Dự án BT và những tác động đa chiều: Góc nhìn thực tiễn từ việc truy thu tiền ngân sách gần 12.000 tỷ đồng tại Công ty Phúc Sơn (Vĩnh Phúc)

Theo quy định tại Khoản 5 Điều 3 Nghị định 63/2018/NĐ-CP về đầu tư theo hình thức đối tác công tư (có hiệu lực thi hành từ ngày 19/6/2018) thì khái niệm hợp đồng BT được quy định cụ thể như sau:

Dự án đầu tư xây dựng theo hợp đồng BT cũng như các dự án đầu tư xây dựng nói chung bao gồm 3 giai đoạn như chuẩn bị dự án, thực hiện dự án và kết thúc xây dựng đưa công trình vào vận hành khai thác.

Ngoài những văn bản pháp lý quy định về đầu tư xây dựng trong 3 giai đoạn; thì dự án BT còn có những văn bản pháp lý riêng cho hình thức đầu tư này.

Siêu dự án Khu Đô thị, thương mại, dịch vụ tài chính du lịch Nha Trang thực hiện theo hình thức BT của Tập đoàn Phúc Sơn

Căn cứ vào các quy định của Pháp luật điều tiết dự án BT như: Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13, Nghị định số 63/2018/NĐ-CP ngày 4/5/2018; Nghị định số 63/2018/NĐ-CP ngày 4/5/2018; Nghị định số 63/2014/NĐ-CP; Thông tư số 02/2016/TT-BKHĐT ngày 1/3/2016 của Bộ KH-ĐT; Thông tư số 55/2016/TT-BTC ngày 23/3/2016 của Bộ Tài chính.

Hiện nay, các dự án BT đóng vai trò quan trọng và to lớn trong sự phát triển của hệ thống cơ sở hạ tầng của thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Các dự án BT hiện nay quyết định cho sự phát triển của hệ thống giao thông, điều kiện môi trường,… của nước ta. Không những thế, BT còn giúp nâng cao đời sống, thúc đẩy kinh tế cũng như hình thành các đô thị lớn, giảm gánh nặng về ngân sách nhà nước và đảm bảo cho các bên tham gia cùng có lợi.

Công ty CP Tập đoàn Phúc Sơn có địa chỉ tại thôn Phúc Lập, xã Tam Phúc, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc là một trong những nhà đầu tư theo hình thức BT được UBND tỉnh Khánh Hòa tin tưởng giao cho 3 dự án gồm: 3 dự án BT giao cho Công ty CP Tập đoàn Phúc Sơn thực hiện đã được giao đất thanh toán (tổng cộng 19,12ha), gồm: dự án các tuyến đường và nút giao thông kết nối với khu sân bay Nha Trang (đất hoàn vốn 4.07ha), dự án nút giao thông Ngọc Hội (đất hoàn vốn 5,37ha) và dự án đường vành đai kết nối nút giao thông Ngọc Hội (đất hoàn vốn là 9,68ha).

Văn bản số 7061 do Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa Lê Hữu Hoàng ký ngày 1/8/2022

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện dự án Khu trung tâm đô thị thương mại, dịch vụ, tài chính, du lịch Nha Trang (nằm trong phần đất sân bay Nha Trang được bàn giao cho Công ty Cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn thông qua hình thức đầu tư BT) UBND tỉnh Khánh Hòa đã ban hành văn bản số 7061 ngày 1/8/2022 do Phó Chủ tịch Lê Hữu Hoàng ký, yêu cầu Công ty Cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn khẩn trương thực hiện nộp tiền vào ngân sách nhà nước theo quy định số tiền 11.994.920.000.000 (Mười một ngàn chín trăm chín mươi bố tỷ, chín trăm hai mươi triệu đồng). Thời hạn nôp hoàn thành trước ngày 10/8/2022.

Trao đổi qua điện thoại với PV về nội dung trên, ông Lương Văn Ngà, Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Khánh Hòa cho biết: văn bản UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành là tham mưu của Nhóm giúp việc theo quyết định số 630/QĐ-UBND; về nội dung trên ông Ngà cho biết thuộc quản lý của Cục phó nên phải chờ trả lời sau, cụ thể thế nào sẽ trao đổi lại với PV.

Được biết, Công ty cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn là một trong những doanh nghiệp lớn trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc. Phúc Sơn gắn liền với tên tuổi của đại gia Nguyễn Văn Hậu (sinh năm 1981). Phúc Sơn có trong tay nhiều dự án lớn như Khu Trung tâm thương mại và Nhà ở Phúc Sơn (Vĩnh Tường) với quy mô 130 ha; khu nhà ở cho người có thu nhập thấp 15 tầng (Vĩnh Yên); khu đô thị hai bên đường Phù Đổng (Việt Trì, tỉnh Phú Thọ) với quy mô 149 ha.

Một trong những vấn đề lớn mà Tập đoàn Phúc Sơn phải đối mặt chính là tình trạng nợ cao vượt trội vốn. Cụ thể, tại thời điểm cuối năm 2020, nợ phải trả tại Tâp đoàn Phúc Sơn lên đến 5.814 tỷ đồng, cao gấp 2,9 lần vốn chủ sở hữu và chiếm 74,6% tổng nguồn vốn tập đoàn. Trong đó, doanh thu chưa thực hiện dài hạn chiếm tỷ trọng cao nhất khi đạt 5.546 tỷ đồng, bằng 95,4% tổng nợ phải trả.

Trong khi đó, doanh thu về bán hàng và cung cấp dịch vụ năm 2020 của Tập đoàn Phúc Sơn chỉ là 60,9 tỷ đồng. Dòng tiền vào không được ghi nhận vào doanh thu nên kết quả là Tập đoàn Phúc Sơn ghi nhận khoản lỗ trước thuế 16,9 tỷ đồng. Trong năm, công ty chỉ đóng 112 triệu đồng chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp.