Khi khoa học là “liều thuốc” dẫn đường

Khoa học đi vào cuộc sống

Đại dịch Covid-19 xuất hiện như một trường hợp đặc biệt trong lịch sử thế giới và Việt Nam khi khó xác định nguồn gốc phát sinh, tốc độ lây nhiễm, độc tính cao và dễ lấy đi tính mạng con người. Kéo theo là những hệ lụy tới mọi ngành, mọi lĩnh vực trên toàn cầu. Giữa bối cảnh đó, khoa học nổi lên như một lực lượng quan trọng.

Với việc xác định đúng mục tiêu và vấn đề cần giải quyết, khoa học Việt Nam đã triển khai những nhiệm vụ cấp thiết như: phát triển và sản xuất bộ kit xét nghiệm nhanh, thiết kế và chế tạo robot phục vụ và chăm sóc y tế, đặc biệt là nghiên cứu phát triển vắc-xin,… Những nỗ lực kịp thời đó của khoa học đã góp phần đem lại thành công chung của đất nước trong cuộc chiến chống dịch bệnh.

Còn nhớ kỷ niệm nằm lòng, ngày 18/5/1963, tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ I của Hội nghị phổ biến khoa học, kỹ thuật Việt Nam, bàn về mối quan hệ giữa khoa học và sản xuất, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng suất lao động và không ngừng cải tiến đời sống của nhân dân, bảo đảm cho chủ nghĩa xã hội thắng lợi”. Gần 60 năm nay, với phương châm khoa học phải gắn liền với sản xuất và đời sống xã hội, khoa học Việt Nam đã thực sự trở thành nguồn động lực mạnh mẽ, góp phần đưa Việt Nam trở lại với “trạng thái bình thường mới”, sống chung an toàn với đại dịch.

Việt Nam sản xuất thành công lô vaccine Sputnik V đầu tiên.

Với sứ mệnh đó, khoa học Việt Nam cũng tích cực tham gia cùng nhiều đơn vị, bộ, ngành khác để thực hiện những nhiệm vụ mang tính chiến lược của đất nước, trong đó có Hệ Tri thức Việt số hóa – nền tảng dữ liệu, tri thức trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, phát huy tính hữu dụng trong quá trình kiểm soát đại dịch. Do đó, nhìn lại những thành quả mà giới khoa học Việt Nam đã làm được, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh đến một trong những yếu tố dẫn đến thành công: khi giữ vững mục tiêu khoa học vì nhân dân, “nhất định khoa học và công nghệ sẽ góp phần đưa đất nước chúng ta vượt qua được khó khăn”.

Vững bước trên hành trình mới

Giai đoạn 2016-2020, cơ cấu lại nền kinh tế đã đạt được những kết quả tích cực, mô hình tăng trưởng dần chuyển dịch từ chiều rộng sang chiều sâu. Kết quả này có sự đóng góp quan trọng của hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong phát triển kinh tế – xã hội. Đảng và Nhà nước trong những năm qua đã ban hành nhiều nghị quyết, cơ chế chính sách tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nhà nghiên cứu khoa học. Kinh phí đầu tư cho công tác nghiên cứu khoa học thông qua các quỹ đầu tư phát triển khoa học cũng đã được quan tâm và tăng lên theo thời gian. Những thành tựu, kết quả cùng sự quan tâm đặc biệt sẽ là đòn bẩy thúc đẩy trí tuệ Việt Nam, tinh thần say mê lao động, đưa những tham vọng lớn dần trở thành hiện thực.

Đào tạo nguồn nhân lực trong nghiên cứu khoa học luôn được chú trọng.

Ngay ở thời điểm đại dịch Covid-19 chưa lui, sự ra đời của một chương trình nghiên cứu và sản xuất vắc-xin cho người đến năm 2030 cho thấy tầm nhìn xa, thậm chí là đầy tham vọng của Việt Nam, quốc gia thuộc về một trong những khu vực được coi là “điểm nóng” của các bệnh truyền nhiễm và bệnh mới nổi. Các mục tiêu, tham vọng ấy, ắt hẳn, sẽ đi kèm với nhiều thách thức không thể tránh khỏi. Nhưng chúng ta hoàn toàn có thể đặt kỳ vọng khi giờ đây, quan điểm về đầu tư phát triển vắc-xin đã trở nên rõ ràng hơn và hệ thống hơn bao giờ hết, nhất là trong mục tiêu chủ động trong chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Xuân mới Nhâm Dần đang gõ cửa, nhìn lại chặng đường đã qua, chúng ta vui về những việc đã làm, những nỗ lực vượt qua khó khăn, những thành tựu đã đạt được trong năm cũ. Trong thời kỳ mà sự phát triển của thế giới hết sức nhanh chóng cùng với những thách thức khó lường, càng trong nguy nan, sức vươn lên của lớp lớp con Lạc cháu Hồng càng được thể hiện mạnh mẽ. Kết tinh những giá trị truyền thống toàn dân tộc, tinh thần kề vai sát cánh bên nhau, bằng tình cảm và trách nhiệm, ngành khoa học sẽ tiếp tục có nhiều đóng góp thiết thực hơn nữa để đất nước ta ngày càng phát triển, tô đẹp thêm cho những giá trị mang đậm bản sắc Việt Nam.

THU HƯƠNG