Khi Masan công bố thương vụ mua lại hệ thống bán lẻ WinCommerce (WCM) từ Vingroup vào cuối năm 2019, thị trường tài chính lập tức xôn xao. Nhiều nhà đầu tư khi ấy không khỏi hoài nghi: Liệu một “ông lớn” trong ngành hàng tiêu dùng nhanh có đủ sức xoay chuyển một hệ thống bán lẻ đang thua lỗ nặng nề?

Chỉ trong thời gian ngắn sau đó, cổ phiếu MSN mất gần 40% giá trị. Giới phân tích khi ấy gọi đây là “ván cược táo bạo”, thậm chí là “nước đi liều lĩnh” có thể khiến Masan phải gánh thêm áp lực tài chính nặng nề.

Thế nhưng, với Masan, đó không phải là một cuộc phiêu lưu, mà là một bước ngoặt chiến lược. Doanh nghiệp lựa chọn con đường khó, xây dựng một hệ sinh thái tiêu dùng - bán lẻ tích hợp, nơi người Việt có thể tìm thấy mọi sản phẩm thiết yếu trong cùng một không gian, cùng một trải nghiệm thống nhất.

Quyết định ấy đã mở ra một chương mới trong lịch sử của Masan, chương của thử thách, của tái cấu trúc toàn diện và cũng là giai đoạn giông bão nhất mà tập đoàn từng đi qua, trước khi bước vào quỹ đạo tăng trưởng bền vững như hiện nay.

Tiếp quản WinCommerce vào cuối năm 2019, Masan chính thức bước vào một hành trình chưa từng có trong lịch sử phát triển của mình. Đó không chỉ là một thương vụ M&A, mà là cuộc thử thách toàn diện - từ mô hình kinh doanh, quản trị vận hành cho tới văn hoá doanh nghiệp. Phía sau những siêu thị sáng đèn và chuỗi cửa hàng tiện lợi phủ khắp cả nước là một thực tế gai góc: hàng trăm điểm bán đang thua lỗ triền miên, chi phí vận hành phình to, chuỗi cung ứng rời rạc, và một bộ máy hoạt động chưa tìm được tiếng nói chung.

Nếu nhìn bề ngoài, WinCommerce là “một viên ngọc cần được mài giũa”. Nhưng khi bắt tay vào, Masan nhận ra viên ngọc ấy được bọc trong nhiều lớp thử thách: cấu trúc chi phí phức tạp, hàng tồn kho khổng lồ, quy trình mua hàng chồng chéo và một văn hoá tổ chức khác biệt hoàn toàn với triết lý vận hành vốn đề cao kỷ luật và tốc độ của Masan.

Chỉ ít tháng sau, khi công cuộc tái cấu trúc vừa mới bắt đầu, đại dịch COVID-19 bất ngờ ập đến như một cơn sóng dữ quét qua toàn bộ thị trường bán lẻ Việt Nam. Chỉ ít tháng sau, đại dịch COVID-19 bùng phát, khiến bức tranh bán lẻ vốn đã ảm đạm càng thêm thách thức. Các cửa hàng buộc phải đóng cửa tạm thời, chi phí vận hành đội lên trong khi sức mua sụt giảm nghiêm trọng. Với một doanh nghiệp đang trong giai đoạn chuyển mình đầy rủi ro, đây chẳng khác nào “cơn bão trong bão”.

Cùng lúc đó, Masan lại không chọn an toàn. Tập đoàn tiếp tục mở rộng sang những lĩnh vực mới - thịt có thương hiệu và đồ uống với khát vọng xây dựng chuỗi khép kín “Feed - Farm - Food”. Masan MEATLife (MML) ra đời mang trong mình sứ mệnh tạo ra một tiêu chuẩn mới cho bữa ăn Việt: Thịt sạch, truy xuất nguồn gốc, đảm bảo an toàn từ trang trại đến bàn ăn.

