Ngân hàng thời đại số: Đổi mới mô hình và tái cấu trúc nhân lực

Hình thành nên một đội ngũ ngân hàng mới trong thời đại công nghệ số

Tại Diễn đàn, Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng cho biết, hiện trên 90% giao dịch của khách hàng thực hiện qua kênh số.

Các dịch vụ ngân hàng thực hiện tự động, không còn giao dịch viên nào đọc chứng từ ngân hàng nữa. Điều đó, đòi hỏi ngành ngân hàng phải tái cấu trúc quy trình, xây dựng quy trình nghiệp vụ thông minh. Điều đặc biệt quan trọng phải có một đội ngũ am hiểu về nghiệp vụ, về công nghệ thông tin đi cùng với nhau để xây dựng nghiệp vụ đó. Ngân hàng nào không làm được điều đó không tham gia được cuộc chơi. Như vậy, hình thành nên một đội ngũ ngân hàng mới, đó là công nghệ là nghiệp vụ hiểu biết lẫn nhau và đi cùng nhau.

"Chúng ta thấy rằng hệ sinh thái, tính kết nối, tích hợp, tính liên thông giữa ngành ngân hàng với các ngành khác đang ở mức độ rất cao. Chúng ta sẽ hình thành nên những khái niệm mới đó là open banking, ngân hàng cũng phải hiểu biết nghiệp vụ của các ngành nghề kinh doanh khác. Nhân lực ngành ngân hàng cũng đang thay đổi theo hướng hệ sinh thái thông minh như thế" ông Dũng nhìn nhận.

Hệ sinh thái số thông minh trong ngành ngân hàng không chỉ đơn thuần là ứng dụng công nghệ vào quy trình vận hành, mà còn là một mô hình tích hợp toàn diện giữa ngân hàng và các lĩnh vực doanh nghiệp vào trung tâm của hệ thống tài chính số hiện đại, cá nhân hóa trải nghiệm, tối ưu hiệu quả và tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia.

Cùng với sự thay đổi mô hình hoạt động, vấn đề nhân lực cho ngành ngân hàng cũng được đặt ra. Trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn, blockchain và điện toán đám mây đang tạo ra những chuyển dịch mạnh mẽ trong vận hành ngân hàng. AI và Big Data giúp ngân hàng hiểu rõ hơn về hành vi khách hàng, đưa ra dự báo chính xác và thiết kế sản phẩm phù hợp từng cá nhân. Blockchain làm thay đổi cấu trúc quản lý dữ liệu, bảo mật và giao dịch, giảm thiểu rủi ro và chi phí vận hành. Tự động hóa (RPA) đang thay thế hàng loạt vị trí truyền thống như giao dịch viên, kiểm soát nội bộ, thẩm định tín dụng.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy cho rằng, càng những người có nhiều tri thức sẽ càng dễ dàng bị thay thế bằng trí tuệ nhân tạo, ít nhất là trong giai đoạn hiện nay. Theo đó, Thứ trưởng Duy cho rằng, với nhóm nhân viên IT trong các ngân hàng bây giờ phải trang bị lại kiến thức mới theo các nền tảng mới như blockchain, trí tuệ nhân tạo.

Mô hình "3 nhà" để đáp ứng đầy đủ nhu cầu thay đổi hiện nay

Theo TS. Trần Văn Tùng - Chủ tịch Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho biết, không chỉ Việt Nam mà ngành ngân hàng trên toàn thế giới đang trải qua sự thay đổi lớn cả về tổ chức lẫn nhân sự. Nhiều vị trí công việc truyền thống trong ngân hàng sẽ dần biến mất, nhường chỗ cho máy móc, cơ sở dữ liệu thông minh và AI đảm nhiệm. Những công nghệ này không chỉ thực hiện được các nhiệm vụ vốn do con người đảm nhận, mà còn làm với năng suất cao hơn, chất lượng tốt hơn, và tốc độ nhanh hơn rất nhiều. Từ đó, sẽ xuất hiện tình trạng một bộ phận cán bộ, nhân viên ngân hàng trở nên dư thừa. Đây là một thực tế mà ngành ngân hàng buộc phải đối mặt và thích nghi.

“Vậy giải pháp là gì? Theo tôi, có nhiều hướng đi, nhưng một trong những giải pháp quan trọng ngay từ bây giờ là đào tạo và đào tạo lại đội ngũ nhân sự ngành ngân hàng. Chúng ta cần trang bị cho họ những kiến thức mới, kỹ năng số, hiểu biết về công nghệ như AI, để họ có thể làm chủ, sử dụng hiệu quả các công cụ số – ví dụ như chatbot, hệ thống phân tích dữ liệu – nhằm phục vụ tốt hơn cho nghiệp vụ của mình.

PGS.TS Phạm Thị Hoàng Anh - Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng cho rằng, việc nâng cao năng lực số cho nhân lực ngành ngân hàng là điều tất yếu trong quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay. Thời điểm này, nguồn cung về công nghệ thông tin chưa đủ cầu. Ngành ngân hàng thiếu hụt nguồn cung nhân lực có chuyên môn sâu về công nghệ thông tin. Đây là nguồn nhân lực có ý nghĩa quyết định năng lực cạnh tranh của ngân hàng. Nhu cầu nhân lực tăng lên rất mạnh: Nếu như năm 2018, ngành ngân hàng cần 320.000 nhân lực về công nghệ; thì đến 2026 là 750.000 người.

Theo bà Hoàng Anh, để có được một nguồn cung nhân lực công nghệ đáp ứng đủ cầu trong ngành ngân hàng cần ban hành khung năng lực số cho ngành ngân hàng, theo vị trí công tác; tăng cường hợp tác theo “mô hình 3 nhà”: Ngân hàng nhà nước - Các cơ sở đào tạo - các cơ sở tài chính, khoa học công nghệ.

"Chúng tôi mong muốn xây dựng được bộ tiêu chuẩn về đào tạo số cho ngành ngân hàng và mong muốn có được sự hỗ trợ từ Ngân hàng Nhà nước để có thể đào tạo tốt hơn, làm sao gắn kết lý thuyết với thực tiễn, sinh viên được tham gia nhiều hơn vào thực tiễn, có thêm kinh nghiệm, được đào tạo chuyên sâu", bà Hoàng Anh nói.

Tại Diễn đàn, các chuyên gia đã tập trung làm rõ những nội dung như: Đào tạo nội bộ kết hợp với các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp công nghệ; Xây dựng mô hình đào tạo linh hoạt: bằng cấp thứ hai, chứng chỉ ngắn hạn, đào tạo tại chỗ, học online, đào tạo theo năng lực cá nhân và vị trí công việc; Giữ chân nhân tài công nghệ.../.