IMF: Gần 40% việc làm trên toàn thế giới có thể bị ảnh hưởng bởi AI

Trước sự phát triển cũng như tác động mạnh mẽ của AI, các doanh nghiệp phải thay đổi như thế nào, người lao động phải làm gì để không bị ảnh hưởng? Câu hỏi này cũng được các chuyên gia công nghệ giải đáp ở Hội thảo “AI và quản trị doanh nghiệp” do Viện Quản trị và Công nghệ FSB tổ chức vào ngày 4/5/2024.

AI giúp tiết kiệm 10-15% chi phí cho doanh nghiệp

Trong năm 2023, tổng thị trường AI trên toàn cầu khoảng 196 tỷ USD. Mặc dù vậy, mức độ tăng trưởng AI hàng năm khoảng 37,3%, tăng trưởng từ năm 2023 đến năm 2030 sẽ khoảng 20 lần so với con số 200 tỷ USD. Chia sẻ điều này, Tổng Giám đốc FPT Smart Cloud - ông Lê Hồng Việt nhận xét, cơ hội cho các doanh nghiệp phát triển AI rất lớn. 

Và AI được mong muốn sẽ đem đến hiệu quả lớn về tăng trưởng doanh thu cũng như giúp giảm chi phí dành cho doanh nghiệp. Khảo sát của McKinsey cho biết, hơn 10% doanh nghiệp được hỏi đặt kỳ vọng tỷ lệ tăng trưởng doanh số từ 6-10% và trên 10%. 

Cụ thể, ChatGPT chính là ví dụ điển hình của Generative AI (AI tạo sinh) từ đó đem đến giá trị cho nền kinh tế và tăng thêm khoảng 4,4 nghìn tỷ USD vào GDP toàn cầu. Song song với đó, AI tạo sinh sẽ tiết kiệm khoảng 2,6 nghìn tỷ về chi phí cho doanh nghiệp. Và nếu như doanh nghiệp sử dụng AI tạo sinh một cách hợp lý thì có thể tiết kiệm từ 10-15% chi phí. 

AI tạo sinh chính là mảng công nghệ được đầu tư mạnh mẽ nhất trong năm 2023. Và khoảng 25 tỷ USD đã được đầu tư vào các công ty có công nghệ tạo ra AI tạo sinh. Trong khi đầu tư cho các startup toàn cầu giảm thì riêng đầu tư cho mảng AI tạo sinh tăng trưởng mạnh 75% so với trước đây. 

Hơn thế, AI cũng có thể giúp cho các doanh nghiệp tăng năng suất lao động và giúp cho nhân viên có thể hiểu hơn những việc cần làm, đào tạo để cho họ có thể làm việc được tốt hơn. 

Và một trong những ứng dụng AI phổ biến nhất trong doanh nghiệp hiện nay chính là hỗ trợ ở trên kênh chat. AI tạo sinh cũng sẽ giúp cho doanh nghiệp có thể hỗ trợ cho người dùng có thể hỏi đáp về các dịch vụ cũng như điều kiện sử dụng sản phẩm,... AI cũng sẽ thu thập thông tin để có thể phục vụ cho người dùng. Và trên mỗi website của doanh nghiệp sẽ có người hỗ trợ ảo để có thể phục vụ cho khách hàng 24/7. 

Ghi nhận, có khoảng hơn 50% số lượng công việc cần thực hiện trong trung tâm chăm sóc khách hàng của đơn vị này đã được thực hiện bởi AI và tỷ lệ bot hỗ trợ thành công là 98% cuộc gọi vào nhằm giúp tiết kiệm khá lớn về chi phí. 

Hơn thế, ứng dụng AI cũng được triển khai ở trong các lĩnh vực bán lẻ, thời trang và dịch vụ tài chính. AI tạo sinh cũng tạo ra được sự phát triển một cách mạnh mẽ hơn về tự động hóa ở trong các tác vụ khác nhau. Theo McKinsey, trong doanh nghiệp có những công việc văn phòng như thư ký, trợ lý, các công việc liên quan đến phân tích,... tỷ lệ được tự động hóa trong thời gian tới sẽ tăng 87%, trong đó thì 21% được đóng góp bởi AI tạo sinh. 

Trước làn sóng AI, doanh nghiệp và người lao động nên làm gì?

Các chuyên gia cho biết, tốc độ tiến hóa AI đang ngày càng nhanh. Và ANI (Artificial Narrow Intelligence) với thuật toán khá chặt chẽ, mô phỏng các task dập khuôn của con người. Còn đối với AGI (Artificial General Intelligence) thì làm nhiều việc một lúc, nền tảng dữ liệu lớn và thuật toán linh hoạt, chưa có cảm xúc cũng như nhận biết cảm xúc của con người. 

Còn như ASI (Artificial Super Intelligence) có thể sẽ tự học, tự sinh dữ liệu và có khả năng hiểu cảm xúc của con người, nhận biết cũng như có khả năng bày tỏ cảm xúc bằng cách mô tả cảm xúc, tự sinh thuật toán, tự lập trình để có thể giải quyết những vấn đề gặp phải. 

