Quan hệ kinh tế Việt Nam - Đức đạt kim ngạch thương mại hai chiều gần 19 tỷ USD vào năm 2025. Đức là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam trong Liên minh châu Âu và là thị trường xuất khẩu trọng điểm đối với các sản phẩm dệt may, giày dép, cà phê, thủy sản, điện tử và đồ gỗ. Việt Nam nhập khẩu từ Đức chủ yếu máy móc, phương tiện cơ giới, thiết bị chuyên dụng, hóa chất và dược phẩm. Kim ngạch thương mại song phương đạt hơn 11 tỷ USD vào năm 2024, tăng từ mức 5,6 tỷ USD năm 2011. Đức đứng thứ 17 trong số các nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, với 463 dự án và tổng vốn đăng ký 2,68 tỷ USD vào cuối năm 2023, tăng lên 503 dự án với 2,9 tỷ USD vào năm 2025. Hiện có khoảng 530 doanh nghiệp Đức hoạt động tại Việt Nam, gồm các tập đoàn lớn như Siemens, Bosch và Deutsche Bank. Từ năm 1990, Chính phủ Đức đã hỗ trợ các dự án phát triển trị giá hơn 2 tỷ euro.
Quan hệ kinh tế Việt Nam - Đức đã hình thành và phát triển hơn nửa thế kỷ, trở thành một trong những trụ cột quan trọng của quan hệ song phương giữa hai quốc gia. Đức là nền kinh tế lớn nhất châu Âu, có vai trò dẫn dắt về công nghệ, kỹ thuật, công nghiệp chế tạo và chuyển đổi năng lượng. Việt Nam là nền kinh tế đang phát triển năng động ở Đông Nam Á, có vị trí chiến lược trong chuỗi cung ứng toàn cầu, là điểm đến của nhiều nhà đầu tư quốc tế. Mối quan hệ giữa hai nước dựa trên nền tảng bổ trợ lẫn nhau giữa một nền kinh tế công nghiệp phát triển và một nền kinh tế đang công nghiệp hóa, mở ra tiềm năng hợp tác sâu rộng trong các lĩnh vực thương mại, đầu tư, năng lượng, giáo dục và chuyển đổi số.
Thương mại song phương giữa Việt Nam và Đức đã tăng trưởng ổn định trong nhiều năm qua. Kim ngạch thương mại hai chiều đạt gần 19 tỷ USD vào năm 2025, đưa Đức trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam tại châu Âu. Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang Đức gồm dệt may, giày dép, cà phê, hạt tiêu, thủy sản, điện tử và đồ gỗ. Hàng hóa Việt Nam ngày càng được người tiêu dùng Đức ưa chuộng nhờ chất lượng, giá cả cạnh tranh và tiêu chuẩn sản xuất ngày càng tiệm cận với yêu cầu của thị trường châu Âu. Đức đóng vai trò là cửa ngõ trung chuyển hàng hóa Việt Nam đến các nước EU, giúp mở rộng thị phần của doanh nghiệp Việt Nam trong khu vực. Ở chiều ngược lại, Việt Nam nhập khẩu từ Đức máy móc, thiết bị chuyên dụng, xe cơ giới, hóa chất và dược phẩm. Các sản phẩm mang thương hiệu “Made in Germany” được đánh giá cao về chất lượng và độ bền, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nền kinh tế Việt Nam.
Mối quan hệ đầu tư giữa hai nước có bước tiến đáng kể. Đến năm 2025, Đức có hơn 500 dự án đang hoạt động tại Việt Nam với tổng vốn đăng ký gần 3 tỷ USD. Các tập đoàn lớn như Siemens, Bosch, Deutsche Bank, và Mercedes-Benz đã đầu tư lâu dài, đóng góp tích cực vào quá trình chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực. Các doanh nghiệp Đức đánh giá Việt Nam là điểm đến đầu tư hấp dẫn nhờ ổn định chính trị, lực lượng lao động trẻ, chi phí cạnh tranh và chính sách ưu đãi trong khuôn khổ các hiệp định thương mại tự do. Xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu sau đại dịch COVID-19 càng làm nổi bật vị thế của Việt Nam trong chiến lược đa dạng hóa thị trường của các doanh nghiệp Đức.
Trong những năm gần đây, hợp tác Việt Nam - Đức mở rộng sang nhiều lĩnh vực mới. Năng lượng tái tạo, chuyển đổi số, phát triển đô thị bền vững và đào tạo nghề trở thành các hướng ưu tiên. Năm 2025, hai nước ký tuyên bố chung thành lập Quan hệ Đối tác Năng lượng Việt Nam - Đức, thể hiện cam kết chung trong việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng. Đức hỗ trợ Việt Nam trong xây dựng chính sách năng lượng tái tạo, sử dụng hiệu quả tài nguyên và ứng dụng công nghệ giảm phát thải. Các chương trình hợp tác do Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) triển khai đã góp phần nâng cao năng lực quản lý, thúc đẩy phát triển hạ tầng năng lượng sạch và hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận công nghệ tiên tiến.
