Việt Nam vượt Thái Lan và Philippines về tăng trưởng thu nhập: Việt Nam có thu nhập trung bình cao?

Thay đổi cách phân loại khiến Việt Nam 'trượt' khỏi nhóm thu nhập trung bình cao

Theo dữ liệu từ Ngân hàng Thế giới (World Bank) năm 2023, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Việt Nam đạt gần 430 tỷ USD và thu nhập bình quân đầu người đạt khoảng 4.347 USD. Đây là một bước tiến đáng kể so với khoảng 100 USD vào khi nền kinh tế Việt Nam mở cửa năm 1988 và hơn 1.000 USD khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào năm 2007.

Tốc độ tăng trưởng thu nhập bình quân đầu người tại Việt Nam đã rất nhanh, vượt xa so với nhiều nước trong khu vực, như Thái Lan và Philippines.

Ví dụ, vào năm 1986, GDP bình quân đầu người của Thái Lan là 836 USD, và tăng lên 3.935 USD vào năm 2007, tương đương với mức tăng gấp 4,7 lần. Vào năm 2023, con số này ở Thái Lan đã đạt 7.172 USD.

Với tốc độ tăng trưởng ổn định hàng năm đạt mức 6-8%, Việt Nam được xem là một trong những nước đứng đầu về thu nhập trung bình cao, xếp ngang hàng với các nước như Malaysia, Thái Lan và Indonesia.

Tuy nhiên, dù có những bước tiến vững chắc này, theo phân loại mới nhất từ năm 2023-2024, đáng tiếc là Việt Nam vẫn chưa đủ điều kiện để được xếp vào nhóm các quốc gia có thu nhập trung bình cao (upper-middle income).

Theo phân loại mới áp dụng từ ngày 1/7/2023 đến ngày 1/7/2024, thu nhập bình quân đầu người của các quốc gia được chia thành 4 nhóm chính. Nhóm đầu tiên là các quốc gia có thu nhập thấp, với thu nhập bình quân dưới 1.135 USD. Tiếp theo là nhóm quốc gia có thu nhập trung bình thấp, với thu nhập bình quân từ 1.136 đến 4.465 USD. Nhóm thứ ba là các quốc gia có thu nhập trung bình cao, có thu nhập bình quân từ 4.466 đến 13.845 USD. Cuối cùng, các quốc gia có thu nhập trên 13.845 USD thuộc nhóm quốc gia có thu nhập cao. Sự phân loại này giúp làm rõ sự phát triển kinh tế và mức sống của các quốc gia trên toàn thế giới.

Tính đến năm 2023, Việt Nam đạt thu nhập bình quân đầu người gần 4.347 USD, xếp vào nhóm các quốc gia có thu nhập trung bình thấp. Tuy nhiên, theo phân loại mới từ ngày 1/7/2024, nhóm quốc gia có thu nhập trung bình cao sẽ có thu nhập bình quân đầu người từ 4.516 đến 14.005 USD.

Nếu chiếu theo phân loại này, Malaysia, Thái Lan và Indonesia đều thuộc nhóm quốc gia có thu nhập trung bình cao, với thu nhập bình quân đầu người năm 2023 lần lượt là 11.690 USD, 7.172 USD và 4.920 USD. Singapore và Brunei được xếp vào nhóm quốc gia có thu nhập cao với GDP bình quân đầu người năm 2023 tương ứng là 84.734 USD và 29.133 USD.

Nếu theo phân loại cũ, Việt Nam có thể đã lọt vào nhóm các quốc gia có thu nhập trung bình cao từ năm 2022 trở về trước. Tuy nhiên, với tiêu chí phân loại mới, Việt Nam cần thêm thời gian và có thể sẽ đạt được vào năm 2024 nếu GDP bình quân đầu người tăng thêm gần 200 USD.

Giả sử GDP của Việt Nam tăng trưởng 6,5% trong năm 2024 và dân số không tăng đáng kể, mỗi người dân Việt Nam sẽ có thêm hơn 280 USD, đủ để lọt vào nhóm quốc gia có thu nhập trung bình cao theo tiêu chí mới.

Năm 2050 đạt 32.000 USD, khi nào Việt Nam vượt Indonesia?

Cuối năm 2022, Chính phủ Việt Nam có Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 để trình lên Quốc hội.

Theo kế hoạch này, Việt Nam phấn đấu đến năm 2030 trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại và thu nhập trung bình cao. Mục tiêu đến năm 2050 là đạt GDP bình quân đầu người khoảng 27.000-32.000 USD, với tốc độ tăng trưởng GDP trung bình 7% mỗi năm trong giai đoạn 2021-2030.

Đến năm 2030, GDP bình quân đầu người dự kiến đạt khoảng 7.500 USD và quy mô dân số ước đạt 105 triệu người. Giai đoạn 2031-2050, Việt Nam hướng đến trở thành nước phát triển với thu nhập cao, phấn đấu duy trì tốc độ tăng trưởng GDP khoảng 6,5-7,5% mỗi năm.

Tính đến năm 2023, GDP bình quân đầu người của Việt Nam xếp thứ 6 trong khu vực Đông Nam Á, sau Singapore, Brunei, Malaysia, Thái Lan và Indonesia.

Theo dự báo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), vào năm 2026, Việt Nam có thể vượt qua Indonesia về GDP bình quân đầu người. Trước đó, một số ước tính cho thấy Việt Nam sẽ mất hơn một thập kỷ để bắt kịp Thái Lan, gần 20 năm để đạt mức của Malaysia và 50 năm để vượt qua Singapore.

Tuy nhiên, các dự báo này đều được dựa trên nhiều giả định và thực tế có rất nhiều yếu tố biến động. Trong một số trường hợp, nếu các quốc gia duy trì tốc độ tăng trưởng trung bình 10 năm gần nhất, Việt Nam có thể mất hơn 50 năm để vượt Malaysia và hơn 100 năm để đuổi kịp Singapore.

IMF dự báo rằng đến năm 2026, GDP bình quân đầu người của Việt Nam sẽ đạt 6.140 USD/người, đưa Việt Nam lên vị trí thứ 4 trong nhóm ASEAN-6, xếp sau Singapore (97.316 USD/người), Malaysia (17.121 USD/người) và Thái Lan (9.480 USD/người), nhưng vượt qua Indonesia (6.125 USD/người) và Philippines (4.801 USD/người).

Dù vậy, Việt Nam có thể đạt được tốc độ tăng trưởng nhanh hơn nhờ một số yếu tố. Hiện tại, Việt Nam là một trong những quốc gia duy trì tốc độ phát triển nhanh sau đại dịch. Nền kinh tế mở cửa mạnh mẽ, tham gia nhiều hiệp định thương mại song phương và đa phương, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Việt Nam cũng có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với nhiều nền kinh tế lớn như Trung Quốc, Nga, Mỹ và Nhật Bản, tạo điều kiện thuận lợi cho sự bứt phá kinh tế trong tương lai./.