Trải qua một thế kỷ với bao biến thiên của lịch sử và những thách thức, khó khăn tưởng chừng không vượt qua nổi. nhưng báo chí cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng luôn thực hiện tốt sứ mệnh là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng, văn hóa góp phần quan trọng trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Ngày nay, báo chí tiếp tục đồng hành cùng dân tộc bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên của sự thịnh vượng, hùng cường, trong đó báo chí giữ vai trò quan trọng, không thể thay thế.
Thực tế sinh động của báo chí cách mạng Việt Nam trong bất cứ giai đoạn lịch sử nào đều chứng minh được vai trò bản lĩnh của báo chí cách mạng Việt Nam trong dòng chảy phát triển của dân tộc. Báo chí cách mạng Việt Nam luôn thể hiện tính tiên phong trong sự nghiệp phát triển cùng đất nước. Hiện nay ở Việt Nam đã có 797 cơ quan báo chí, 72 cơ quan phát thanh và truyền hình, hơn 1.200 tờ báo, tạp chí với trên 21.000 nhà báo được cấp thẻ là những minh chứng về sự phát triển không ngừng về báo chí cách mạng Việt Nam. Đó cũng là những cầu nối để chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đến với nhân dân và thể hiện rất rõ được ý Đảng, lòng dân, đồng thời luôn cập nhật mọi mặt an sinh xã hội, trình độ phát triển của kinh tế xã hội của Việt Nam và thế giới, góp phần nâng cao vị thế đất nước, con người Việt Nam trên trường quốc tế.
Trong bài viết “Báo chí cách mạng Việt Nam: Phát huy truyền thống vẻ vang, tự tin vững bước trong kỷ nguyên mới” của Ủy viên Bộ chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài đã nhận định: Lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam luôn gắn với sự nghiệp đấu tranh, bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước. Trong các cuộc kháng chiến vĩ đại, giành và giữ độc lập dân tộc, cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, báo chí đã góp phần hiệu triệu sức người, sức của, cổ vũ toàn dân tộc đứng lên đánh đuổi kẻ thù. Các thế hệ nhà báo, phóng viên không ngại gian khổ, hy sinh, trực tiếp có mặt ở tuyến đầu khói lửa, nếm mật nằm gai, phản ánh kịp thời khí thế chiến đấu, cổ vũ quân và dân ta đoàn kết đánh giặc. Nhiều nhà báo đã ngã xuống nơi chiến trường khốc liệt, máu của họ hòa vào trang sử vàng của báo chí cách mạng và dân tộc Việt Nam, trở thành biểu tượng sáng ngời của lòng dũng cảm, lý tưởng và niềm tin cách mạng.
Trong giai đoạn đổi mới đất nước và hội nhập quốc tế, đặc biệt những năm gần đây, các cơ quan báo chí trong cả nước đã có những bước phát triển vượt bậc, toàn diện và ấn tượng. Từ số lượng, loại hình đến chất lượng nội dung, hình thức thể hiện, báo chí không ngừng đổi mới, đa dạng hóa, bắt nhịp với xu thế phát triển của thời đại. Cùng với đó, đội ngũ những người làm báo tiếp tục thực hiện xuất sắc trách nhiệm, vai trò đưa đường lối cách mạng trong giai đoạn mới đến với các tầng lớp Nhân dân; phản ánh thực tiễn phong phú, sáng tạo của từng địa phương, từng ngành, phát hiện và đề xuất những giải pháp khắc phục khó khăn, mâu thuẫn nảy sinh trong đời sống kinh tế - xã hội, góp phần "giải tỏa" kịp thời những bức xúc trong xã hội; cổ vũ, động viên và nhân rộng những nhân tố tích cực, điển hình tiên tiến trong các phong trào thi đua yêu nước. Báo chí vừa là vũ khí sắc bén trong cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; đấu tranh, phản bác luận điệu xuyên tạc, sai trái của các thế lực thù địch; vừa là diễn đàn quan trọng phản ánh tâm tư, nguyện vọng, tiếng nói của Nhân dân đến với Đảng, Nhà nước, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, góp phần xây dựng môi trường truyền thông lành mạnh, tạo đồng thuận xã hội, củng cố niềm tin của Nhân dân với Đảng, Nhà nước.
