Nhiều kết quả nghiên cứu giá trị tại Hội thảo Khảo cổ học toàn quốc lần thứ 60

Đây là sự kiện khoa học thường niên có ý nghĩa quan trọng, thu hút các nhà khảo cổ, nhà nghiên cứu trong nước và quốc tế, góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam.

Phát biểu khai mạc, TS. Hà Văn Cẩn - Viện trưởng Viện Khảo cổ học, nhấn mạnh: “60 năm qua, từ lần tổ chức đầu tiên năm 1965 đến nay, chuỗi hội thảo đã đạt nhiều thành tựu nổi bật, đưa tri thức khảo cổ và lịch sử Việt Nam đến với cộng đồng học thuật trong nước và quốc tế. Các nghiên cứu không chỉ giúp tìm hiểu những trang sử xa xưa của Tổ quốc mà còn khẳng định các giai đoạn lịch sử như thời kỳ các vua Hùng, sơ sử và nhà nước sơ khai, góp phần bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới". 

Hội thảo là diễn đàn quan trọng để các nhà khoa học trao đổi thông tin, tranh luận học thuật và mở ra cơ hội hợp tác nghiên cứu. Đồng thời, đây cũng là dịp để các cán bộ trẻ học hỏi kinh nghiệm từ các thế hệ đi trước, hoàn thiện năng lực khoa học và phát triển ngành khảo cổ học nước nhà.

PGS.TS. Nguyễn Đức Minh, Uỷ viên, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, khẳng định vai trò uy tín của hội thảo trong hơn nửa thế kỷ qua. Ông nhấn mạnh, sau 60 năm tổ chức, chuỗi hội thảo đã trở thành nơi gặp gỡ, kết nối các thế hệ học giả và tạo động lực cho các nghiên cứu khảo cổ trong và ngoài nước, đồng thời góp phần nâng cao nhận thức về văn hóa, lịch sử Việt Nam trên bình diện quốc tế.

Năm 2025, hội thảo nhận được 385 bài tham luận, trải dài trên nhiều lĩnh vực khảo cổ học, bao gồm: 08 bài tổng quan, 52 bài về khảo cổ học Tiền sử, 69 bài về khảo cổ học Sơ sử và Nhà nước sớm, 201 bài khảo cổ học Lịch sử, 38 bài khảo cổ học Champa - Óc Eo và 17 bài khảo cổ học Dưới nước.

Trong lĩnh vực khảo cổ học Tiền sử, nổi bật là các khai quật tại Mái đá Ngườm (Thái Nguyên), Plei Ring (Gia Lai) và nhiều địa điểm khác cho thấy Tây Nguyên là khu vực sở hữu số lượng di tích và công xưởng chế tác đá đáng kể. Các cuộc điều tra ở Bắc Kạn, Ninh Bình, Nghệ An và Gia Lai cũng phát hiện nhiều di tích quan trọng, cung cấp thông tin về cư dân sơ kỳ Đá mới, công cụ đá và đàn đá, góp phần làm sáng tỏ quá trình sinh sống và văn hóa của cư dân Đông Nam Á cổ đại. 

Trong lĩnh vực Sơ sử và Nhà nước sớm, các khai quật tại Vườn Chuối (Hà Nội), Phan Hiệp (Lâm Đồng), Cù Bị, Kim Long và Cù Lao Rùa (Bình Dương) đã cung cấp dữ liệu quan trọng về các giai đoạn văn hóa liên tục, từ Phùng Nguyên muộn, Đồng Đậu, Gò Mun đến Đông Sơn, cũng như các di chỉ thuộc văn hóa Sa Huỳnh và hậu kỳ Đồng thau.

Nhiều phát hiện mới về trống đồng, đồ đồng, gốm, thuyền cổ, và các công trình kiến trúc từ thời Đông Sơn đến Lê - Nguyễn đã làm phong phú thêm bức tranh khảo cổ học Việt Nam.

Khảo cổ học Lịch sử, Champa - Óc Eo và Dưới nước cũng ghi nhận nhiều phát hiện mới, từ di tích Thành Quèn, Luy Lâu, Đại Cung Môn, Thành Dền, đến các tàu cổ và thương cảng Vân Đồn, Hội An, Y Bích… Những kết quả này góp phần quan trọng trong việc nghiên cứu lịch sử, bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa dân tộc.

Hội thảo lần thứ 60 không chỉ là cơ hội gặp gỡ, trao đổi học thuật mà còn là dịp để tri ân những đóng góp của các thế hệ nhà khảo cổ, đồng thời khuyến khích thế hệ trẻ tiếp tục nghiên cứu, phát huy tinh thần yêu nước và trách nhiệm đối với di sản văn hóa Việt Nam./.