Nhưng thị trường thịt tươi sống không phải mảnh đất dễ đi. Thế nhưng, thị trường thịt tươi sống là một "sàn đấu" khốc liệt, nơi giá heo biến động thất thường, chi phí chăn nuôi cao, thói quen mua hàng của người tiêu dùng Việt chưa kịp thay đổi. MML chấp nhận chịu lỗ trong nhiều năm, đầu tư vào hệ thống giết mổ, chuỗi lạnh và phân phối - những khoản đầu tư dài hơi mà không phải doanh nghiệp nào cũng đủ kiên nhẫn để thực hiện.

Trong khi đó, ở lĩnh vực F&B, thương hiệu Phúc Long Heritage (PLH) từng được kỳ vọng là mảnh ghép hoàn hảo trong hành trình tích hợp bán lẻ và trải nghiệm tiêu dùng cũng không tránh khỏi sóng gió. Ngay cả những thương vụ từng được kỳ vọng tạo cú hích như Phúc Long Heritage (PLH) cũng không tránh khỏi sóng gió. Mô hình “kiosk Phúc Long” tích hợp trong chuỗi WinMart+ từng được xem là một sáng kiến táo bạo giúp tăng doanh thu, nhưng khi triển khai đại trà, hơn 1.000 kiosk phải đóng cửa vì doanh thu không đạt kỳ vọng.

Liên tiếp những cú ngã khiến thị trường dấy lên hoài nghi: Liệu Masan có đang đi quá xa khỏi vùng an toàn? Liệu “ván cược” năm 2019 có phải là bước đi sai lầm?

Nhưng trong khi nhiều doanh nghiệp chọn thu mình, Masan lại chọn đứng vững giữa giông bão. Liên tiếp những "cú ngã" khiến thị trường hoài nghi: Liệu Masan có đang đi quá xa khỏi vùng an toàn? Nhưng giữa tâm bão ấy, tập đoàn không chọn dừng lại. Họ chọn đứng vững bằng bản lĩnh, sự kiên định và một tinh thần tái cấu trúc triệt để mà ít doanh nghiệp Việt nào dám thực hiện.

Từ cuối năm 2020, Masan bắt đầu cuộc “tái sinh” thực thụ. Sau chuỗi cú sốc liên tiếp, Masan khởi động một hành trình "tái sinh" toàn diện. Thay vì thu mình, họ chọn cách đi tiếp với chiến lược mới, tư duy mới và kỷ luật thép trong vận hành.

Ở mảng WinCommerce, thay vì mở rộng ồ ạt, tập đoàn mạnh tay đóng cửa hàng loạt điểm bán hoạt động kém hiệu quả. Các nhà cung cấp được tái đàm phán, chi phí được rà soát đến từng đồng. Song song với đó, Masan tiến hành tinh gọn hệ thống logistics và chuẩn hóa toàn bộ chuỗi cung ứng từ kho vận, giao nhận đến trưng bày sản phẩm. Không chỉ là cắt giảm chi phí, đây là một cuộc cách mạng về tư duy vận hành.

Bước ngoặt đến khi Masan ứng dụng công nghệ vào lõi chuỗi bán lẻ. Masan triển khai WiNARE - công cụ đặt hàng tự động ứng dụng trí tuệ nhân tạo, giúp giảm hàng tồn kho, tối ưu dòng tiền và tăng tốc độ luân chuyển hàng hóa. Với WiNARE, dữ liệu tiêu dùng được phân tích theo thời gian thực, giúp mỗi cửa hàng WinMart+ hiểu rõ hơn nhu cầu khách hàng quanh khu vực của mình.

Cùng với đó, WinMart+ được định vị lại theo mô hình “One-stop shop” - Các cửa hàng WinMart+ được định vị lại theo mô hình ‘One-stop shop’, nơi khách hàng có thể mua từ thực phẩm tươi sống, đồ tiêu dùng nhanh đến cà phê Phúc Long - một trải nghiệm mua sắm tích hợp và tiện lợi. Cửa hàng không còn là nơi “bán hàng” đơn thuần, mà trở thành không gian phục vụ - nơi người tiêu dùng có thể tìm thấy sự tiện lợi, an tâm và niềm tin.

