Chuyên gia: Kinh tế Việt Nam năm 2024 hướng đến đỉnh cao hơn

Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam - bà Carolyn Turk nói rằng, nền kinh tế của Việt Nam đang bị thử thách bởi những yếu tố bên trong lẫn bên ngoài. Để có thể thúc đẩy tăng trưởng thì Chính phủ cần hỗ trợ tổng cầu thông qua đầu tư công hiệu quả, từ đó tạo việc làm, kích thích các hoạt động kinh tế.

Song song với đó, bên cạnh các biện pháp hỗ trợ trong ngắn hạn thì Chính phủ không nên bỏ qua các cải cách mang tính cơ cấu (trong đó bao gồm cả lĩnh vực năng lượng, ngân hàng) bởi vì chúng là điều bắt buộc đối với lĩnh vực tăng trưởng dài hạn, bền vững.

Và một vấn đề cốt tử cho nền kinh tế Việt Nam mà Ngân hàng Thế giới nhấn mạnh đó chính là đầu tư cho nguồn nhân lực chất lượng cao. Hệ thống đại học, trường dạy nghề phải được cải cách hơn nữa để có thể đáp ứng được nhu cầu tăng trưởng cao của nền kinh tế.

Trên thực tế, những khuyến nghị trên của WB về cơ bản khá tương đồng với những trọng tâm, ưu tiên chỉ đạo và điều hành của Chính phủ thời gian vừa qua.

Nguồn ảnh: Nhịp sống thị trường

Theo đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu các cấp, các ngành và địa phương triển khai thực hiện các mục tiêu và nhiệm vụ cụ thể trong năm 2024 với chủ đề: “Kỷ cương trách nhiệm, chủ động kịp thời, tăng tốc sáng tạo, hiệu quả bền vững" với tinh thần "Năm quyết tâm" chính:

(1) Quyết tâm tháo gỡ khó khăn, vượt qua mọi thách thức trong các lĩnh vực;

(2) Quyết tâm thực hiện không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm;

(3) Quyết tâm bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung; nghĩ thật, nói thật, làm thật, hiệu quả thật, nhân dân được thụ hưởng thật;

(4) Quyết tâm tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, bảo đảm người dân, doanh nghiệp được hưởng các chế độ, chính sách và thành quả mang lại;

(5) Quyết tâm nỗ lực phấn đấu cao nhất để đạt kết quả tốt nhất trong năm 2024.

Yếu tố quyết định là đầu tư công

Theo như dự báo của hầu hết các tổ chức nghiên cứu kinh tế toàn cầu, kinh tế thế giới trong năm 2024 vẫn còn chịu nhiều thách thức, bất ổn. Bên cạnh căng thẳng địa chính trị, biến đổi khí hậu cùng với thiên tai khiến cho bức tranh thế giới dù có nhiều gam màu sáng hơn tuy nhiên vẫn chưa phục hồi như thời điểm trước dịch bệnh COVID-19.

Và trong tình hình đó, Việt Nam trong năm mới vẫn phải lấy đầu tư công làm động lực để tăng trưởng.

Trong báo cáo Triển vọng phát triển Châu Á (ADO) của Ngân hàng Phát triển châu Á có lưu ý rằng, nguyên nhân chính tác động đến nền kinh tế đó chính là suy thoái kinh tế toàn cầu, thắt chặt tiền tệ ở một số nước phát triển cũng như sự gián đoạn, đứt gãy chuỗi cung ứng bởi căng thẳng địa chính trị gia tăng.

Còn đối với triển vọng kinh tế của Việt Nam, Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam - ông Shantanu Chakraborty cho biết: “Môi trường bên ngoài yếu kém bao gồm sự hồi phục chậm chạp ở Trung Quốc đã làm cản trở hoạt động sản xuất định hướng xuất khẩu, chính vì thế đã làm thu hẹp đi sản xuất công nghiệp ở Việt Nam”.