Đào tạo nghề và phát triển nguồn nhân lực là lĩnh vực được hai bên đặc biệt quan tâm. Đức có hệ thống đào tạo nghề nổi tiếng thế giới, với mô hình kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, giúp người học đáp ứng nhanh nhu cầu của thị trường lao động. Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế, cần nguồn nhân lực chất lượng cao cho các ngành công nghiệp công nghệ, cơ khí, năng lượng và logistics. Hợp tác với Đức giúp Việt Nam tiếp thu kinh nghiệm, đổi mới chương trình giảng dạy và nâng cao năng lực giáo viên. Trường Đại học Việt - Đức tại Bình Dương là biểu tượng cho hợp tác giáo dục giữa hai nước, đào tạo thế hệ kỹ sư, chuyên gia có trình độ quốc tế phục vụ phát triển bền vững.
Quan hệ hợp tác kinh tế Việt Nam - Đức được củng cố bằng các hiệp định quốc tế quan trọng. Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực từ năm 2020 đã tạo cú hích lớn cho thương mại giữa hai nước. Hàng rào thuế quan giảm mạnh giúp hàng hóa Việt Nam tăng khả năng cạnh tranh tại thị trường Đức, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp Đức đầu tư vào Việt Nam để tận dụng ưu đãi thuế. Hiệp định Bảo hộ Đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA) đang chờ được phê chuẩn hoàn toàn sẽ tạo khung pháp lý vững chắc hơn cho nhà đầu tư, bảo đảm minh bạch và công bằng trong giải quyết tranh chấp. Ngoài ra, Hiệp định tránh đánh thuế hai lần ký năm 1997 giúp doanh nghiệp hai bên giảm chi phí, thúc đẩy dòng vốn đầu tư ổn định.
Đức đồng thời là đối tác phát triển quan trọng của Việt Nam trong hơn ba thập kỷ qua. Từ năm 1990 đến nay, Chính phủ Đức đã tài trợ hơn 2 tỷ Euro thông qua các dự án hỗ trợ kỹ thuật và tài chính, tập trung vào phát triển kinh tế bền vững, cải cách hành chính, quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu. Các dự án trồng rừng, giảm phát thải, phát triển đô thị xanh, quản lý nước và năng lượng sạch do Đức tài trợ đã giúp Việt Nam nâng cao năng lực thích ứng, góp phần đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs).
Sự gắn kết giữa hai nước được thể hiện rõ trong những năm gần đây qua các chuyến thăm cấp cao. Năm 2024, Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier thăm Việt Nam, mở ra giai đoạn hợp tác mới trong các lĩnh vực năng lượng, giáo dục và đổi mới sáng tạo. Tháng 11 cùng năm, Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp Thủ tướng Đức Olaf Scholz tại Hội nghị Thượng đỉnh G20 ở Rio de Janeiro, khẳng định quyết tâm tăng cường quan hệ kinh tế và thúc đẩy hợp tác chiến lược. Tháng 7 năm 2025, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân dự Hội nghị Thượng đỉnh Phụ nữ Toàn cầu tại Berlin và chứng kiến lễ ký Tuyên bố chung về Đối tác Năng lượng Việt - Đức, biểu tượng cho sự gắn kết sâu sắc giữa hai quốc gia.
Kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, Việt Nam và Đức hướng tới giai đoạn phát triển mới của quan hệ đối tác chiến lược. Các chương trình hợp tác hướng vào chuyển đổi năng lượng, đổi mới sáng tạo, phát triển xanh và kinh tế số. Hai nền kinh tế có tiềm năng lớn để xây dựng chuỗi giá trị chung, kết nối doanh nghiệp vừa và nhỏ, mở rộng đầu tư vào sản xuất công nghiệp, dịch vụ công nghệ cao và logistics. Các sáng kiến phát triển bền vững, tăng trưởng xanh, và hợp tác đào tạo nghề sẽ tạo nền tảng vững chắc cho mối quan hệ lâu dài giữa hai nước.
Việt Nam và Đức đang tiến tới một giai đoạn hợp tác toàn diện, trong kinh tế, giáo dục, khoa học, văn hóa và bảo vệ môi trường. Từ quan hệ thương mại truyền thống, hai nước đang dần hình thành mối liên kết chiến lược dựa trên đổi mới và phát triển bền vững, mang ý nghĩa sâu xa đối với hòa bình, hợp tác và thịnh vượng chung của khu vực và thế giới, thể hiện tầm nhìn cùng hướng tới tương lai của hai quốc gia đang cùng viết tiếp câu chuyện 50 năm gắn bó./.