Đẩy mạnh triển khai các nền tảng dữ liệu mở, hệ thống sản xuất tự động hóa, công nghệ
Tại Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ VI diễn ra mới đây, TS Lê Duy Tân - Giảng viên Trường Đại học Quốc tế, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh đại diện đã mang đến nhiều đề xuất cụ thể xoay quanh chủ đề “Ứng dụng AI và công nghệ mới để nâng cao hiệu suất lao động và phát triển kinh tế - xã hội”.
Nhóm đề xuất đẩy mạnh triển khai các nền tảng dữ liệu mở, hệ thống sản xuất tự động hóa, công nghệ cảm biến trong nông nghiệp, công nghiệp và logistics. Việc số hóa quy trình làm việc sẽ giúp tối ưu nguồn lực, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa - nơi tiếp cận công nghệ còn hạn chế.
Đối với phát triển nguồn nhân lực số, TS Lê Duy Tân nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đào tạo thế hệ nhân lực công nghệ cao. Nhóm kiến nghị xây dựng chương trình giáo dục về AI từ bậc phổ thông đến đại học, tăng cường hợp tác quốc tế, thu hút chuyên gia Việt kiều và hình thành hệ sinh thái nuôi dưỡng, sử dụng tài năng trẻ.
Nhóm của TS Lê Duy Tân cũng đề xuất thành lập các trung tâm công nghệ liên ngành và tổ chức chương trình thực tập, trao đổi học thuật quốc tế. Kết nối mạng lưới nghiên cứu trong và ngoài nước: việc xây dựng mạng lưới hợp tác giữa các trường đại học, viện nghiên cứu, DN và địa phương trong nước với các đối tác quốc tế được xem là nền tảng để thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Công nghệ mở ra những việc làm mới, hỗ trợ doanh nghiệp
Không chỉ doanh nghiệp phải đào tạo và sắp xếp lại nhân sự, mà các cơ sở đào tạo, cơ quan quản lý cũng cần thay đổi cách chuẩn bị nguồn lực. Nếu không có chính sách kịp thời và cách làm đồng bộ, bài toán nhân lực sẽ để lại nhiều hệ lụy xã hội.
Trí tuệ nhân tạo, số hóa và tự động hóa đang tạo áp lực dịch chuyển lên lực lượng lao động. Nhiều doanh nghiệp buộc phải đào tạo, nâng cấp kỹ năng cho nhân sự hiện có thay vì tuyển mới để giữ chân người lao động trong môi trường số. Đây không chỉ là giải pháp giữ người, mà còn là chiến lược nâng chất lượng nguồn lực trong dài hạn.
Lấy ví dụ từ Công ty cổ phần Traphaco, là doanh nghiệp dược có lịch sử lâu đời, vận hành chủ yếu dựa vào nhân công và kênh phân phối trực tiếp, Công ty cổ phần Traphaco không đứng ngoài xu thế chuyển đổi số. Theo đó, thay đổi lớn nhất diễn ra ở khối kế toán và vận hành chi nhánh. Trước đây, mỗi chi nhánh có ít nhất một kế toán nhưng từ khi công ty thành lập Trung tâm xử lý đơn hàng điện tử và áp dụng công nghệ quản lý hóa đơn, giúp công ty giảm khoảng 100 kế toán viên và một kế toán hiện quản lý tới 28 chi nhánh.
Chuyển đổi số là cơ hội để nâng cấp chất lượng nguồn nhân lực, tạo điều kiện để người lao động phát triển kỹ năng phù hợp xu thế mới.
Ông Lê Hồng Quang - Tổng Giám đốc Công ty cổ phần MISA cho rằng, trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, nhiều doanh nghiệp trên toàn cầu, trong đó có cả doanh nghiệp Việt Nam, đã có những thay đổi rõ nét trong cách tổ chức lại lực lượng lao động theo một số xu hướng chính:
Thứ nhất, tập trung đào tạo vào nâng cao năng lực ứng dụng AI vào công việc cho nhân viên. Thay vì tuyển mới, doanh nghiệp lựa chọn đầu tư đào tạo nội bộ nhằm giữ chân người tài và duy trì văn hóa tổ chức.
Thứ hai, tái cấu trúc tổ chức theo hướng tinh gọn và linh hoạt hơn để tăng tốc độ ra quyết định và cải thiện hiệu suất làm việc nhóm. Mặt khác, việc đào tạo nhân sự ứng dụng công nghệ và nhất là việc ứng dụng AI vào hoạt động vận hành của doanh nghiệp đã giúp loại bỏ nhiều công việc thủ công lặp lại, tốn nhiều thời gian.
Theo TS. Trịnh Quốc Vinh - Viện Nghiên cứu Chiến lược, chính sách Công Thương: "Để bứt phá năng suất, không thể chỉ dựa vào những yếu tố truyền thống như lao động giá rẻ hay khai thác tài nguyên. Chúng tôi cho rằng việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và các công nghệ mới sẽ tạo nên bước nhảy vọt, không chỉ trong sản xuất, mà cả logistics, thương mại điện tử, năng lượng và xuất khẩu. Đây là hướng đi tất yếu nếu Việt Nam muốn tăng trưởng dựa vào đổi mới sáng tạo và công nghệ, chứ không còn phụ thuộc vào số lượng lao động hay mở rộng đầu tư đơn thuần”.
Việt Nam được đánh giá có nhiều tiềm năng để thu hút đầu tư phát triển ngành năng lượng tái tạo trong tương lai, đồng thời, vị thế địa - kinh tế trong chuỗi cung ứng toàn cầu mở ra nhiều điều kiện, cơ hội thuận lợi trong tăng trưởng xanh để có thể chuyển mình, bắt kịp, tiến cùng, vượt lên, đi tắt đón đầu và tạo đà cho một bước nhảy vọt về phát triển kinh tế - xã hội và môi trường./,