Có thể thấy rằng, AI đang phát triển và dần len lỏi, tác động vào nhiều ngành nghề lĩnh vực cũng như các doanh nghiệp, người lao động. Đối với AI, doanh nghiệp đang đứng trước cơ hội cũng như thách thức. 

Các chuyên gia cho biết, người lao động ở một số ngành nghề, lĩnh vực cũng có thể bị tác động mạnh bởi AI và robot trong tương lai gần. Và số lượng robot cũng sẽ xuất hiện ngày nhiều hơn trong các nhà máy. Những con robot với mức giá từ 400-500 USD trước kia nay chỉ còn khoảng 30.000 USD tuy nhiên có thể sẽ làm việc liên tục 24/7, không ngừng nghỉ. 

Trước đây thì các hệ thống AI sử dụng toàn bộ dữ liệu do con người làm ra. Mặc dù gần đây, AI đã có khả năng tự sinh ra dữ liệu và thuật toán, quyết định sẽ làm gì. Có nhiều khi kết quả của ChatGPT gây ra sự bất ngờ đối với những người lập trình ra nó. 

Chia sẻ về điều này, chuyên gia công nghệ Hoàng Nam Tiến - Phó Chủ tịch Hội đồng trường, Trường Đại học FPT nói rằng, khi tổ chức các cuộc thi marketing đã giấu ChatGPT làm thí sinh và lần nào ChatGPT cũng lọt vào top 3 những đề án kinh doanh tốt, ý tưởng sáng tạo cũng như kế hoạch xuất sắc. Đây chính là mối đe dọa trong tương lai gần. 

Theo báo cáo của Quỹ tiền tệ Quốc tế IMF ở Diễn đàn Kinh tế thế giới mới đây cho biết, gần 40% việc làm trên toàn thế giới có thể bị ảnh hưởng bởi sự phát triển của AI. 

Còn theo một nghiên cứu khác của Viện Toàn cầu McKinsey cho rằng, đến năm 2030, có ít nhất 14% nhân sự trên toàn cầu có thể cần phải thay đổi nghề nghiệp bởi những tiến bộ công nghệ, AI, robot. 

Mặc dù vậy, ông Hoàng Nam Tiến cho biết trong tương lai sẽ có hàng trăm triệu công việc mới được sinh ra và có thể giải quyết được những vấn đề phức tạp, tiết kiệm được sức lực cho loài người khi mà con người có thể tự học để thay đổi bản thân, làm chủ robot và AI. 

Đối với tầng lớp đã có kinh nghiệm, trình độ, tinh thần làm việc tốt thì vẫn có thể bị mất việc bởi AI. Vị chuyên gia này nói rằng: “Tuy nhiên thì AI không thể thay thế con người. Chính những người biết sử dụng AI sẽ thay thế nhóm còn lại”. 

Cũng tại Diễn đàn Kinh tế thế giới, khi nhắc đến phẩm chất và năng lực quan trọng nhất của lao động tương lai 2030, các nhà lãnh đạo đều nhấn mạnh tiêu chí có biết sử dụng AI, dữ liệu lớn không?

Và từ thực tế này, ông Hoàng Nam Tiến nhấn mạnh, trong thế giới đang thay đổi một cách mạnh mẽ, đặc biệt là đối với việc ứng dụng AI, trách nhiệm của những người lãnh đạo phải quyết định tâm thế, tinh thần cũng như hành động của mình trước trí tuệ nhân tạo.

Cũng theo các chuyên gia, để thành công, cam kết của người đứng đầu là vô cùng quan trọng bởi AI sẽ có thể thay đổi cách mà chúng ta đang làm. CEO của các công ty cũng nên là người quyết định triển khai các dự án AI. 

Để có thể bắt đầu với AI thì các doanh nghiệp cần phải xác định được cơ hội đó là gì? Nó làm được việc nhanh hơn hay tiết kiệm chi phí, tạo ra mô hình kinh doanh mới? Đồng thời doanh nghiệp cũng cần phải đánh giá được tính khả thi, tính rủi ro của AI. Một khi ứng dụng AI cũng cần phải thiết kế để cho AI và con người cùng làm việc với nhau, trong đó con người kiểm soát AI làm đúng hay sai ở đâu. 

Đáng chú ý, nhà lãnh đạo trong tương lai chắc chắn sẽ phải am hiểu về công nghệ, AI cũng như dữ liệu lớn. Và khó nhất trong ứng dụng AI, kể cả doanh nghiệp lớn hay nhỏ đó là thay đổi tư duy của người lãnh đạo. Nếu như lãnh đạo giao trưởng phòng phụ trách việc ứng dụng AI thì chắc chắn sẽ thất bại. Và 70% dự án AI, dữ liệu lớn thất bại bởi lãnh đạo giao cấp dưới. Nhấn mạnh về điều này, các chuyên gia cho rằng người tạo thay đổi cho doanh nghiệp ở trong ứng dụng AI đó là CEO, COO, CFO còn lãnh đạo công nghệ cũng chỉ là người hỗ trợ./.