Với Masan MEATLife, chiến lược cũng thay đổi căn bản. Với Masan MEATLife, tập đoàn chuyển hướng chiến lược thu hẹp mảng chăn nuôi rủi ro cao, tập trung vào sản phẩm thịt có thương hiệu và chế biến sẵn - những phân khúc có biên lợi nhuận tốt hơn. MML tận dụng chính hệ thống WinCommerce để phân phối sản phẩm, biến chuỗi bán lẻ thành cánh tay nối dài của ngành thực phẩm, tạo nên vòng tròn khép kín giữa sản xuất - phân phối - tiêu dùng.

Còn Phúc Long, sau giai đoạn thử nghiệm và điều chỉnh, cũng trở lại mạnh mẽ với diện mạo mới. Trong khi đó, Phúc Long cũng được ‘hồi sinh’ bằng diện mạo mới. Sau khi loại bỏ mô hình kiosk, thương hiệu F&B này ra mắt chuỗi cửa hàng flagship với concept "Ủ vị tâm giao", mang đến trải nghiệm cà phê và trà Việt tinh tế hơn, giàu bản sắc hơn.

Từng bước, từng bước một, Masan vượt qua những cơn sóng ngầm bằng cách mà họ luôn chọn: Không chạy trốn, không đổ lỗi, mà hành động có chiến lược, có kỷ luật và có niềm tin.

Nếu như trước đây Masan được biết đến là “ông vua hàng tiêu dùng” với mì gói, nước mắm, cà phê… thì nay, họ đang định nghĩa lại chính mình. Chiến lược “Point-of-Life” được ví như “xương sống” của Masan - một hệ sinh thái tiêu dùng toàn diện, nơi mọi điểm chạm trong đời sống người Việt được kết nối.

Trong hệ sinh thái đó, WinCommerce là nền tảng hạ tầng vật lý; Masan Consumer Holdings là trái tim cung cấp sản phẩm; Masan MEATLife đảm bảo nguồn thực phẩm an toàn; Phúc Long Heritage mang đến trải nghiệm F&B; Còn nền tảng dữ liệu WIN hội viên chính là “bộ não” hiểu rõ người tiêu dùng hơn bất kỳ ai.

Ông Nguyễn Đăng Quang, Chủ tịch Tập đoàn Masan từng hình dung về tương lai ấy: "Hãy tưởng tượng một thế giới nơi người tiêu dùng nhận được những ưu đãi cá nhân hóa mỗi khi họ bước vào khu vực gần cửa hàng nhờ công nghệ định vị địa lý (geo-fencing), hoặc trải nghiệm một hành trình cùng những thương hiệu yêu thích của họ".

Theo ông Quang, đó chính là mục tiêu của Masan trong giai đoạn tới, xây dựng một nền tảng tiêu dùng tích hợp, nơi công nghệ, dữ liệu và trải nghiệm hòa quyện để phục vụ từng cá nhân một cách thông minh và gần gũi nhất.

Mỗi ngày, hàng triệu lượt khách ghé WinMart, hàng triệu sản phẩm Masan được tiêu thụ. Thông qua dữ liệu tiêu dùng, tập đoàn có thể tối ưu danh mục sản phẩm, cá nhân hóa ưu đãi và mang lại trải nghiệm tốt hơn - một mô hình mà nhiều tập đoàn quốc tế đang theo đuổi, và Masan là doanh nghiệp Việt đầu tiên hiện thực hóa ở quy mô toàn quốc.

Hệ sinh thái này đang vận hành như một cỗ máy đồng bộ: Dữ liệu - sản phẩm - cửa hàng - trải nghiệm. Và trong “cỗ máy” ấy, mỗi thành phần đều đóng vai trò bổ trợ cho nhau, giúp Masan tạo ra vòng tròn giá trị khép kín vừa nâng cao doanh thu, vừa tăng tính gắn kết với người tiêu dùng.