Trong thời điểm hiện nay báo chí đã và đang thực hiện sứ mệnh đồng hành trong công cuộc khởi nghiệp đổi mới sáng tạo như trong bài viết phát huy vai trò của báo chí trong kỷ nguyên tri thức và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của tác giả Minh Duyên (báo Tin tức) đã nhận định: Nếu kinh tế tri thức là tầm nhìn dài hạn, thì khởi nghiệp đổi mới sáng tạo chính là biểu hiện cụ thể và năng động nhất của tầm nhìn đó. Trong các hệ sinh thái sáng tạo, báo chí không chỉ “viết về” mà còn “viết cùng” - nghĩa là, trở thành người bạn đồng hành, "bà đỡ" truyền thông cho các startup từ những ngày đầu sơ khai.
Đặc biệt, kể từ khi Đề án 844 của Chính phủ về "Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025" ra đời (năm 2016), "làn sóng" startup Việt Nam đã bùng lên mạnh mẽ, báo chí cách mạng đã bước vào một vai trò mới: Không chỉ đưa tin, mà còn xây dựng một làn sóng mạnh mẽ ủng hộ đổi mới sáng tạo.
Các chuyên mục startup xuất hiện ngày càng nhiều trên báo in, báo điện tử, phát thanh, truyền hình. Những câu chuyện về doanh nhân công nghệ, sản phẩm Make in Vietnam, hành trình vượt khó… đã trở thành “nguồn cảm hứng” phổ biến, tác động đến cả người trẻ, phụ huynh, nhà giáo dục, nhà đầu tư và nhà hoạch định chính sách.
Báo chí giúp startup thu hút sự chú ý của cộng đồng, kêu gọi vốn, tìm kiếm đối tác và mở rộng thị trường. Có những doanh nghiệp trẻ nhờ một bài báo tốt đã mở ra cánh cửa mới trong tiếp cận khách hàng hoặc gọi vốn đầu tư. Báo chí đóng vai trò “bệ phóng hình ảnh”, giúp startup kể câu chuyện của mình theo cách hấp dẫn, chân thực và uy tín.
Không chỉ đưa tin, nhiều cơ quan báo chí đã chủ động kiến tạo không gian kết nối. Các diễn đàn như Startup Việt, Techfest Vietnam, hay các hội thảo truyền thông về khởi nghiệp do VTV, VOV, báo Nhân Dân, Thanh Niên, Tuổi Trẻ, VnExpress… tổ chức đều là nơi gắn kết doanh nhân, nhà đầu tư, cơ quan quản lý và công chúng.
Bên cạnh việc lan tỏa tinh thần tích cực, báo chí còn làm tốt vai trò phản biện chính sách, nhận diện rào cản cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Không ít tuyến bài đã chỉ ra những thủ tục rườm rà, những bất cập trong pháp lý, cơ chế ưu đãi thiếu tính thực tiễn… Nhờ đó, các cơ quan quản lý từng bước hoàn thiện khung pháp lý cho đổi mới sáng tạo, từ cấp Trung ương đến địa phương.
