Sau đỉnh cao sẽ là gì?

Từ sau khi Chính phủ công nhận ngày Doanh nhân Việt Nam 13/10 hàng năm, chúng ta đã thấy rất rõ khát vọng phát triển của giới doanh nhân và của các nhà lãnh đạo đất nước. Đây có thể xem là một bước ngoặt rất lớn đối với sự phát triển của nền kinh tế nước ta cũng như nhận thức về vai trò của giới doanh nhân, trong đó có các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Nhà nước cũng cố gắng tạo ra cơ chế, một sự vận động xã hội để thúc đẩy cho các hoạt động của doanh nhân Việt Nam. Trong đó, cách đây 10 năm, dưới sự chỉ đạo của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam rồi sau đó là Ban Bí thư, chúng ta đã phát động cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”. Có thể nói đây là cách vận động chính xác, cách đặt vấn đề rất đúng. Bởi lẽ cuộc vận động này đã “đánh thức” lòng tự hào, tự tôn dân tộc. Từ đó, nêu cao ý thức sử dụng hàng Việt cho người Việt đồng thời nhắc nhở, cổ vũ doanh nhân, doanh nghiệp Việt Nam nâng cao chất lượng sản phẩm của mình.

Thế nhưng, qua 10 năm, ngoài việc thừa nhận những thành tựu rất tích cực, tôi vẫn có cảm nhận khẩu hiệu của chúng ta đã vượt quá ngưỡng. Bởi vì bản thân chữ “ưu tiên” chứa đựng những thông điệp rất tốt đẹp, tích cực, nhưng không thể để yếu tố ưu tiên đó bị làm sai lệch đi và tạo thành sự “chiếu cố”, làm chúng ta phải chấp nhận sự yếu kém của sản phẩm Việt Nam trong tương quan với mặt hàng của các quốc gia khác. Và rõ ràng càng ngàycàng không thể tránh khỏi trì trệ. Vì thế, tôi cho đây là điều đáng để suy nghĩ, và tôi nhớ đến một cuộc phỏng vấn báo chí cách đây đã lâu, khi doanh nghiệp của doanh nhân Trần Quí Thanh (Dr.Thanh – Tân Hiệp Phát) tổ chức hỗ trợ cho các bạn trẻ Việt Nam tham dự chinh phục đỉnh núi Everest. Ai cũng biết Everest là đỉnh núi cao nhất thế giới. Trong buổi họp báo đó, có một câu hỏi với ông chủ Tân Hiệp Phát là sau sự kiện này ta sẽ làm gì tiếp theo? Sau đỉnh cao này ta vươn tới cái gì? Câu trả lời tôi cho là rất sâu sắc: Cao hơn đỉnh núi Everest chỉ có là Thượng đế mà Thượng đế trong ý niệm của các doanh nhân Việt Nam chính là các khách hàng. Chinh phục khách hàng là một mục tiêu gần gũi nhất, quyết liệt nhất và cũng đảm bảo vững chắc nhất cho sự phát triển trong các lĩnh vực ngành nghề. Từ đó tôi cũng nghĩ rằng: Tại sao chúng ta không mang lại những sản phẩm có chất lượng cao nhất cho chính đồng bào của mình và chính đồng bào của mình là bệ phóng để ta vươn tới những thị trường cao hơn?

Đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc.

Tại sao không phải là hàng Việt Nam?

Chúng ta có cả một thị trường lớn với gần 100 triệu dân, chúng ta ngoảnh mặt đi, hướng tới những chân trời xa. Điều đó là không sai nhưng như vậy, ta đã quên mảnh đất mình đang sống, thị trường mình đang sống và đồng bào của mình đang khát khao được sử dụng những sản phẩm tốt nhất, rẻ nhất. Vậy tại sao đó không phải là hàng của Việt Nam?

Tôi có một câu chuyện “vui mà buồn”, về con cá ba sa. Loài cá này luôn được quảng cáo là chất lượng tốt, mà giá lại rẻ. Bất giác tôi lại tự hỏi: Vậy tại sao chính bản thân mình cũng chưa bao giờ được ăn cá ba sa? Một lần, tôi bước vào một quán ăn và gọi cá ba sa thì lại nhận được đĩa “cá sa ba” – một loại cá biển của người Nhật Bản. Điều đó chứng tỏ ngay thị trường trong nước cũng không hề biết đến một sản phẩm rất ngon, rất rẻ như thế.

