'Định vị' để đổi mới mô hình tăng trưởng và mở rộng không gian phát triển

Đây là sự kiện thường niên được tổ chức từ năm 2017, Diễn đàn có ý nghĩa quan trọng, nhằm thảo luận một cách toàn diện về những vấn đề kinh tế - tài chính trọng tâm trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ.

Diễn đàn năm nay thu hút sự tham gia của hơn 200 đại biểu là đại diện lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương; một số cơ quan địa phương; các đơn vị thuộc và trực thuộc Bộ Tài chính; trường đại học, viện nghiên cứu; doanh nghiệp, nhà khoa học, chuyên gia kinh tế - tài chính trong và ngoài nước.

Phát biểu tại Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cho biết, Việt Nam đang đứng trước lựa chọn của mình cho giai đoạn phát triển mới với các mục tiêu chiến lược cần phải đạt được. Điều này đòi hỏi cần phải định vị Việt Nam trong bối cảnh mới và có đột phá mạnh mẽ trong huy động hiệu quả các nguồn lực cho tăng trưởng cao, kiến tạo, đổi mới mô hình tăng trưởng, kiến tạo không gian phát triển và hướng đến phát triển bền vững.

Tình hình thế giới tiếp tục biến động mạnh, đặc biệt từ tháng 4/2025 khi căng thẳng thuế quan, xung đột địa chính trị và nhiều điểm nóng an ninh leo thang, khiến môi trường toàn cầu thêm bất định và tác động đa chiều tới kinh tế Việt Nam. Trong nước, giai đoạn 2024-2025 chứng kiến hàng loạt định hướng chiến lược và chính sách đột phá được Đảng và Chính phủ ban hành, tạo nền tảng cho tăng trưởng nhanh và bền vững. Từ tháng 7/2025, việc sắp xếp bộ máy, tổ chức lại không gian lãnh thổ tiếp tục được triển khai, mở ra nguồn lực mới cho phát triển.

Với Việt Nam, yêu cầu phát triển đặt ra cấp bách: Đến năm 2030 trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải định vị lại mình trong bối cảnh mới, tạo đột phá trong huy động nguồn lực, đổi mới mô hình tăng trưởng và mở rộng không gian phát triển theo hướng bền vững.

Theo TS Jochen M. Schmittmann, Đại diện thường trú của IMF Tại khu vực, cần ghi nhận những thành tựu kinh tế đáng chú ý của Việt Nam. Trong hai thập kỷ qua, tăng trưởng kinh tế trung bình đạt 6,5%, thành tích này đưa Việt Nam trở thành nền kinh tế có thu nhập trung bình và giảm nghèo mạnh mẽ. Thành công này được xây dựng dựa trên các trụ cột chính, gồm cả các chính sách hướng ngoại nhiều hơn và dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn và bền vững, đạt trung bình gần 6% GDP mỗi năm (bao gồm cả vốn góp của phía Việt Nam VNM; vốn FDI thuần túy đạt gần 4%).

Tuy nhiên, đặt sự tăng trưởng của Việt Nam trong bối cảnh của các nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất châu Á, có thể nhận thấy tốc độ tăng trưởng này ko ngang hàng với tốc độ của các quốc gia có tăng trưởng nhanh hàng đầu như Trung Quốc, Hàn Quốc và Đài Loan, những quốc gia và vùng lãnh thổ này đều đạt được giai đoạn tăng trưởng cao và bền vững trên 9%.

“Khoảng cách này chính là động lực lớn cho khát vọng thúc đẩy tăng trưởng hai con số của Chính phủ. Các cơ quan chức năng nhận ra rằng với những cơn gió ngược về nhân khẩu học sắp diễn ra, thì Việt Nam không còn nhiều thời gian để thực hiện bước nhảy vọt lên trạng thái thu nhập cao, điều này lý giải tính cấp bách của tiến trình cải cách hiện nay”, TS Jochen M. Schmittmann nhận định.

Còn ông Nguyễn Như Quỳnh - Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế – tài chính cho rằng, Việt Nam đang đứng trước một thực tế không bi quan, nhưng cũng không quá lạc quan. Cơ cấu tăng trưởng lạc hậu, nguy cơ có thể bị tụt hậu, có thể không thoát ra được của bẫy thu nhập trung bình. Việt Nam cũng đối mặt với một thực trạng về việc các điểm nghẽn lớn không được xử lý và vẫn còn dai dẳng.

Giai đoạn 2026 - 2030 không chỉ là sự tiếp nối về mặt thời gian, mà là một bước chuyển mình về chất lượng phát triển. Những yêu cầu đang đặt ra hiện nay là vô cùng cấp bách. “Chúng ta đã có nền tảng là sự phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch, chúng ta có những con số tăng trưởng thương mại ấn tượng, nhưng để "Tăng tốc" thực sự, chúng ta buộc phải "Thích ứng" với bối cảnh địa chính trị mới và "Chuyển đổi" mạnh mẽ về cấu trúc không gian kinh tế cũng như thể chế hành chính”, ông Nguyễn Như Quỳnh khẳng định.

Diễn đàn Kinh tế - Tài chính Việt Nam 2025 gồm 2 phiên. Phiên thảo luận buổi sáng quy tụ đại diện từ Ngân hàng Thế giới, Viện Nghiên cứu Chính sách Nhật Bản, Đại học Indiana Bloomington, BCG cùng các chuyên gia trong nước. Thảo luận xoay quanh các chủ đề: Định vị Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu; xu hướng chính sách kinh tế vĩ mô đảm bảo tăng trưởng cao; kinh nghiệm quốc tế về tài khóa; và phát triển vùng động lực, hành lang kinh tế - những nhân tố then chốt hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng bền vững.

Phiên buổi chiều tiếp tục mở rộng các chủ đề hướng tới tương lai: Vai trò của đổi mới sáng tạo trong việc tạo động lực tăng trưởng mới cho Việt Nam; chuyển dịch đầu tư tư nhân vào chuyển đổi xanh và tối ưu nguồn lực để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 - một định hướng quan trọng của Việt Nam trong thập kỷ tới./.