Thị trường ảm đạm
Theo tờ Forbes, giới trẻ đang gia tăng quan điểm hạn chế bia rượu (NoLo-No and Low Alcohol) khiến nhu cầu tiêu thụ đồ uống có cồn giảm mạnh. Nhiều dự báo cho thấy, trong giai đoạn 2022 - 2026, danh mục sản phẩm đồ uống không cồn sẽ tăng 25% khi các hãng bia rượu buộc phải thay đổi thói quen kinh doanh.
Anheuser Busch InBev dự báo mảng kinh doanh bia không cồn sẽ chiếm 1/5 tổng doanh số công ty vào năm 2025. Năm 2022, tổng giá trị thị trường của ngành đồ uống không cồn vượt 11 tỷ USD, sau đó ngày càng nhiều hãng bia rượu quyết định chuyển hưởng kinh doanh để thích ứng với nhu cầu thị trường.
Forbes cho rằng, thế hệ Forbes sử dụng ít rượu bia hơn 20% so với thế hệ Millennials và người tiêu dùng ngày càng chú trọng hơn tới sức khỏe khiến nhu cầu tiêu thụ đồ uống có cồn sụt giảm đáng kể.
 |
| Những người trẻ ngày càng ít sử dụng bia rượu hơn. (Ảnh minh họa) |
Tại Mỹ, lần đầu tiên thị phần bia giảm xuống thứ 2 sau rượu trong năm 2022 - điều chưa từng có trong lịch sử nước này.
Tại Việt Nam, Tổng Công ty CP Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) công bố doanh thu 9 tháng đầu năm 2023 giảm 12% so với cùng kỳ, xuống còn 22.125 tỷ đồng; Lợi nhuận sau thuế giảm 26%, xuống còn 3.288 tỷ đồng.
Tổng Công ty CP Bia – Rượu – Nước giải khát Hà Nội (Habeco) công bố doanh thu 9 tháng đầu năm 2023 giảm gần 6,3% so với cùng kỳ, xuống còn 5.632 tỷ đồng; Lợi nhuận sau thu giảm gần 39%, xuống còn 291 tỷ đồng.
Ông Nguyễn Văn Việt - Chủ Tịch Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam (VBA) cho biết, thị trường tiêu thụ nội địa giảm 20 - 30%.
“Năm 2019 là năm đỉnh cao của ngành đồ uống nói chung và bia nói riêng. Từ 2019 về trước, trung bình mỗi năm ngành bia tăng trưởng 5 - 6%/năm. Nếu theo tốc độ tăng đó, đến 2022 ngành bia phải tăng 20% so với năm 2019. Song thực tế là năm 2021 ngành bia giảm 10 - 15%, năm 2022 giảm khoảng 5 - 7% so với năm 2019. Năm 2023, ngành bia chưa có nhiều tín hiệu khởi sắc. Từ nay đến cuối năm, thị trường bia còn rất ảm đạm”, vị này nói.
Thị phần và doanh số đều giảm
Tờ NBC News đưa tin, ngành bia rượu toàn cầu không chỉ đối mặt với sự suy giảm của nhu cầu tiêu dùng, mà còn từ những đối thủ mới, đơn cử là các hãng nước giải khát.
Lester Jones - Chuyên gia kinh tế trưởng của Liên đoàn bán sỉ bia quốc gia Mỹ (NBWA) thừa nhận: “Một số tập đoàn nước giải khát lớn nhất thế giới đã cho ra mắt các sản phẩm bia không cồn, từ đó có thể cạnh tranh trực tiếp với ngành bia rượu truyền thống”.
 |
| Thị trường bia rượu đang cạnh tranh rất gay gắt ở nhiều quốc gia. |
Theo tờ Slate, thị phần ngành bia toàn cầu trong giai đoạn 2011 - 2021 liên tục suy giảm. Ví dụ, hãng Anheuser giảm thị phần từ 46,9% xuống 38,6%. Như vậy để thấy nhu cầu tiêu thụ bia rượu tại Mỹ đang có một bước ngoặt sống còn.
Song, trong khi thị phần bia giảm mạnh thì số lượng doanh nghiệp kinh doanh sản phẩm này lại tăng tại Mỹ, dẫn tới việc cạnh tranh ngày càng gay gắt. Chưa kể còn những hãng sản xuất bia không cồn.