Mặc dù vậy thì theo ông Shantanu Chakraborty, nền kinh tế Việt Nam vẫn kiên cường, sự hồi phục dự kiến sẽ khởi sắc trong thời gian sắp tới nhờ tiêu dùng nội địa mạnh mẽ, được hỗ trợ bởi lạm phát vừa phải, đầu tư công tăng tốc, hoạt động thương mại được cải thiện hơn.

Nguồn ảnh: Báo Quảng Ninh

Ngành du lịch sẽ “khởi sắc”

Nếu như cánh cửa sản xuất công nghiệp của Việt Nam đang suy giảm bởi nhu cầu toàn cầu giảm thì cánh cửa khác tươi sáng vẫn mở. Ví dụ như khu vực du lịch, dịch vụ dự kiến sẽ tiếp tục mở rộng, được hỗ trợ bởi sự hồi phục của du lịch cũng như sự hồi phục của các dịch vụ liên quan.

Theo đó, báo New York Times đã mượn hình ảnh hệ thống cáp treo để nói về nền kinh tế du lịch. Chuyên gia Steven Dale cho biết, Việt Nam thích hợp xây dựng cáp treo bởi có nhiều núi, rừng, hải đảo. Đây được xem là con đường có thời gian thi công nhanh hơn, giá thành rẻ hơn, ít gây thiệt hại về môi trường hơn so với đường bộ.

Và theo như số liệu từ các nhà sản xuất cáp treo, trong thời gian hơn hai thập kỷ qua, có khoảng 26 tuyến cáp treo đã được xây dựng tại hàng chục địa điểm trên khắp cả nước. Điều này cho thấy được sự phát triển nhanh chóng cơ sở vật chất phục vụ cho nhu cầu du lịch.

Nhật báo New York Times nhấn mạnh rằng: “Việt Nam là nơi có 4 tuyến cáp treo dài nhất thế giới, đều được xây dựng trong thập kỷ qua, cho thấy được sự chuyển đổi mạnh mẽ của nền kinh tế và ngành du lịch của Việt Nam”.

Dự báo GDP Việt Nam cùng các nền kinh tế mạnh ở Đông Nam Á trong năm 2024. (Nguồn ảnh: IMF, WB, Worldbox Intelligence)

Và trong tình hình khó khăn chung của nền kinh tế, lĩnh vực dịch vụ, du lịch đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế của đất nước. Cũng theo đó, khối ngành dịch vụ đang từng bước hồi phục với điểm sáng đó là hoạt động du lịch.

Kể từ cuối tháng 4/2023, du lịch phát triển cao điểm đã kích thích cầu tiêu dùng gia tăng, từ đó đã lan tỏa mạnh đến sản xuất của nhóm ngành dịch vụ khác như là vận tải, lưu trú, ăn uống, vui chơi giải trí... chính là yếu tố tích cực trong tăng trưởng kinh tế.

Cũng trong tình hình khó khăn chung của nền kinh tế, lĩnh vực dịch vụ, du lịch được xem là một điểm sáng, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế của đất nước.

Vẫn còn sớm để đánh giá rằng năm 2024 kinh tế Việt Nam vẫn nằm trong số những nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng cao nhất trên thế giới, tuy nhiên có cơ sở tin rằng kinh tế Việt Nam vẫn nằm trong nhóm các nước tăng trưởng cao nhất khu vực.

“Sức hút” từ FDI

Ghi nhận, vào ngày 26/1 vừa qua, trong cuộc họp báo ở Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ phụ trách tăng trưởng kinh tế, môi trường và năng lượng Jose Fernandez nói rằng, có khoảng 15 công ty Hoa Kỳ dự định đầu tư vào thị trường Việt Nam với tổng số tiền là hơn 8 tỷ USD.

Dù Thứ trưởng Fernadez không có nói rõ tên những công ty nhưng theo như các nguồn tin khác như Reuters, Bloombers, Asia Financial, Evertiq... thì đều nhắc tên cụ thể một số công ty lớn về công nghệ.

Và chuyến đi của Thứ trưởng Fernadez đến Việt Nam là một phần trong kế hoạch của Hoa Kỳ nhằm mục đích thực hiện các thỏa thuận đạt được trong tháng 9/2023 khi mà hai nước chính thức nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện, cao cấp nhất ở trong xếp hạng ngoại giao của Việt Nam.

