Công nghệ là "chìa khóa" cho tương lai ngành năng lượng Việt Nam

Chuyển dịch năng lượng là mệnh lệnh chiến lược

Nền kinh tế Việt Nam đang trải qua giai đoạn phát triển nhanh chóng, kéo theo nhu cầu điện năng dự kiến tăng trưởng mạnh mẽ, ước tính khoảng 8-10% mỗi năm trong những năm tới. Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng hóa thạch truyền thống không chỉ đặt ra thách thức về an ninh năng lượng do nguồn cung hữu hạn, mà còn gây ra những tác động tiêu cực đáng kể đến môi trường.

Trong bối cảnh đó, việc chuyển dịch sang các giải pháp năng lượng mới, đặc biệt là năng lượng tái tạo và ứng dụng công nghệ tiên tiến, không còn là lựa chọn mà đã trở thành mệnh lệnh chiến lược. Đây là con đường then chốt để Việt Nam không chỉ đảm bảo nguồn cung năng lượng ổn định mà còn hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050, bảo vệ môi trường sống và thúc đẩy tăng trưởng xanh.

Diễn đàn đã tập trung thảo luận chuyên sâu vào ba khía cạnh trọng yếu. Đầu tiên là việc cập nhật và phân tích những xu hướng công nghệ năng lượng tiên tiến nhất trên thế giới, từ các giải pháp quản lý năng lượng thông minh, công nghệ lưới điện hiện đại, hệ thống lưu trữ năng lượng đột phá, đến tiềm năng to lớn của hydro xanh và các công nghệ năng lượng tái tạo thế hệ mới với hiệu suất cao hơn.

Các phiên đối thoại cũng đi sâu vào việc hoàn thiện khung chính sách và cơ chế pháp lý nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho việc thu hút đầu tư, thúc đẩy nghiên cứu và phát triển, cũng như ứng dụng rộng rãi công nghệ năng lượng sạch tại Việt Nam.

Trong bài phát biểu khai mạc, ông Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, đã khẳng định sự cấp thiết của chuyển dịch năng lượng.

Ông nhấn mạnh rằng Cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư, cùng với những thách thức toàn cầu như ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu và an ninh năng lượng, đã biến việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và công nghệ hiện đại không còn là một lựa chọn đơn thuần, mà là con đường tất yếu để đảm bảo an ninh năng lượng, phát triển kinh tế bền vững và bảo vệ môi trường cho thế hệ mai sau.

Công nghệ là "chìa khóa"

Phát biểu tại sự kiện, ông Đào Quang Bính, Phó Chủ tịch Hội đồng biên tập, Tổng Thư ký Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy/Vietnam Economic Times, cho biết nhu cầu năng lượng cho sản xuất, kinh doanh và đời sống người dân ngày càng tăng cao trong bối cảnh Việt Nam tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ là một dấu hiệu tích cực, thể hiện sự năng động trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.

“Rõ ràng, con đường phát triển năng lượng theo phương cách truyền thống, dựa vào nguồn năng lượng hóa thạch đã không còn phù hợp. Chúng ta cần một tư duy mới, cách tiếp cận mới, một cuộc cách mạng thực sự trong lĩnh vực năng lượng. Lời giải cho bài toán này nằm ở công nghệ”, ông Đào Quang Bính khẳng định. 

Theo đó, công nghệ chính là “chìa khóa vàng” để mở ra cánh cửa tương lai năng lượng xanh và bền vững về năng lượng. Công nghệ sẽ giúp hóa giải những thách thức, biến thách thức thành cơ hội để Việt Nam không chỉ “vươn mình” về kinh tế, mà còn “vươn mình” trong việc trở thành một hình mẫu về phát triển bền vững. 

"Chúng ta không thể chỉ mải mê tìm kiếm các nguồn cung mới, mà quên đi việc sử dụng năng lượng một cách thông minh hơn", ông Đào Quang Bính nhấn mạnh; đồng thời cho rằng các giải pháp công nghệ cho tòa nhà thông minh, các hệ thống lưới điện thông minh (smart grid), các động cơ hiệu suất cao trong công nghiệp. Hay đơn giản là các thiết bị gia dụng tiết kiệm điện. 

Tất cả đều đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Việc áp dụng các công nghệ này không chỉ giúp giảm áp lực lên hệ thống điện, mà còn giúp doanh nghiệp tiết giảm chi phí, giúp người dân tiết kiệm chi tiêu.

