Định hướng giải pháp dinh dưỡng nâng cao sức khoẻ người cao tuổi

Hội thảo nhằm công bố kết quả nghiên cứu mới nhất do Viện Y học Ứng dụng Việt Nam thực hiện về tình trạng dinh dưỡng và sức khỏe người cao tuổi tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, đồng thời thảo luận định hướng chiến lược và giải pháp tăng cường năng lực hệ thống chăm sóc sức khỏe trong bối cảnh già hóa dân số nhanh.

Nghiên cứu của Viện Y học Ứng dụng Việt Nam năm 2025 cho thấy, tỷ lệ béo phì ở người cao tuổi tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh lên tới 33,2% - mức được đánh giá là cao so với mặt bằng chung của cả nước. Cùng với đó, 87,7% người cao tuổi được khảo sát mắc ít nhất một bệnh mạn tính, chủ yếu là tăng huyết áp, rối loạn lipid máu và các bệnh xương khớp. Bình quân mỗi người phải đối mặt với từ 2 bệnh lý mạn tính trở lên, tạo gánh nặng lớn cho hệ thống y tế và các gia đình.

Không chỉ đối mặt với bệnh tật, khẩu phần ăn và thói quen dinh dưỡng của người cao tuổi cũng bộc lộ nhiều vấn đề. Chỉ 25% người tham gia khảo sát ăn đủ 5 nhóm thực phẩm theo khuyến nghị; chỉ khoảng 40% sử dụng các thực phẩm giàu canxi và protein giá trị sinh học cao như sữa và chế phẩm sữa. Ngược lại, thói quen ăn mặn, sử dụng nhiều thực phẩm chiên rán hoặc chứa đường đơn lại khá phổ biến, với tỷ lệ từ 40 - 60%. Các chuyên gia nhận định đây là những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh chuyển hóa, tim mạch và làm nặng thêm tình trạng bệnh mạn tính ở người cao tuổi.

Trong những năm gần đây, ngành y tế đã triển khai nhiều hoạt động nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Việc khám sức khỏe định kỳ tại trạm y tế xã/phường giúp quản lý hiệu quả tình trạng bệnh mạn tính. Đồng thời, hoạt động truyền thông - giáo dục sức khỏe được đẩy mạnh tại các địa phương, góp phần nâng cao nhận thức về chăm sóc sức khỏe chủ động.

Tuy vậy, các chuyên gia cho rằng công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi ở cơ sở vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu ngày càng tăng của nhóm dân số này. Nhiều mô hình còn mang tính hình thức, nguồn nhân lực chuyên sâu về lão khoa chưa đáp ứng yêu cầu; cơ sở vật chất tại một số trạm y tế còn hạn chế, khiến việc theo dõi và quản lý sức khỏe người cao tuổi chưa đạt hiệu quả như kỳ vọng.

Tại hội thảo, các đại biểu đã thống nhất một số nhóm giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe người cao tuổi trong thời gian tới. Trước hết, cần hoàn thiện hệ thống chính sách và hướng dẫn chuyên môn, bảo đảm sự thống nhất và đồng bộ trong triển khai từ Trung ương đến địa phương. Song song với đó, việc phát triển mạng lưới y tế lão khoa đa tầng được đặc biệt nhấn mạnh, từ bệnh viện trung ương, tuyến tỉnh đến trạm y tế xã/phường, cùng với sự tham gia của hệ thống y tế tư nhân và vai trò tăng cường của CDC tuyến tỉnh trong quản lý bệnh mạn tính.

Một nội dung quan trọng khác là đào tạo nhân lực chuyên biệt về lão khoa, đưa kiến thức chăm sóc sức khỏe người cao tuổi vào chương trình đào tạo chính quy cũng như các khóa tập huấn ngắn hạn dành cho bác sĩ, điều dưỡng và nhân viên công tác xã hội. Bên cạnh đó, các đại biểu cũng đề xuất tăng cường phối hợp liên ngành giữa y tế, an sinh xã hội và các cơ quan nghiên cứu nhằm xây dựng các chính sách tổng thể thích ứng với quá trình già hóa dân số; đồng thời cần đẩy mạnh đầu tư cơ sở vật chất cho tuyến y tế cơ sở, phát huy vai trò của trạm y tế xã/phường trong theo dõi, quản lý và tư vấn sức khỏe người cao tuổi ngay tại cộng đồng./.