Diễn đàn “Phát triển kinh tế số: Cơ hội và thách thức trong kỷ nguyên mới” được tổ chức nhằm tạo không gian để các cơ quan quản lý, chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp trao đổi thẳng thắn, đa chiều; nhận diện cơ hội - thách thức; đề xuất các giải pháp hoàn thiện thể chế, phát triển hạ tầng số, nguồn nhân lực số và hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số theo hướng thực chất, hiệu quả.
Kinh tế số – Trụ cột tăng trưởng mới của Việt Nam
Những năm gần đây, kinh tế số đã trở thành một trong những trụ cột dẫn dắt tăng trưởng, đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị khẳng định đột phá về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực then chốt để phát triển nhanh, bền vững và toàn diện. Chiến lược quốc gia về kinh tế số và xã hội số đặt mục tiêu kinh tế số đóng góp 20% GDP vào năm 2025 và 30% vào năm 2030.
Thực tế cho thấy kinh tế số Việt Nam đang tăng trưởng tích cực. Tỷ trọng kinh tế số trong GDP liên tục mở rộng; nhiều lĩnh vực như thương mại điện tử, thanh toán số, logistics thông minh và dịch vụ số phát triển mạnh mẽ. Hệ sinh thái công nghệ và startup có bước tiến rõ rệt, giúp nâng cao năng lực quản trị và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
Riêng Hà Nội, tỷ trọng kinh tế số đã tăng từ 15,37% năm 2020 lên 16,26% năm 2024. Thành phố đặt mục tiêu kinh tế số chiếm 30% GRDP vào năm 2030 và 40% vào năm 2045, hướng tới mô hình phát triển hiện đại, xanh, bền vững dựa trên công nghệ cao và đổi mới sáng tạo.
Tuy nhiên, việc phát triển kinh tế số vẫn đối mặt nhiều thách thức: hạ tầng chưa đồng bộ, doanh nghiệp nhỏ và vừa thiếu năng lực chuyển đổi số, khung pháp lý còn bất cập, kỹ năng số của lực lượng lao động chưa đáp ứng yêu cầu.
Phát biểu khai mạc diễn đàn, PGS.TS Nguyễn Thành Lợi – Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị nhấn mạnh kinh tế số không chỉ là việc áp dụng công nghệ vào các mô hình kinh doanh truyền thống, mà là quá trình chuyển đổi toàn điện từ thương mại điện tử, thanh toán số, logistics thông minh, dịch vụ số, đến nền tảng dữ liệu, điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo. Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để trở thành một trong những nền kinh tế số năng động của khu vực".
Ông nhấn mạnh báo chí, truyền thông phải trở thành “hạ tầng mềm” lan tỏa tri thức, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và kết nối các chủ thể trong hệ sinh thái kinh tế số.
Gợi mở nhiều giải pháp từ cơ quan quản lý và chuyên gia
Tại diễn đàn, các chuyên gia đã chia sẻ góc nhìn sâu về cơ hội và thách thức của kinh tế số. Ông Nguyễn Phú Tiến - Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế số và Xã hội số (Bộ Khoa học và Công nghệ) nhấn mạnh vai trò then chốt của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Theo ông, công nghệ số giúp tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm, tối ưu hóa chuỗi cung ứng và tạo ra các dịch vụ mới.
Bên cạnh đó, ông kêu gọi doanh nghiệp và các trường đại học, viện nghiên cứu tăng cường hợp tác trong phát triển giải pháp công nghệ số, đặc biệt trong các lĩnh vực AI, dữ liệu lớn (Big Data), điện toán đám mây và IoT.
Ông Nguyễn Hữu Tuấn - Giám đốc Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số (Bộ Công Thương) cho rằng, thương mại điện tử là một trong những lĩnh vực tăng trưởng nhanh nhất tại Việt Nam, đóng vai trò dẫn dắt chuyển đổi số doanh nghiệp và kết nối thị trường trong nước với quốc tế. Nền tảng thương mại điện tử đã giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận khách hàng, tối ưu hóa quy trình vận hành và tăng cường năng lực quản trị.
Trong khi đó, TS Nguyễn Đức Kiên - Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội phân tích, chính quyền đô thị là nhân tố quan trọng để thúc đẩy kinh tế số. Việc xây dựng thành phố thông minh, hạ tầng dữ liệu mở, chính sách khuyến khích doanh nghiệp số là nền tảng để Hà Nội đạt mục tiêu 30% GRDP từ kinh tế số vào năm 2030.
PGS.TS Nguyễn Thường Lạng - Viện Kinh tế Quốc tế (Đại học Kinh tế Quốc dân) nhấn mạnh, kinh tế số giúp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế, thu hút đầu tư chất lượng cao, phát triển kinh tế tuần hoàn và gia tăng giá trị trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Ông chỉ ra rằng việc triển khai nền tảng dữ liệu quốc gia, cải thiện pháp lý số và thúc đẩy sáng tạo là yếu tố sống còn để hội nhập sâu rộng.
Ở khía cạnh liên quan, TS Mạc Quốc Anh - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội, phân tích thách thức doanh nghiệp vừa và nhỏ trong chuyển đổi số: từ thiếu hạ tầng số, hạn chế về năng lực quản trị, đến khó khăn trong tiếp cận vốn và thị trường số.
Ông Mạc Quốc Anh đề xuất chính sách hỗ trợ, đào tạo nguồn nhân lực số, tư vấn chuyển đổi số và kết nối với các nền tảng công nghệ để doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Diễn đàn cũng dành thời gian thảo luận với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp tiên phong trong chuyển đổi số như: Công ty DOLPHIN, Công ty Sapo, NetSpace, NextFarm, Sorimachi Việt Nam, đại diện Hiệp hội Khởi nghiệp Quốc gia, Viện IGNITE…
Thông qua các phiên tham luận và thảo luận, diễn đàn thống nhất quan điểm: kinh tế số là động lực tăng trưởng chủ đạo của Việt Nam trong giai đoạn tới. Muốn bứt phá, cần sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và hiệp hội; hoàn thiện thể chế; phát triển hạ tầng số; thúc đẩy nhân lực chất lượng cao và khuyến khích doanh nghiệp tiên phong đổi mới sáng tạo.
Diễn đàn không chỉ là sự kiện chuyên môn mà còn là cầu nối chiến lược, góp phần thúc đẩy Việt Nam trở thành nền kinh tế số năng động, toàn diện và bền vững trong khu vực. Qua đó, tăng cường kết nối hệ sinh thái đổi mới sáng tạo; tạo cầu nối giữa doanh nghiệp -startup - cơ quan quản lý; quảng bá tiềm năng thị trường số Việt Nam đến các đối tác trong và ngoài nước.