Tôi lại nghĩ: Tại sao không chinh phục thị trường một trăm triệu dân? Tại sao bữa cơm của mọi gia đình lao động, bữa cơm của các cháu học sinh không có món đấy (cá ba sa), mà chúng ta cứ mải tìm đường xuất khẩu ra nước ngoài. Chính điều đó lại càng củng cố sự thật khách quan rằng thị trường Việt Nam là một nơi rất đắc địa và tôi càng sốt ruột khi thấy thị trường nước ta, nhất là lĩnh vực bán lẻ, ngày càng bị các doanh nghiệp nước ngoài xâm lấn. Cho nên từ ý niệm ấy, tôi cho rằng đã đến lúc phải hướng đến một tâm thế mạnh mẽ hơn, đó là hàng Việt Nam hãy chinh phục trước hết người Việt Nam.

Thương trường cũng như chiến trường

Phục vụ chính đồng bào của mình, làm giàu cho chính thị trường của mình và đó là nền tảng để chúng ta vươn xa hơn. Tôi rất mừng vì những ý tưởng riêng tư của mình được trao đổi ở nơi này nơi kia, đến một thời điểm mà Thủ tướng Chính phủ cũng đã nhắc đến. Rồi gần đây, Thủ tướng chính thức phát biểu về vấn đề này như một cuộc vận động khi giới thiệu những sản phẩm đỉnh cao của Vinfast. Tôi cho đó là một hướng, có thể gọi là “chúng khẩu đồng từ” tức là đã chín muồi trong nhận thức chung từ lãnh đạo cho tới những tầng lớp xã hội và nếu chúng ta làm tốt việc này thì sẽ tạo được hướng đi tích cực hơn cho nền kinh tế nước nhà.

Về góc độ lịch sử, câu chuyện của nhà doanh nhân ở Hải Phòng – ông Nguyễn Sơn Hà là một ví dụ tiêu biểu. Trong cuộc cạnh tranh thị trường với những doanh nghiệp khác nhất là doanh nghiệp của Pháp, chính loại sơn mang tên Resistanco (có nghĩa là “kháng lại”) đã nâng ông thành một doanh nghiệp không chỉ thành đạt trong sản xuất mà còn trở thành biểu tượng cho sức sáng tạo cũng như sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam. Do thời cuộc, nó chỉ diễn ra ở phạm vi nhỏ lẻ vì đất nước ta khi ấy chưa độc lập. Nhưng từ đó, chúng ta phải băn khoăn một điều: Lý gì chúng ta, một quốc gia độc lập mà không dám vươn lên mạnh mẽ để mang lại đời sống tốt đẹp cho chính đồng bào của mình cũng có nghĩa là làm cho thị trường vững bền, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của kinh tế Việt Nam?

Để cuộc vận động “Hàng Việt Nam chinh phục người Việt Nam” được diễn ra thực chất, đúng tầm và bền vững, theo tôi cả xã hội phải lên án sự dối trá hàng nhái, hàng giả hàng kém chất lượng, lên án những doanh nghiệp dùng quảng cáo để lấp đầy lỗ hổng chất lượng. Đưa ra những sản phẩm độc hại là ảnh hưởng tiêu cực trực tiếp tới người dân. Chiến trường kinh tế cũng không khác chiến trường chiến tranh. Phải có một chế tài rất mạnh để hạn chế những “kẻ thù” trong chính chúng ta. Ở một số nước, theo tôi biết, khi phát hiện hàng nhái, hàng giả, họ đánh sập cả sự nghiệp chứ không phải chỉ phạt hành chính.

Bên cạnh đó, chính bản thân người tiêu dùng cũng phải “tiêu dùng thông minh”, có hiểu biết về loại sản phẩm, hàng hóa mình mưa về và phản hồi trung thực đến thị trường. Chế tài mạnh và sự tự ý thức của mọi người, hai yếu tố đó kết hợp với nhau, thúc đẩy dần dần mặt tích cực và sẽ hạn chế mặt tiêu cực. Khi đó hàng Việt Nam, trước hết là hàng thật, chứ không thể “đi tắt đón đầu” theo hướng không minh bạch, sẽ có cơ hội “chinh phục người Việt Nam”.

Đầu xuân, xin có đôi lời bộc bạch với quý vị. Năm mới, xin chúc các doanh nghiệp, doanh nhân Việt vững lòng, bền chí, nêu cao tinh thần tự tôn dân tộc để thực sự “chinh phục” được đồng bào của mình.

Dương Trung Quốc