Đặc biệt trong giai đoạn dịch COVID-19, khi nhiều startup đối diện nguy cơ phá sản, báo chí không chỉ phản ánh thực trạng mà còn lan tỏa những sáng kiến thích ứng: Chuyển đổi số, thay đổi mô hình, liên kết cộng đồng. Những bài viết mang tính dẫn dắt, động viên kịp thời đã góp phần giúp nhiều doanh nghiệp giữ vững tinh thần sáng tạo và vượt qua thử thách
Chủ tịch Hồ Chí Minh - Người thầy của báo chí cách mạng Việt Nam đã từng căn dặn những người làm báo cách mạng tại Đại hội đại biểu lần thứ III hội nhà báo Việt Nam đó là: Nhiệm vụ của báo chí là phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng đó là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân ta cũng là nhiệm vụ của báo chí ta”. Lời căn dặn của Bác với những người làm báo cách mạng đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Đó cũng là sứ mệnh mà những người làm báo, báo chí cách mạng Việt Nam phải thực hiện và vinh dự tự hào được thực hiện đó chính là kim chỉ nam cho mọi hành động tác nghiệp của báo chí để phụng sự nhân dân, phụng sự Tổ quốc với “bút sáng, lòng trong, tâm sáng”.
Với trọng trách và sứ mệnh cao cả của báo chí cách mạng Việt Nam đã đang và tiếp tục lớn lên cùng đất nước, mang lại những trái ngọt cho sự nghiệp “dân giầu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Theo GS.TS Tạ Ngọc Tấn ghi nhận về đóng góp của báo chí cách mạng Việt Nam đó là: Trong lịch sử 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam, đội ngũ nhà báo thực sự là những “chiến sĩ cách mạng” sử dụng “cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén” để “phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng” như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn.
Bác Hồ là người đã khai sinh ra nền báo chí cách mạng Việt Nam, Người xem hoạt động báo chí như một “duyên nợ”, trực tiếp tổ chức hoạt động hàng chục tờ báo và đã viết báo trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình với “chỉ có một “đề tài” là: Chống thực dân đế quốc, chống phong kiến địa chủ, tuyên truyền cho độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội”. Chính Người là nhà báo cách mạng số 1 của nền báo chí Việt Nam, một cây bút tài hoa, nghiêm cẩn, sáng tạo không mệt mỏi. Cũng chính Người là nhà lãnh đạo báo chí thực thụ, người thầy của nhiều nhà báo cách mạng. Người để lại một di sản báo chí to lớn, vô giá về các tờ báo, tác phẩm báo chí và tư tưởng về báo chí cách mạng.
Cùng với lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh, nhiều chiến sĩ cách mạng, nhà lãnh đạo của Đảng, Nhà nước là những nhà báo, người tổ chức hoạt động báo chí phục vụ cho cách mạng kiên cường và sáng tạo trong thời kỳ cách mạng dân tộc, dân chủ, như: Nguyễn Văn Cừ, Hà Huy Tập, Lê Duẩn, Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Văn Linh, Nguyễn Văn Tạo, Phan Đăng Lưu, Xuân Thủy, Dương Bạch Mai, Huỳnh Tấn Phát, Hải Triều, Trần Văn Giàu, Trần Huy Liệu... Nhiều nhà báo đã ngã xuống trong chiến tranh cách mạng, cống hiến cuộc đời mình cho độc lập, tự do của dân tộc, hạnh phúc của nhân dân. Đó là các nhà báo: Trần Kim Xuyến, Nguyễn Văn Nguyễn, Dương Tử Giang, Trần Đăng, Nam Cao, Trần Mai Ninh, Thâm Tâm, Thôi Hữu, Lê Anh Xuân, Lê Đoan, Dương Thị Xuân Quý, Chu Cẩm Phong... Đó còn là gần 500 nhà báo liệt sĩ, những người làm báo trên những cương vị khác nhau, hy sinh trong nhà tù thực dân, đế quốc, trên chiến hào hay trong khi đang làm nhiệm vụ trên các mặt trận thầm lặng.
