủ tục gây thiệt hại cho doanh nghiệp.

Ảnh minh họa. Nguồn internet.

Đánh giá về môi trường đầu tư kinh doanh và phát triển doanh nghiệp giai đoạn 2016 – 2018, TS. Trần Thị Hồng Minh, Cục trưởng Cục Quản lý đăng ký kinh doanh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, thủ tục gia nhập thị trường đơn giản và thuận lợi hơn. Theo đó, kể từ năm 2017 đến nay, quy trình này bao gồm 8 bước và được hoàn thành trong khoảng 12 ngày làm việc, giảm 12 ngày so với năm 2016. Trong số các thủ tục hành chính thuộc quy trình khởi sự kinh doanh, đăng ký thành lập doanh nghiệp là một thủ tục đã có những cải cách đáng kể.

Bên cạnh đó, bà Trần Thị Hồng Minh cũng cho biết, thông tin đăng ký doanh nghiệp được minh bạch hóa. Theo bà Minh, nhằm đảm bảo tính an toàn của môi trường đầu tư kinh doanh, hoạt động quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp sau đăng ký thành lập tại các địa phương đã được chú trọng hơn.

Tuy nhiên, ở góc độ đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp, ông Đậu Anh Tuấn lại nhìn nhận giữa thực thi và cam kết về cải thiện môi trường kinh doanh của Việt Nam đang có vấn đề.

“Mặc dù, người đứng đầu Chính phủ thể hiện quyết tâm rất mạnh mẽ trong việc tháo gỡ cho môi trường đầu tư nhưng số bộ ngành “hưởng ứng” vẫn chưa nhiều, chưa thực sự tạo ra làn sóng cải cách mạnh mẽ trong bộ máy chính quyền”, ông Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh.

Ông Tuấn cho biết thêm, chủ trương, chính sách của Chính phủ thời gian qua là giảm chi phí cho doanh nghiệp để tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động thuận lợi. Nhưng những dự án luật, đề xuất chính sách gần đây lại đậm nét tăng thu như sửa đổi 5 Luật Thuế: Giá trị gia tăng, tiêu thụ đặc biệt, tài nguyên, thu nhập cá nhân, thu nhập doanh nghiệp. Hay một số địa phương cũng đặt ra một số khoản phí như hạ tầng, cảng biển… Điều này đang gây thêm khó khăn đối với cộng đồng doanh nghiệp.

Theo thống kê từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, trong các năm 2016, 2017, tình hình doanh nghiệp thành lập mới đã liên tiếp đạt kỷ lục về cả số lượng doanh nghiệp và số vốn đăng ký, cụ thể, năm 2016 có hơn 110.000 doanh nghiệp với số vốn đăng ký là 891.094 tỷ đồng, năm 2017 có gần 127.000 doanh nghiệp với số vốn đăng ký là 1.295.911 tỷ đồng.

Trong 5 tháng đầu năm 2018 có 52.322 doanh nghiệp mới, tăng 3,5% so với cùng kỳ năm 2017 và tăng 17,9% so với cùng kỳ năm 2016. Trong khi đó, số lượng doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động không đăng ký hoặc chờ giải thể và doanh nghiệp đã hoàn tất thủ tục giải thể không có nhiều biến động.

Tuy nhiên, theo bà Minh, dù môi trường kinh doanh đã được cải thiện nhiều, song hiện vẫn còn một số khó khăn nhất định. Do đó, để giải quyết bài toán này, cần tiếp tục cải cách mạnh hệ thống pháp luật về doanh nghiệp theo hướng đề cao quyền tự do kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho sự phát triển của doanh nghiệp. Đồng thời, đảm bảo trật tự và tính an toàn của môi trường đầu tư kinh doanh, cần phải có những giải pháp quyết liệt hơn trong hậu kiểm.

Bên cạnh đó, những bất cập liên quan đến phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước đã được chú trọng hơn nhưng vẫn chưa thực sự hiệu quả và việc thanh tra, kiểm tra tại các địa phương còn nhiều bất cập dẫn đến chất lượng quản lý doanh nghiệp sau đăng ký thành lập chưa cao, còn nhiều điểm hạn chế cần được khắc phục.

Hồng Minh