Theo đó, lũy kế đến ngày 20/1 cả nước có 39.377 dự án đầu tư nước ngoài đang còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký gần 471,9 tỷ USD. Còn vốn thực hiện lũy kế của các dự án đầu tư nước ngoài ước đạt mức gần 298,66 tỷ USD, bằng gần 63,3% tổng vốn đầu tư đăng ký đang còn hiệu lực.

Nguồn ảnh: Nhịp sống thị trường

Có thể thấy, Việt Nam đang bước lên nấc thang công nghệ cao khi mà các dự án đầu tư nước ngoài được khuyến khích vào lĩnh vực sản xuất chip và công nghệ cao. Xuất khẩu công nghệ cao đang thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Vào năm 2022, chúng ta đã vượt qua Hàn Quốc để trở thành đối tác thương mại lớn thứ sáu của Mỹ tính theo giá trị xuất khẩu.

Dù các chính sách giảm thiểu lạm phát của Mỹ có thể gây tổn hại phần nào cho kinh tế Việt Nam cũng như các nền kinh tế Đông Nam Á khác nhưng Việt Nam vẫn đang thu hút được lượng lớn đầu tư trực tiếp nước ngoài từ những công ty mong muốn dịch chuyển, đa dạng hóa chuỗi cung ứng, sản xuất.

Và trường hợp công ty Luxshare là một bằng chứng. Ghi nhận, Luxshare là một trong những nhà sản xuất linh kiện, thành phẩm lớn nhất của Apple đang đầu tư mạnh vào thị trường Việt Nam trong đó bao gồm khoảng 500 triệu USD vào một nhà máy ở Bắc Giang - nơi sẽ tuyển dụng hàng chục công nhân.

Ông Nguyễn Văn Toàn - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (Vafie) cho biết, cơ hội thu hút FDI trong năm 2024 đang mở ra như thời điểm năm 2008 - đây là thời điểm Việt Nam vừa tham gia WTO.

Mức sống của người dân đang dần tăng lên

Có thể thấy, bất chấp sự khó khăn sau dịch bệnh, mức sống của người dân Việt Nam nhìn chung vẫn được cải thiện nhờ lạm phát được kiềm chế. GDP bình quân đầu người tính theo sức mua đồng tiền của Việt Nam so với thời điểm 10 năm trước tăng gấp 3 lần.

Và nhu cầu trong nước cũng sẽ là động lực chính của nền kinh tế trong năm 2024. Ước tính, hiện tại Việt Nam có tỷ lệ thương mại trên GDP là 200% (so với ở Indonesia chỉ là 35%). Chính vì thế mà cầu trong nước của Việt Nam khiến cho Việt Nam không phải phụ thuộc quá nhiều vào nước ngoài.

Nhà kinh tế nổi tiếng Stanley Fisher (giáo sư kinh tế tại Đại học Chicago và MIT kiêm kinh tế trưởng tại IMF và Phó Chủ tịch Fed) cho biết, chỉ số thu nhập bình quân đầu người tính theo sức mua đồng tiền (PPP) mới là thước đo tương đối chính xác mức sống người dân của các quốc gia. PPP thường được xem là thước đo tốt hơn về phuc lợi tổng thể. Và cựu giáo sư MIT Stanley Fischer nói thêm rằng, PPP thực sự là chuẩn mực tốt nhất để có thể đánh giá sức khỏe nền kinh tế. Nếu như căn cứ theo chuẩn mực này thì kinh tế của Việt Nam vẫn giữ mức tăng trưởng ổn định trong thời gian 10 năm qua, sẽ tiếp tục với tốc độ cao hơn.

Như thế, dù lạc quan hay là bi quan thì năm 2024 vẫn tới với nhiều thách thức, cơ hội. Còn nền kinh tế của Việt Nam như những tuyến cáp treo, chỉ có một hướng đó là tiến lên phía trước để đến đỉnh cao hơn./.