Bỏ quy định giao dịch bất động sản phải “qua sàn”

Chỉ khuyến khích chứ không bắt buộc

Mới đây, Quốc hội đã tổ chức buổi thảo luận tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi).

Luật Kinh doanh bất động sản hiện hành không quy định bắt buộc giao dịch qua sàn. Trình Quốc hội dự luật sửa đổi tại kỳ họp thứ 5 (tháng 6/2023), Chính phủ đề xuất hai phương án, là mua bán, chuyển nhượng, cho thuê bất động sản hình thành trong tương lai phải qua sàn, còn các giao dịch khác không bắt buộc.

Tuy nhiên, theo ý kiến của nhiều đại biểu Quốc hội tại kỳ họp 5, việc bắt buộc giao dịch bất động sản qua sàn là không cần thiết, mà chỉ khuyến khích giao dịch qua sàn. Quy định này cần được sửa đổi tại dự thảo luật kinh doanh bất động sản lần này. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đồng thuận tiếp thu ý kiến này. Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã tiếp thu và chỉnh sửa theo hướng: Bỏ quy định về các giao dịch bất động sản thông qua sàn giao dịch bất động sản tại Chương VII dự thảo Luật; bổ sung khoản 7 Điều 8 dự thảo Luật về chính sách của Nhà nước đối với đầu tư kinh doanh bất động sản, theo đó “Nhà nước khuyến khích tổ chức, cá nhân thực hiện giao dịch mua bán, chuyển nhượng, cho thuê mua, cho thuê nhà ở, công trình xây dựng và quyền sử dụng đất thông qua sàn giao dịch bất động sản”.

Cơ quan thường trực của Quốc hội cũng giải thích, thực thi Luật Kinh doanh bất động sản 2014 cho thấy, các sàn giao dịch bất động sản hiện nay chưa đủ khả năng để bảo đảm an toàn pháp lý của giao dịch. Thậm chí, xuất hiện nhiều trường hợp sàn giao dịch bất động sản có hành vi làm nhiễu loạn thị trường.

Theo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, việc bắt buộc giao dịch bất động sản sẽ dẫn đến nguy cơ lợi dụng, không bảo đảm phát triển thị trường bất động sản lành mạnh, an toàn, bền vững.

Ngoài ra, để đảm bảo chặt chẽ, dự thảo Luật sẽ bổ sung Điều 59 về quản lý hoạt động các sàn giao dịch bất động sản. Theo đó, sẽ quy định rõ trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước về nhà ở, thị trường bất động sản cấp tỉnh trong quản lý hoạt động các sàn.

Trước đó, trong báo cáo tiếp thu giải trình dự án luật trình Chính phủ, Bộ Xây dựng tiếp tục xin ý kiến Chính phủ về vấn đề giao dịch bất động sản qua sàn theo hai phương án.

Phương án 1: Quy định khuyến khích tổ chức, cá nhân thực hiện các giao dịch mua bán, chuyển nhượng, cho thuê, thuê mua nhà ở, công trình xây dựng và quyền sử dụng đất đã có hạ tầng kỹ thuật trong dự án bất động sản thông qua sàn giao dịch.

Phương án 2: Quy định bắt buộc mua bán, giao dịch bất động sản phải thực hiện qua sàn, Bộ Xây dựng cho rằng việc giao dịch bất động sản qua sàn sẽ bảo vệ lợi ích chính đáng các bên.

Bên cạnh đó, cũng theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các quy định về giao dịch nhà ở hình thành trong tương lai (nhà ở, bất động sản trên giấy) nhận được nhiều góp ý của các đại biểu Quốc hội tại kỳ họp 5.

Do còn nhiều ý kiến khác nhau, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất hai phương án: Một là, chủ đầu tư dự án chỉ được thu tiền đặt cọc từ khách hàng khi nhà ở, công trình xây dựng đủ điều kiện đưa vào kinh doanh và đã thực hiện giao dịch theo quy định. Hai là, chủ đầu tư chỉ thu tiền đặt cọc theo thỏa thuận với khách hàng khi dự án có thiết kế cơ sở được cơ quan nhà nước thẩm định và có một trong các giấy tờ về quyền sử dụng đất. Thỏa thuận đặt cọc phải ghi rõ giá bán, cho thuê, mua nhà ở, công trình xây dựng. Số tiền đặt cọc tối đa do Chính phủ quy định nhưng không vượt quá 10% giá bán, cho thuê.

Nhiều sàn giao dịch bị chấm dứt hoạt động

Theo số liệu mới được công bố bởi Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh, trên địa bàn thành phố có 61 sàn giao dịch bất động sản hoạt động và và 17 sàn giao dịch bất động sản chấm dứt hoạt động.

Cụ thể, thông tin từ Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh cho thấy, 61 sàn giao dịch bất động sản đang hoạt động ở TP Hồ Chí Minh chủ yếu được thành lập từ giai đoạn năm 2017 đến nay.

Trong khi đó, 17 sàn giao dịch bất động sản đã thông báo chấm dứt hoạt động chủ yếu được thành lập từ 2017-2022 như: Sàn giao dịch bất động sản VietLan (90A Nguyễn Thị Minh Khai, quận 3); Sàn giao dịch bất động sản Goland (47 Điện Biên Phủ, quận 1); Sàn giao dịch bất động sản Winning Access (384 Hoàng Diệu, quận 4); Sàn giao dịch Quốc Vương (Tỉnh lộ 10, phường Tân Tạo, quận Bình Tân); Sàn giao dịch bất động sản Khánh Hội (191 Trần Não, phường An Khánh, TP Thủ Đức); Sàn giao dịch bất động sản Milestone Land (TP Thủ Đức); Sàn giao dịch bất động sản Kim Cúc Land (720A Điện Biên Phủ, Bình Thạnh)…

Nhiều sàn giao dịch bất động sản tại TP Hồ Chí Minh bị chấm dứt hoạt động. (Ảnh minh họa)

Được biết, các sàn giao dịch bất động sản nằm trong danh sách chấm dứt hoạt động, đa số có thời gian hoạt động tương đối ngắn, từ 1-2 năm. Trước đó, Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh cũng thông báo kiểm tra 81 sàn giao dịch bất động sản được thành lập trong giai đoạn 2009-2017.

Ông Trần Hoàng Quân – Giám đốc Sở Xây dựng TPHCM cho biết, từ trước đến nay trên địa bàn TP Hồ Chí Minh có 472 sàn giao dịch bất động sản, nhưng qua nhiều thời kỳ, khi thì luật quy định phải giao dịch qua sàn, khi thì không buộc qua sàn.

Trước đó, vào năm 2022, Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh cũng có đợt kiểm tra tình hình chấp hành quy định pháp luật của 61 sàn giao dịch bất động sản trên địa bàn. Những sàn giao dịch này được đăng ký thông tin trên trang thông tin điện tử của Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh từ năm 2017 đến 2022.

Sau đợt kiểm tra, Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh đề nghị 36 doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ sàn giao dịch bất động sản chấp hành nghiêm quy định thành lập sàn giao dịch, công khai thông tin về bất động sản đưa vào kinh doanh, đảm bảo bất động sản đưa lên sàn giao dịch phải đủ điều kiện.