Nhắc đến công nghệ lưu trữ năng lượng. Đây là một mắt xích không thể thiếu trong hệ sinh thái năng lượng tương lai. Năng lượng mặt trời không có vào ban đêm. Năng lượng gió không có khi trời lặng gió.

Sự phát triển của các hệ thống pin lưu trữ, ắc quy, và các công nghệ lưu trữ khác sẽ giúp giải quyết tính không ổn định của năng lượng tái tạo. Đồng thời đảm bảo cho hệ thống điện vận hành an toàn, liên tục. Tạo tiền đề cho việc tích hợp năng lượng tái tạo với tỷ trọng cao.

Bên cạnh đó, diễn đàn cũng sẽ thảo luận nhiều công nghệ tiên tiến khác như công nghệ sản xuất hydro xanh, công nghệ thu giữ và lưu trữ carbon, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) trong việc dự báo nhu cầu và tối ưu hóa vận hành hệ thống năng lượng.

Tất cả những công nghệ này đang mở ra một chương mới cho ngành năng lượng toàn cầu. Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc chơi đó. Chúng ta phải chủ động nắm bắt, phải nghiên cứu, ứng dụng và làm chủ công nghệ.

Đồng quan điểm, TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) khẳng định vai trò trung tâm và không thể thay thế của khoa học công nghệ. Ông nhấn mạnh: "Khoa học và công nghệ chính là chìa khóa để giải quyết đồng bộ mọi thách thức, biến khó khăn thành cơ hội trong ngành năng lượng. Đây không chỉ là một chiến lược mà đã được Đảng ta khẳng định là quốc sách hàng đầu".

Ông Đào Quang Bính bày tỏ sự tin tưởng rằng mỗi một ý kiến đóng góp, mỗi kết nối được tạo dựng, mỗi cam kết được đưa ra tại Diễn đàn đều sẽ là những "viên gạch" quý báu, góp phần xây dựng nên một nền móng năng lượng vững chắc, cho khát vọng “vươn mình” của đất nước.

Công nghệ siêu tụ điện và pin nhiên liệu hydro đang định hình tương lai của các ngành công nghiệp 

Trình bày tại Diễn đàn, ông Kim Gyeng Chul, Tổng giám đốc Điều hành VINA Tech, Enersol, cho biết công nghệ siêu tụ điện (supercapacitor) và pin nhiên liệu hydro (fuel cell) hiện không chỉ đóng vai trò cải thiện hiệu suất trong lưu trữ và phát điện, mà còn đang định hình tương lai của các ngành công nghiệp chiến lược như giao thông, năng lượng tái tạo và điện tử thông minh.

Siêu tụ điện là thiết bị lưu trữ năng lượng có khả năng sạc và xả điện cực nhanh, với mật độ công suất cao, tuổi thọ gấp 10 lần pin thông thường và độ ổn định nhiệt lên tới 85°C. Khả năng phản ứng gần như tức thời, ở cấp độ micro giây, khiến siêu tụ điện trở thành giải pháp tối ưu cho các hệ thống yêu cầu phản hồi nhanh và vận hành trong môi trường khắc nghiệt.

Theo ông Kim Gyeng Chul, công nghệ này đã được ứng dụng vào các mẫu xe thể thao cao cấp như Lamborghini Sián, mẫu hybrid đầu tiên trên thế giới sử dụng siêu tụ điện để tăng tốc từ 0 lên 100 km/h trong chưa đầy 3 giây. Đồng thời, siêu tụ điện còn hiện diện trong hệ thống túi khí, giúp kích hoạt nhanh chóng trong các tình huống khẩn cấp, và đóng vai trò quan trọng trong phanh tái sinh, tăng hiệu quả năng lượng cho xe điện.

Hơn nữa, đặc tính chống rung và chịu nhiệt tốt giúp siêu tụ điện thích nghi với các môi trường vận hành khắc nghiệt, chẳng hạn như máy bay cất-hạ cánh thẳng đứng (eVTOL), drone, hoặc hệ thống điều khiển cánh tuabin gió.

“Ngoài ra, công nghệ này còn phát huy vai trò quan trọng trong ổn định điện áp cho các nhà máy điện mặt trời và điện gió, giúp điều hòa công suất, bảo vệ biến tần và giảm thiểu rủi ro sụt áp, đặc biệt hữu ích cho các trung tâm dữ liệu AI, nhà máy thông minh và hệ thống sản xuất chất bán dẫn”, ông Kim Gyeng Chul thông tin thêm.