Chia sẻ về định hướng phát triển này, ông Nguyễn Đăng Quang nhấn mạnh, mục tiêu của Masan là kết nối thương hiệu, nhà bán lẻ và người tiêu dùng, dù trực tuyến hay ngoại tuyến, để phục vụ trọn vẹn mọi nhu cầu của hơn 100 triệu người Việt Nam.

“Đây sẽ là nền tảng vững chắc cho tăng trưởng bền vững và tạo dựng giá trị lâu dài cho cổ đông”, ông Quang chia sẻ.

Không doanh nghiệp nào có thể lớn mạnh nếu chưa từng đi qua những giai đoạn khó khăn. Masan hiểu rõ điều đó hơn ai hết. Trong gần 5 năm qua, tập đoàn này đã trải qua không ít thách thức từ những khoản lỗ trong giai đoạn tái cấu trúc, sự hoài nghi của thị trường, đến áp lực nội tại trong quá trình chuyển đổi mô hình.

Thay vì né tránh hay giấu đi khó khăn, Masan chọn cách đối diện. Mỗi trở ngại được xem như một “khoản đầu tư cho kinh nghiệm”, là cơ hội để rà soát lại chiến lược, tinh gọn vận hành và nâng cao năng lực quản trị. Chính tinh thần cầu thị, bền bỉ và sẵn sàng thay đổi ấy đã giúp Masan từng bước vượt qua khủng hoảng, củng cố niềm tin từ nhà đầu tư và người tiêu dùng.

Từ một doanh nghiệp từng bị nghi ngờ về “ván cược liều lĩnh” trong thương vụ WinCommerce, Masan đã chứng minh năng lực phục hồi và khả năng hiện thực hóa chiến lược dài hạn. Họ không chỉ lấy lại đà tăng trưởng, mà còn trở thành điểm sáng về đổi mới mô hình kinh doanh, tích hợp chuỗi giá trị và quản trị dữ liệu người tiêu dùng.

Từ vị thế bị đặt dấu hỏi, Masan nay đã khẳng định mình như một trong những doanh nghiệp Việt tiêu biểu cho tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám thay đổi để phát triển bền vững.

Không có hành trình vĩ đại nào được dệt nên từ con đường bằng phẳng. Với Masan, 5 năm vừa qua là giai đoạn của thử thách, tái cấu trúc và kiên định. Nhưng cũng chính trong những năm tháng gian khó ấy, bản lĩnh của một tập đoàn Việt được rèn giũa, để hôm nay, Masan có thể tự tin bước vào thời kỳ tăng trưởng bền vững với những kết quả khiến cả thị trường phải nhìn lại.

Năm 2025 đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình ấy. Sau 5 năm kiên định với chiến lược “xây dựng hệ sinh thái tiêu dùng - bán lẻ tích hợp”, Masan không chỉ vượt qua khủng hoảng mà còn vươn lên mạnh mẽ, khẳng định vị thế là một trong những doanh nghiệp dẫn dắt mô hình kinh tế tiêu dùng hiện đại tại Việt Nam.

Câu chuyện của Masan vượt ra khỏi những báo cáo tài chính, đó là câu chuyện về sức bền, của hàng chục nghìn con người âm thầm góp sức vào từng cửa hàng, từng dây chuyền sản xuất, từng quyết định chiến lược được đưa ra với một tinh thần chung: Không bỏ cuộc.

Masan tiếp tục được vinh danh trong Top 50 công ty kinh doanh hiệu quả nhất Việt Nam, đánh dấu 12 năm liên tiếp góp mặt trong bảng xếp hạng danh giá này. Danh hiệu ấy không chỉ là sự ghi nhận về kết quả tài chính, mà còn là minh chứng cho tầm nhìn chiến lược và năng lực vận hành của một tập đoàn Việt đang vươn ra khu vực.