Khoảng 20 năm trước, chỉ có khoảng 1.485 thương hiệu bia hoạt động tại Mỹ. Năm 2013 tăng lên đến 3.162 và 9.709 vào năm 2023. Hậu quả là khiến nhiều doanh nghiệp trong ngành phải giảm thị phần, như Heineken giảm từ 4% năm 2011 xuống 3,2% năm 2021. Theo số liệu của NBWA, doanh số bán bia tại Mỹ trong năm 2022 giảm 2%.
Một khảo sát của Gallup với những người trong thập niên 1990 - 2000 cho thấy, một nửa số họ coi bia là đồ uống yêu thích nhất, nhưng hiện nay con số này chỉ còn 37%. Chưa hết, việc nhiều Chính phủ siết chặt quản lý đồ uống có cồn nhằm đảm bảo sức khỏe cộng đồng cũng khiến thị trường này ảnh hưởng khá nặng.
Phải thay đổi để thích ứng
Thực tế, nhiều Chính phủ từ lâu đã thực hiện siết chặt kiểm soát bia rượu . Đơn cử, Thái Lan quy định chỉ được bán rượu bia từ 11h - 14h và từ 17h - 0h. Ngoài thời gian này, rượu bia chỉ được phép bán tại các sân bay quốc tế và các điểm vui chơi giải trí đăng ký hợp pháp. Người vi phạm sẽ bị phạt tù 6 tháng hoặc 10.000 Baht.
Đầu năm 2016, Chính phủ nước này tiếp tục ban hành lệnh cấm bán các sản phẩm bia rượu trong phạm vi 300m quanh các trường học, ngoại lệ dành cho các nhà hàng hoặc khách sạn trong khu vực vui chơi giải trí đặc biệt vốn nằm gần trường.
Tại Mỹ, quy định muốn mua rượu bia thì phải xuất trình thẻ ID (tương tự căn cước công dân), cửa hàng chỉ được bán bia rượu cho người trên 21 tuổi. Tại EU, quy định độ tuổi được phép mua rượu bia là từ 16 - 18 tuổi, người mua phải xuất trình giấy tờ chứng minh đủ tuổi.
Tại Trung Quốc, tài xế có nồng độ cồn trong máu vượt ngưỡng 0,02% sẽ bị thu bằng lái trong 3 tháng; Vượt 0,08% sẽ bị thu bằng lái từ 3 - 6 tháng và phạt tù 15 ngày. Tại Brazil, nếu tài xế có nồng độ cồn trong máu hơn 0,06% và gây tai nạn sẽ bị phạt tù. Tại Ấn Độ, nồng độ cồn trong máu cho phép là dưới ngưỡng 0,03%.
Một số quốc gia cấm hoàn toàn rượu bia khi tham gia giao thông là Pakistan, Brazil, Cuba, Indonesia, Romania, Jordan và Nigeria.
Việc Việt Nam quy định nồng độ cồn bằng 0 với tất cả tài xế đã không còn là vấn đề mới ở nhiều quốc gia. Tới đây, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi có nội dung thay đổi phương pháp tính và điều chỉnh thuế suất với rượu và bia, nếu được triển khai thì doanh nghiệp bia rượu sẽ ngày càng khó khăn hơn.
Do đó, các tập đoàn lớn như Anheuser buộc phải chuyển hướng kinh doanh sang loại đồ uống không cồn để duy trì hoạt động doanh nghiệp.
 |
| Trạm không cồn của Heineken. |
Heineken ra mắt bia không cồn lần đầu tiên tại Việt Nam từ năm 2020, khi thị trường vẫn còn sơ khai. Dịp Tết Nguyên đán 2024 vừa qua, Heineken cũng đẩy mạnh quảng bá, tiếp thị dòng bia không cồn trong bối cảnh hoạt động kiểm tra nồng độ cồn được tăng cường, với sự tham gia của những KOL nổi tiếng, các cộng đồng tài xế… Chưa hết, hãng còn thiết lập các "trạm không cồn" tại Trạm dừng nghỉ cao tốc Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây.
Hãng bia Sagota, thuộc Tập đoàn Bia Sài Gòn Bình Tây - công ty liên kết của Sabeco cũng ra mắt dòng bia không cồn. Theo giới thiệu, người tiêu dùng khi dùng sản phẩm này sẽ không có nồng độ cồn trong máu và hơi thở./.