Khuyến khích ứng dụng công nghệ góp phần tăng giá trị ngành nông nghiệp

Doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong chuỗi giá trị ngành nông nghiệp

Số liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy, sản xuất nông nghiệp quý I/2024 tiếp tục tăng trưởng ổn định. Tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản trong 3 tháng đầu năm 2024 dự kiến đạt 13,53 tỷ USD, tăng 21,8% so cùng kỳ năm trước.

Theo ông Hồ Xuân Hùng, Chủ tịch Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, cho biết tại Diễn đàn “Doanh nghiệp đồng hành cùng nhà nông và phát triển bền vững” năm 2024, tổ chức chiều 9/4, ngành nông lâm thủy sản đã xuất siêu đạt 3,36 tỷ USD trong quý đầu năm 2024, với mức tăng trưởng 96,5% so với cùng kỳ năm trước. Kết quả này cho thấy tốc độ tăng của quý I/2024 trong xuất khẩu nông sản vượt xa so với quý I của các năm 2020-2023…

Để có được kết quả đó, doanh nghiệp đã và đang đóng vai trò hết sức quan trọng trong chuỗi giá trị ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn. Tuy nhiên, trên thực tế số lượng doanh nghiệp đầu tư vào khu vực này vẫn còn khá khiêm tốn, đến cuối năm 2023, cả nước có khoảng trên 50.000 doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, so với tổng số trên 900 nghìn doanh nghiệp đang hoạt động ở nước ta. Đây là một con số khá khiêm tốn.

“Phải chăng do cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn không đủ mạnh, cách huy động, kêu gọi, tạo điều kiện cho doanh nghiệp chưa thật sự tốt nên vẫn chưa có sức hấp dẫn, cuốn hút doanh nghiệp. Sự gắn kết giữa doanh nghiệp với nhà nông còn chưa thật sự tốt, người nông dân vẫn bị động từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm”, Chủ tịch Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chia sẻ.

Khuyến khích đầu tư, ứng dụng công nghệ trong phát triển sinh học

Ông Nguyễn Văn Sơn, Chủ tịch Hội Sản xuất Kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật Việt Nam cho hay: Năm 2016, Việt Nam là nước đứng đầu ASEAN về số lượng cũng như chủng loại thuốc bảo vệ thực vật sinh học đã đăng ký và sử dụng. Năm 2019, thị trường thuốc bảo vệ thực vật sinh học Việt Nam ước tính đạt giá trị 30,7 triệu USD, năm 2024 dự tính sẽ đạt 65,7 triệu USD, mức tăng trưởng trên 16,4%/năm.

Tuy nhiên, sản phẩm hóa sinh có tính chất sinh học được đăng ký chưa nhiều. Một số chế phẩm chứa các hoạt chất azadirachtin, matrine, rotenone dùng để phòng trừ bọ trĩ và một số sâu hại khác trên lúa, rau, cây ăn quả, chè và nhiều cây trồng khác đã được đăng ký.

Các chính sách khuyến khích đầu tư nghiên cứu, ứng dụng công nghệ hiện đại để tạo ra thuốc bảo vệ thực vật sinh học được ban hành, là chương trình trọng điểm phát triển công nghệ sinh học. Ngành bảo vệ thực vật sinh học ở nước ta có quan hệ tốt với nhiều nước và tổ chức quốc tế, tạo điều kiện chuyển giao công nghệ. Việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học đạt hiệu quả, bước đầu đổi mới tư duy của người dân;…

Bên cạnh những thuận lợi còn tồn tại nhiều khó khăn. Cụ thể, Nhà nước chưa có chính sách phù hợp và đủ mạnh để khuyến khích nghiên cứu, sản xuất, kinh doanh và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học.

Vẫn còn tồn tại nhiều thủ tục cồng kềnh, rườm rà; thiếu quy định cụ thể về yêu cầu kỹ thuật riêng cho các thuốc bảo vệ thực vật sinh học chuyên tính cao. Thuốc bảo vệ thực vật sinh học chưa thể thay thế hoàn toàn được thuốc bảo vệ thực vật hóa học. Chi phí cao hơn thuốc bảo vệ thực vật hóa học. Chưa có sự gắn kết giữa cơ quan nghiên cứu và doanh nghiệp. Công tác thông tin tuyên truyền để tăng cường sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học còn hạn chế.

Đề xuất giải pháp, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp

Ông Nguyễn Văn Sơn cũng đưa ra một số khuyến nghị: Cần học tập các nghiên cứu công nghệ, chuyển giao công nghệ sản xuất thuốc bảo vệ thực vật sinh học từ các nước có nền sản xuất thuốc bảo vệ thực vật lớn, tiên tiến và hiện đại như: Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc, Brazil. Bên cạnh đó, cần nghiên cứu học hỏi các chính sách về quản lý, đăng ký, kinh doanh đối với thuốc bảo vệ thực vật sinh học của các nước trên thế giới.

Bên cạnh đó, cần tham khảo các danh mục thuốc bảo vệ thực vật được đưa vào sử dụng ở các nước có nền nông nghiệp phát triển như: Mỹ, Israel, Đức, Thụy Sĩ, Nhật Bản, Hàn Quốc.

Ông Sơn cũng nhấn mạnh rằng, cần có sự hỗ trợ về chính sách và vốn cho các khu vực sản xuất và kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật sinh học. Cần có dự án nghiên cứu về thị trường và hiện trạng sản xuất kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật sinh học tại Việt Nam.

TS Phùng Hà, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam nhận định: nông nghiệp bị ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu. Mặt khác, ngành nông nghiệp cũng phát thải khí nhà kính nhiều thứ hai sau ngành năng lượng sinh ra từ các quá trình sản xuất và sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, quản lý đất, trồng lúa nước,…

Do vậy, giảm thiểu phát thải khí nhà kính trong nông nghiệp nói chung và ngành phân bón nói riêng là nhiệm vụ quan trọng để ứng phó với biến đổi khí hậu. Giải pháp giảm phát thải khí nhà kính trong ngành phân bón, bao gồm cả lĩnh vực sản xuất và sử dụng phân bón.

Đề xuất một số giải pháp, TS Phùng Hà cho rằng, cần đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển ammoniac xanh, hóa học xanh; tập trung vào phương thức quản lý, điều chỉnh thành phần dinh dưỡng theo nhu cầu của cây trồng nhằm giảm thất thoát ra môi trường, đặc biệt đối với phân đạm; tăng cường sử dụng phân hữu cơ, phân bón hiệu quả cao, phân bón lá và sử dụng phụ gia ức chế các quá trình phát thải N2O, phụ gia chống mặn, chống ngập lụt, ưu tiên sử dụng các chất có nguồn gốc tự nhiên từ khoáng chất, thực vật,….

Tại Diễn đàn, đông đảo các doanh nghiệp đã trao đổi, chia sẻ về những thuận lợi, khó khăn, qua đó đề xuất, kiến nghị với Chính phủ các giải pháp để chung tay xây dựng một nền nông nghiệp phát triển xanh, bền vững.