Tính đến hết quý III/2025, Masan đã đạt 58.376 tỷ đồng doanh thu, hoàn thành hơn 90% kế hoạch lợi nhuận cả năm. Lợi nhuận sau thuế trước lợi ích cổ đông thiểu số (NPAT Pre-MI) đạt 4.468 tỷ đồng, tăng 63,9% so với cùng kỳ.

Mảng bán lẻ WinCommerce (WCM) đạt doanh thu 10.544 tỷ đồng, tăng 22,6%, lợi nhuận tăng gần 8,7 lần. Masan MEATLife (MML) bứt phá với 2.384 tỷ đồng doanh thu, lợi nhuận sau thuế 101 tỷ đồng, gấp hơn 5 lần so với năm trước. Phúc Long Heritage (PLH) cũng trở lại ấn tượng với doanh thu 516 tỷ đồng, lợi nhuận ròng tăng gấp đôi.

Những con số tăng trưởng ấy không chỉ phản ánh sự hồi phục sau khủng hoảng, mà còn chứng minh hiệu quả của chiến lược xây dựng hệ sinh thái tiêu dùng - bán lẻ tích hợp, nơi mọi mắt xích từ nhà máy sản xuất, nông trại, kho vận đến cửa hàng WinMart+, vận hành đồng bộ và cộng hưởng.

Đằng sau những kết quả ấy là hàng chục nghìn “Masaner” - những con người đang ngày đêm làm việc tại các nhà máy, trung tâm phân phối, siêu thị và cửa hàng trên khắp Việt Nam. Họ chính là linh hồn của văn hoá Masan: Dám nghĩ lớn, dám làm khác, dám đối diện khó khăn và dám tin vào con đường mình chọn.

Nhờ tinh thần ấy, Masan không chỉ phục hồi mạnh mẽ, mà còn đặt nền móng cho một giai đoạn phát triển mới - giai đoạn của tăng trưởng bền vững, sáng tạo và phụng sự người tiêu dùng Việt.

Masan luôn đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ và dữ liệu để tối ưu hoá trải nghiệm khách hàng và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Các giải pháp như WiNARE, phân tích dữ liệu hành vi tiêu dùng, hay mô hình One-stop shop cho thấy tập đoàn không chỉ số hóa nội bộ mà còn hòa mình vào xu thế phát triển chung của nền kinh tế số.

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ với sự tham gia ngày càng sâu rộng của khu vực tư nhân, ông Nguyễn Quốc Hải – Viện trưởng Viện Đào tạo, Tư vấn và Phát triển Kinh tế chia sẻ: "Khu vực tư nhân hiện đã mở rộng và thâm nhập sâu vào nhiều ngành kinh tế trọng điểm như sản xuất công nghiệp, xây dựng, dịch vụ tài chính – ngân hàng, công nghệ thông tin, bất động sản và các ngành dịch vụ khác. Sự đa dạng này không chỉ giúp tăng cường khả năng tạo ra giá trị gia tăng cho nền kinh tế mà còn làm phong phú thị trường lao động, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Đặc biệt, khu vực tư nhân còn đóng vai trò quan trọng trong thu hút vốn đầu tư xã hội, tạo đòn bẩy cho các hoạt động phát triển kinh tế khác".

Theo ông Nguyễn Quốc Hải, cùng với đó, "khu vực tư nhân đang tích cực tham gia vào các chương trình đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Nhiều startup công nghệ trong các lĩnh vực fintech, thương mại điện tử, trí tuệ nhân tạo và công nghệ xanh đã thu hút được sự quan tâm lớn của cả trong nước và nhà đầu tư quốc tế. Nhiều doanh nghiệp là minh chứng rõ nét cho sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế số Việt Nam, góp phần tạo ra hệ sinh thái khởi nghiệp năng động, đổi mới sáng tạo liên tục".

Những nhận định này một lần nữa khẳng định rằng Masan không chỉ bắt kịp xu hướng số hóa, mà còn góp phần thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, củng cố vị thế của Việt Nam trên bản đồ kinh tế số khu vực.

