Đẩy mạnh phát triển chuyển đổi xanh trong khu vực hợp tác xã

Các hợp tác xã cần chuyển đổi theo hướng sản xuất sạch, ứng dụng công nghệ

Dự và phát biểu tại Diễn đàn hợp tác xã quốc gia năm 2025 diễn ra tại Hà Nội (sáng 11/4), Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng. Thay mặt Lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Phó Thủ tướng gửi lời chúc mừng tốt đẹp nhất nhân dịp Kỷ niệm 79 năm Ngày Hợp tác xã Việt Nam (11/4/1946-11/4/2025) và ghi nhận, biểu dương Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam cùng với các bộ, ngành, địa phương đã có sáng kiến và tổ chức thành công Diễn đàn.

Phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn đang là xu thế chung và tất yếu của nhiều quốc gia trên thế giới. Chính phủ Việt Nam cũng đã chủ động, nỗ lực, quyết tâm cao trong tiến trình chuyển đổi xanh, ban hành các nghị quyết, chiến lược, kế hoạch hành động, cam kết quốc tế, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia.

Qua đó, HTX, liên hiệp HTX, tổ hợp tác, các thành viên, hộ gia đình được tham gia tích cực, góp phần hiện thực hóa các mục tiêu, nhiệm vụ về giảm cường độ phát thải khí nhà kính, xanh hóa các ngành kinh tế, xanh hóa lối sống và thúc đẩy tiêu dùng bền vững.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng điểm lại một số quan điểm, giải pháp giá trị và đạt sự đồng thuận cao mà các đại biểu đã thảo luận, đưa ra tại Diễn đàn.

Thứ nhất, thống nhất về nhận thức trong toàn xã hội, khẳng định phát triển kinh tế tập thể (KTTT) là một trong những nền tảng quan trọng để đạt mục tiêu tăng trưởng bao trùm và phát triển bền vững; là một kênh quan trọng để thực hiện các chính sách phát triển văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, vì mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".

"Gần đây, trong bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm về phát triển kinh tế tư nhân đã khẳng định khu vực kinh tế tư nhân cùng với kinh tế nhà nước, KTTT là tập hợp nòng cốt để xây dựng nền kinh tế tự chủ, tự lực, tự cường", Phó Thủ tướng cho biết.

Thứ hai, chuyển đổi sản xuất xanh là tập trung vào chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng xanh hóa các ngành kinh tế, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường; áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn thông qua khai thác, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên thiên nhiên và năng lượng; dựa trên nền tảng khoa học công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Thứ ba, chuyển đổi xanh, phát triển xanh không thể tách rời khỏi công nghệ xanh, chuyển đổi số và mô hình kinh tế tuần hoàn.

Theo Phó Thủ tướng, cần tận dụng tối các thành tựu của KHCN để nâng cao hiệu quả chuyển đổi xanh. Trong đó, sử dụng AI để tối ưu hóa tiêu thụ năng lượng; ứng dụng blockchain để minh bạch hóa chuỗi cung ứng xanh; đẩy mạnh năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió và điện mặt trời nhằm phục vụ sản xuất, tiêu dùng xanh; dùng AI, blockchain, cảm biến để phát triển nông nghiệp sinh thái.

Thứ tư, để thúc đẩy chuyển đổi sản xuất xanh khu vực KTTT đi nhanh, đúng hướng, đạt kết quả cao, cần có một môi trường pháp lý thông thoáng, minh bạch, ổn định, có tính dự báo cao và có sự tham gia hỗ trợ của Nhà nước.

Thứ năm, chuyển đổi sản xuất xanh đối với HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp đóng vai trò chủ đạo trong khu vực KTTT.

"Chúng ta cần chú trọng phát triển các HTX trong lĩnh vực nông nghiệp dựa trên tiêu chí hiện đại, sạch, hữu cơ bền vững, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên; đẩy nhanh tiến độ các dự án trồng rừng, tái trồng rừng, phát triển kinh tế lâm nghiệp bền vững", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Chuyển đổi xanh là yêu cầu cấp thiết 

Ông Bùi Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và KTTT (Bộ Tài chính) cho rằng, chuyển đổi xanh là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng. Ông khẳng định: "Quá trình này không chỉ nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn giúp phát triển bền vững, gia tăng giá trị sản phẩm và cải thiện đời sống người lao động".

Chính phủ Việt Nam đã thể hiện cam kết mạnh mẽ qua các chiến lược tăng trưởng xanh và mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến 2050 cùng kế hoạch hành động quốc gia đi kèm đang dần được hiện thực hóa.

Ở góc nhìn quốc tế, bà Ingrid Christensen - Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Việt Nam khẳng định: Hệ sinh thái HTX là trụ cột quan trọng trong nền kinh tế và là động lực sản xuất, tạo việc làm cho người lao động. Theo bà, HTX là công cụ đảm bảo cho chuyển đổi xanh công bằng, tạo việc làm bền vững cho nông dân địa phương.

Bà cho biết, trên toàn cầu, các HTX đang dẫn đầu trong các mô hình sản xuất năng lượng sạch với giá cả phải chăng, tạo việc làm chất lượng tại địa phương. Điển hình như Đan Mạch, Thụy Điển có các HTX sở hữu trang trại điện gió ngoài khơi lớn nhất thế giới; tại Đức, nhiều HTX đang vận hành tua-bin gió, đáp ứng nhu cầu năng lượng tái tạo của xã hội. Những mô hình đó không chỉ cải thiện chuỗi giá trị mà còn cung cấp chi phí hợp lý cho nhà sản xuất, thúc đẩy phát triển kinh tế và xã hội.

Tuy vậy, theo bà Ingrid, vẫn cần những chính sách bảo vệ tốt hơn cho HTX, nhất là trong bối cảnh thiên tai và biến động khí hậu ngày càng gia tăng. "Liên minh HTX Việt Nam cần có động thái tích cực hơn nữa, từ bảo hiểm xã hội cho người lao động đến đảm bảo phúc lợi khi xảy ra rủi ro thiên tai", bà kiến nghị.

Diễn đàn hướng tới việc xây dựng hệ sinh thái sản xuất bền vững, tối ưu hóa tài nguyên, giảm phát thải khí nhà kính, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh của khu vực kinh tế hợp tác trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Điểm nhấn của chương trình là hai phiên thảo luận chuyên đề: phiên thứ nhất xoay quanh chính sách hỗ trợ HTX chuyển đổi sản xuất xanh, ứng dụng công nghệ số và tiếp cận tài chính xanh; phiên thứ hai là không gian đối thoại trực tiếp giữa các HTX với doanh nghiệp, đại diện Bộ, ngành để tháo gỡ vướng mắc, đặc biệt trong logistics và kết nối chuỗi giá trị bền vững.

Diễn đàn không chỉ là nơi chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn mà còn thể hiện cam kết mạnh mẽ của Chính phủ và các cơ quan chức năng trong việc thúc đẩy nền kinh tế xanh, hỗ trợ HTX đổi mới tư duy, phát triển sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế – nhất là tại các thị trường đòi hỏi tiêu chuẩn cao như Mỹ, EU và Nhật Bản...

Sự kiện diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang tích cực thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, thể hiện tầm nhìn chiến lược về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Diễn đàn Hợp tác xã Quốc gia 2025 hứa hẹn sẽ mở ra nhiều cơ hội hợp tác, kết nối và đổi mới cho các HTX trong hành trình chuyển đổi xanh./.