Ngay trong điều kiện hòa bình, nhiều nhà báo cũng đã chấp nhận thách thức, đối mặt với những nguy hiểm cả về tính mạng để điều tra, phát hiện những sai trái, ung nhọt trong đời sống xã hội, bảo vệ sự trong sáng của cuộc sống xã hội, nghiêm minh của luật pháp, kỷ cương, bảo vệ sự trong sạch, vững mạnh của hệ thống chính trị, của chế độ xã hội chủ nghĩa. Nhiều người làm báo đã có những cống hiến xuất sắc trong sự nghiệp xây dựng đất nước, bảo vệ Tổ quốc. Sự lao động sáng tạo, cống hiến hết mình vì tình yêu nghề nghiệp, sự đấu tranh không mệt mỏi, chấp nhận hy sinh vì lý tưởng cách mạng của các nhà báo trong 100 năm lịch sử báo chí cách mạng đã trở thành dấu son sáng chói trong những trang lịch sử chung của dân tộc, trở thành tấm gương sáng cho các thế hệ hoạt động báo chí truyền thông học tập và noi theo.
Trong bài viết Báo chí cách mạng Việt Nam: Ngọn cờ tư tưởng, động lực to lớn góp phần đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới của Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương đã đưa ra định hướng để báo chí cách mạng Việt Nam phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới của dân tộc đó là: Trong bối cảnh toàn cầu hóa và phát triển công nghệ, báo chí cần không ngừng đổi mới phương thức hoạt động, ứng dụng công nghệ để đáp ứng kịp thời nhu cầu thông tin đa dạng, đồng thời bảo vệ các giá trị tư tưởng của Đảng trong xã hội hiện đại. Báo chí phải góp phần hình thành “không gian văn hóa số” lành mạnh, cổ vũ lối sống tích cực, tinh thần cống hiến, trách nhiệm xã hội, thái độ công dân và văn hóa tiêu dùng thông minh.
Một trong những nhiệm vụ cấp thiết là nâng cao năng lực, phẩm chất, bản lĩnh chính trị và trình độ nghề nghiệp của đội ngũ người làm báo. Chú trọng đào tạo đội ngũ “vừa hồng vừa chuyên”, có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thông nghiệp vụ, am hiểu công nghệ truyền thông hiện đại. Đồng thời, thúc đẩy các mô hình báo chí gắn kết với giáo dục - văn hóa - khoa học để nâng cao chất lượng nội dung, mở rộng ảnh hưởng xã hội. Trong bối cảnh đó, nhiệm vụ trọng tâm của báo chí không chỉ là phản ánh thông tin, mà còn phải chủ động kiến tạo không gian tư tưởng tích cực, hình thành hệ giá trị tiến bộ, định hướng dư luận xã hội và góp phần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh. Báo chí phải trở thành thiết chế tư tưởng có khả năng tương tác cao, gắn bó với thực tiễn, dẫn dắt xã hội bằng lý tưởng, văn hóa và đạo đức cách mạng.
Đúng như Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ nhiệm vụ của báo chí cách mạng Việt Nam đó là: “Kỷ nguyên mới cũng đặt ra yêu cầu nhiệm vụ mới, cao hơn đối với báo chí cách mạng, đòi hỏi báo chí cũng phải phát triển tương xứng, vươn mình cùng dân tộc, xứng tầm nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại”. Lời căn dặn ấy chính là định hướng chiến lược, là mệnh lệnh hành động đối với chúng ta hôm nay - để từ Hội Báo này, báo chí cách mạng Việt Nam vững bước tiến vào giai đoạn mới với tư thế vững vàng, khát vọng đổi mới và sứ mệnh cao cả, đó là: phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Mỗi nhà báo sẽ thêm yêu nghề, vững vàng và giàu khát vọng để bước tiếp chặng đường mới với tinh thần dấn thân và trách nhiệm cao hơn, xứng đáng là lực lượng tiên phong trên mặt trận tư tưởng - văn hóa trong thời đại mới.
Chúng ta tin tưởng rằng báo chí cách mạng Việt Nam sẽ tiếp tục khẳng định được vai trò, sứ mệnh của mình trong sự đi lên của đất nước Việt Nam anh hùng hôm nay và ngày mai./.