Sau khi vượt qua “cơn bão hoài nghi”, Masan đang bước vào thời kỳ của sự ổn định và mở rộng. Mục tiêu của họ không chỉ là tăng trưởng, mà là tăng trưởng bền vững. Tập đoàn đặt mục tiêu mở rộng mạnh mẽ mạng lưới WinCommerce đến các vùng nông thôn, thu hẹp khoảng cách tiêu dùng giữa thành thị và nông thôn. Đồng thời, Masan cũng hướng tới việc đạt 30 - 50 triệu thành viên hội viên WIN, tạo nền tảng dữ liệu khổng lồ để cá nhân hóa sản phẩm, ưu đãi và trải nghiệm.

Công nghệ, trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu sẽ tiếp tục là trọng tâm. Chia sẻ về định hướng của Masan, ông Nguyễn Đăng Quang nhấn mạnh: “Chuyển đổi số chính là mảnh ghép còn thiếu để Masan vươn mình từ hình ảnh một Tập đoàn truyền thống, xóa bỏ định kiến “đa ngành” và khẳng định vị thế là một nền tảng trải nghiệm tiêu dùng tích hợp, như Walmart, Amazon, Alibaba, Reliance hay Apple đã làm được”.

Ông Quang phân tích thêm, chuyển đổi số không chỉ là công cụ thúc đẩy tăng trưởng, mà là động lực cốt lõi giúp Masan trở thành một tập đoàn vận hành bằng trí tuệ dữ liệu, thấu hiểu người Việt hơn, để phục vụ họ một cách chính xác, nhanh nhạy và gần gũi. Những công cụ như WiNARE hay hệ thống quản trị chuỗi cung ứng thông minh sẽ giúp Masan nâng biên lợi nhuận, giảm chi phí vận hành, và đưa ra quyết định nhanh hơn, chính xác hơn.

Ở tầng chiến lược, Masan không còn là doanh nghiệp “bán hàng”, mà đang trở thành một nền tảng phục vụ con người - nơi sản phẩm, dịch vụ và công nghệ cùng hòa quyện để nâng cao chất lượng sống của hàng triệu người Việt.

Câu chuyện của Masan không chỉ là câu chuyện của một tập đoàn, mà là tấm gương phản chiếu tinh thần doanh nghiệp Việt trong thời đại mới, dám mạo hiểm, dám bước đi trên con đường chưa ai đi, và dám đứng dậy sau mỗi lần vấp ngã. Từ “ván cược” WinCommerce từng bị xem là liều lĩnh, đến chiến lược tái sinh đầy bản lĩnh, Masan đã chứng minh rằng thành công không đến từ may mắn, mà từ niềm tin sắt đá vào con người Việt, vào năng lực sáng tạo và khát vọng vươn lên của chính mình.

5 năm trước, thị trường nhìn Masan bằng ánh mắt hoài nghi. Hôm nay, họ trở thành biểu tượng của sự kiên định và phục hồi, là minh chứng cho một triết lý tưởng chừng đơn giản mà sâu sắc: “Nếu có niềm tin, bản lĩnh và chiến lược đúng, mọi điều đều có thể”.

Những con số tăng trưởng ấn tượng, những sản phẩm hiện diện trong từng căn bếp, những cửa hàng WinMart+ phủ khắp cả nước, tất cả là kết quả của một hành trình dài, nơi Masan không chỉ tạo dựng lợi nhuận, mà còn kiến tạo giá trị, hệ sinh thái và niềm tin cho hàng triệu người Việt.

Từ những nghi ngờ ban đầu đến vị thế hôm nay, Masan đã đi qua gần hai thập kỷ bằng ý chí của người Việt muốn chinh phục những đỉnh cao mới và hành trình ấy vẫn đang tiếp tục, với một Masan ngày càng bền vững, nhân văn và kiên định trong sứ mệnh phụng sự người tiêu dùng Việt Nam tốt hơn mỗi ngày./.