Trong khuôn khổ Diễn đàn ESG Việt Nam 2025 với chủ đề "Khoa học công nghệ và động lực cho phát triển bền vững, chiều 26/11, tại Hà Nội, Báo Dân trí đã tổ chức hội thảo “Thực thi ESG bằng khoa học công nghệ - Từ nhận thức đến hành động”. Hội thảo có sự đồng hành của Công ty cổ phần Hàng không Vietjet.
15% doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận ESG
ESG - viết tắt của Environmental (Môi trường), Social (Xã hội) và Governance (Quản trị) - là bộ tiêu chuẩn dùng để đo lường sự phát triển bền vững và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Việc áp dụng ESG không chỉ giúp doanh nghiệp xác định rủi ro, cơ hội, thu hút đầu tư, mà còn tạo lợi thế cạnh tranh.
Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thị Hà khẳng định: "Hiện nay, ESG không còn là khái niệm mang tính xu hướng hay lựa chọn nữa, mà trở thành chuẩn mực phát triển và yêu cầu mang tính sống còn đối với doanh nghiệp, tổ chức. Như vậy, ESG có ý nghĩa đối với cả hai khu vực: Doanh nghiệp và cơ quan quản lý Nhà nước".
Từ góc độ quản lý Nhà nước, Bộ Nội vụ nhận thức rõ rằng thúc đẩy phát triển bền vững không thể tách rời cải cách hành chính, hiện đại hóa nền công vụ và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. ESG, xét đến cùng, không chỉ là tiêu chuẩn của doanh nghiệp mà còn là thước đo năng lực quản trị quốc gia, năng lực điều hành và trách nhiệm xã hội của bộ máy công quyền.
GS.TS Mạc Quốc Anh - Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa TP Hà Nội, Viện trưởng Viện Kinh tế và Phát triển Doanh nghiệp cũng nhấn mạnh rằng ESG đang trở thành yêu cầu mang tính sống còn đối với doanh nghiệp Việt Nam trong giai đoạn mới.
ESG đang trở thành chuẩn mực bắt buộc trên phạm vi toàn cầu. Cơ chế CBAM của châu Âu yêu cầu doanh nghiệp xuất khẩu phải chứng minh phát thải carbon; các tập đoàn đa quốc gia đòi hỏi nhà cung cấp tại Việt Nam cung cấp dữ liệu đầy đủ về môi trường, lao động và minh bạch quản trị; các ngân hàng và tổ chức tài chính triển khai mạnh mẽ tín dụng xanh, trong khi các hiệp định lớn như CPTPP, EVFTA hay RCEP đều đặt ra tiêu chuẩn lao động - môi trường ở mức cao.
GS.TS Mạc Quốc Anh cảnh báo, doanh nghiệp không làm ESG sẽ đánh mất cơ hội và khó tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Ngược lại, doanh nghiệp đi sớm - làm sớm - chuẩn hóa sớm sẽ nắm lợi thế lớn về thị trường, thương hiệu và tiếp cận vốn.
Hiện 98,5% doanh nghiệp Việt Nam là doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) và chỉ có khoảng 15% bắt đầu tiếp cận ESG. Theo nhận định của các chuyên gia tham dự Hội thảo, rào cản lớn nhất không nằm ở nhận thức mà là ở nguồn lực tài chính hạn chế, thiếu nhân sự có chuyên môn và thiếu dữ liệu, công cụ công nghệ phù hợp.
ESG không thể tồn tại nếu thiếu khoa học công nghệ và dữ liệu
Phát biểu tại Hội thảo, ông Phạm Tuấn Anh – Tổng biên tập Báo Dân Trí nhấn mạnh, Hội thảo lần này tiếp tục khẳng định thông điệp xuyên suốt của Diễn đàn ESG Việt Nam 2025, đó là ESG không thể tồn tại nếu thiếu khoa học công nghệ và dữ liệu. Khoa học công nghệ chỉ thực sự có ý nghĩa khi được chuyển hóa thành hành động cụ thể, tạo ra giá trị thực tế cho xã hội, môi trường và con người.
Khoa học công nghệ đóng vai trò then chốt, giúp doanh nghiệp minh bạch hóa, chuẩn hóa và đo lường các chỉ số ESG. Ông Phạm Tuấn Anh nhận định, doanh nghiệp Việt Nam đang chuyển từ tư duy “tuân thủ bị động” sang “chủ động kiến tạo”, coi ESG là chiến lược cạnh tranh và lợi thế dài hạn. Bên cạnh đó, Nhà nước, báo chí và các tổ chức xã hội có vai trò đồng hành, dẫn dắt và kiến tạo hệ sinh thái ESG bền vững.
Theo TS Hà Huy Ngọc - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính sách, Chiến lược Kinh tế địa phương và Lãnh thổ (Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới), ngoài rào cản chi phí tuân thủ, đầu tiên và lớn nhất, việc thiếu dữ liệu số là rào cản tiếp theo. Doanh nghiệp không có phần mềm quản lý phát thải, không thể cung cấp dữ liệu phục vụ chuỗi cung ứng cho các tập đoàn lớn đang yêu cầu minh bạch hóa toàn bộ vòng đời sản phẩm.
"Khi chúng tôi đi địa phương không chỉ chính quyền mà doanh nghiệp cũng gặp tình trạng thiếu dữ liệu, đặc biệt là dữ liệu theo thời gian thực. Ví dụ như dữ liệu về nước thải, rác thải, số lượng doanh nghiệp đang hoạt động", TS Hà Huy Ngọc cho biết.
Để giải quyết vấn đề dữ liệu, TS. Hà Huy Ngọc đề xuất một bộ dữ liệu đầy đủ trong quá trình thực hiện chuyển đổi ESG là rất cần thiết. Yếu tố quan trọng nhất cho chuyển đổi ESG hiện nay là dữ liệu: Dữ liệu đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất dùng chung.
Cùng chung ý tưởng đó, GS.TS Mạc Quốc Anh - Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa TP Hà Nội, Viện trưởng Viện Kinh tế và Phát triển Doanh nghiệp nêu ý kiến về xây dựng kho dữ liệu của doanh nghiệp tham gia diễn đàn cũng như có thể tiến tới đóng gói, đào tạo, rèn luyện để các doanh nghiệp cùng học hỏi. Bên cạnh đó, đề xuất của GS.TS Mạc Quốc Anh về xây dựng ESG Hub (trung tâm kết nối) cũng được các chuyên gia tham dự Hội thảo đánh giá cao./.