Trụ sở UBND xã Trung Kiên (Yên Lạc, Vĩnh Phúc) trong giờ làm việc. Ảnh HN

Xã Trung Kiên là một địa phương thuộc vùng bãi của huyện Yên Lạc, với khoảng 7.000 dân, hiện nay trên địa bàn xã đang tồn tại một bãi rác thải tự phát, không có quy hoạch dài hơi, không được đánh giá tác động môi trường, không đảm bảo các tiêu chí, tiêu chuẩn của một bãi rác tập kết, hay xử lý mà chỉ là “tạm bợ”.

Người dân đi qua bãi rác thải ô nhiễm môi trường phải bịt mũi vì mùi hôi thối bốc lên nồng nặc. Ảnh Hậu Nguyễn

Thực trạng đáng buồn là bãi rác này với chiều dài lên tới 70-80m, giáp với đường giao thông nông thôn, giao thông nội đồng của khu dân cư. Thu thập nhiều ý kiến người dân, được biết bãi rác này đã tồn tại từ nhiều năm nay, lượng rác thải được đổ về đây ngày càng nhiều, đã chất cao như một quả đồi nhỏ, mùi hôi thối bốc lên nồng nặc, nước thải rỉ ra chảy tràn xuống đường giao thông rất mất vệ sinh. Người dân xã Trung Kiên đã nhiều lần phản ánh tình trạng ô nhiễm môi trường lên các cấp có thẩm quyền của tỉnh Vĩnh Phúc, huyện Yên Lạc bằng nhiều kênh khác nhau như các cuộc tiếp dân, tiếp xúc cử tri… tuy nhiên vấn đề vẫn giậm chân tại chỗ.

Hội nghị tiếp xúc cử tru của Đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp tại huyện Yên Lạc. Ảnh Kiều Nguyệt

Điều đáng nói là trước đó, trong thời gian triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, xã đã được cấp kinh phí, đầu tư xây dựng một khu vực tập kết, xử lý rác thải bao gồm tường rào, nhà mái che chống mưa, và lò dốt rác thải với kinh phí hàng tỷ đồng, tuy nhiên đến nay đã bỏ không nhiều năm, các hạng mục đổ nát, xuống cấp không thể sử dụng được.

Công trình xử lý rác thải rắn Nông thôn mới (2011-2015) của xã Trung Kiên bỏ hoang, lãng phí, xuống cấp nghiêm trọng không còn sử dụng. Ảnh Hậu Nguyễn

Trao đổi trực tiếp với lãnh đạo xã Trung Kiên, Bí thư Đảng ủy xã, ông Nguyễn Khắc Tiến cho biết: “Bãi rác thải của xã đã tồn tại nhiều năm, Đảng ủy, UBND xã đã báo cáo Huyện ủy, UBND huyên Yên Lạc, và đã có kế hoạch di dời bãi rác ra địa điểm mới, vì bãi rác hiện tại đã quá tải và nằm trong dự án quản lý nguồn nước và ngập lụt Vĩnh Phúc chạy qua. Tuy nhiên, việc quy hoạch một vị trí tập kết rác thải xã khu dân cư, đủ diện tích theo quy định để chuyển đi, địa phương này vẫn chưa làm được, đồng thời còn nhiều băn khoăn về kinh phí chi cho việc ký kết hợp đồng thuê đơn vị vận chuyển đi xử lý”.

Đây là điều mà hàng ngàn người dân xã Trung Kiên mong chờ, khi một bãi rác tập kết được xây dựng đảm bảo về môi trường sẽ là đòn bẩy rất lớn cho phát triển kinh tế của địa phương cũng như đảm bảo an toàn sức khỏe cho nhân dân trên địa bàn.

Để có thêm thông tin phân tích cho chuyên đề “Nhận diện nguy cơ ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng phát triển kinh tế từ thực trạng xử lý rác thải rắn tại Vĩnh Phúc”, phóng viên đã gặp cán bộ phụ trách nông nghiệp, môi trường của xã Trung Kiên, khi trao đổi một số nội dung liên quan tới kinh phí xử lý rác thải, cán bộ phụ trách nông nghiệp, môi trường của xã cho biết: “Mỗi năm kinh phí chi cho sự nghiệp môi trường, xử lý rác thải từ 500-600 triệu đồng”.

Tuy nhiên, khi phóng viên đề cập về số liệu báo cáo tổng kết công tác môi trường năm 2021 để cụ thể hơn, vị cán bộ phụ trách nông nghiệp môi trường xã Trung Kiên đã từ chối và lấy lý do máy tính bị hỏng chưa sửa được?

Hiện nay, việc xử lý bằng cách chôn lấp, đốt hàng tấn rác thải mỗi ngày ở xã Trung Kiên chỉ là giải pháp tạm thời và hoàn toàn trái với các quy định của Luật Bảo vệ môi trường. Trong quá trình thực tiễn, tỉnh Vĩnh Phúc đã có chủ trương xây dựng nhà máy xử lý rác thải tập trung, với kỳ vọng sẽ giải quyết triệt để vấn nạn ô nhiễm môi trường rác thải do chính người dân trong quá trình lao động, sản xuất, sinh hoạt thải ra. Song việc xây dựng nhà máy xử lý rác thải tập trung là chuyện của tương lai, trước mắt, tỉnh Vĩnh Phúc đã hỗ trợ người dân, chính quyền địa phương kinh phí xử lý rác thải hàng năm với số tiền hàng trăm triệu mỗi địa phương, bên cạnh đó, theo quy định của HĐND tỉnh Vĩnh Phúc, thống nhất người dân nộp phí từ 5-10.000 đồng một nhân khẩu/tháng cho sự nghiệp môi trường của địa phương, chi trả cho các cá nhân, tổ chức làm nhiệm vụ thu gom rác thải.

Sau thời gian triển khai chuyên đề “Nhận diện nguy cơ ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng phát triển kinh tế từ thực trạng xử lý rác thải rắn tại Vĩnh Phúc” qua hai địa phương là thị trấn Yên Lạc (bài 1) và xã Trung Kiên đều của huyện Yên Lạc, đã đặt ra nhiều vấn đề đáng báo động, một là nguy cơ ô nhiễm môi trường kéo dài ảnh hưởng đến khu dân cư, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân, đến môi trường tự nhiên như đất, nguồn nước, không khí; hai là nguồn phí chi cho sự nghiệp môi trường tương đối cao, nhưng việc xử lý chỉ là chôn lấp tạm thời và đốt là chính; ba là các địa phương chưa có giải pháp cụ thể nào cho vấn đề xử lý ô nhiễm môi trường.

Với những tồn tại, hạn chế được chỉ ra trong chuyên đề “Nhận diện nguy cơ ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng phát triển kinh tế từ thực trạng xử lý rác thải rắn tại Vĩnh Phúc”, mong rằng các địa phương cụ thể là Huyện ủy, UBND huyện Yên Lạc, các xã, thị trấn trong huyện tập trung hơn, thường xuyên kiểm tra, giám sát công tác bảo vệ môi trường, phát huy hiệu lực, hiệu quả của Luật bảo vệ môi trường; tuyên truyền đến người dân phân loại rác, xử lý tại gốc, hạn chế tối đa rác thải rắn thải ra môi trường, bảo đảm mục tiêu phát triển kinh tế xã hội bền vững, vì một môi trường xanh, sạch, đẹp, vì sức khỏe của chính chúng ta.

Nhóm PV