Chuyển đổi nông nghiệp sinh thái, con đường mở rộng thị trường cho sản phẩm nông nghiệp Việt Nam tại EU

Trong khuôn khổ Tuần lễ Ẩm thực Italy tại Việt Nam 2024, ngày 5/12 tại Hà Nội, Đại sứ quán Italy tại Việt Nam và Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) đã tổ chức hội thảo “Phát triển nông nghiệp hữu cơ và nông nghiệp sinh thái Việt Nam”.

Ngành nông nghiệp Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức lớn. Biến đổi khí hậu ngày càng trầm trọng với các hiện tượng cực đoan như hạn hán, lũ lụt và xâm nhập mặn thường xuyên diễn ra, đặc biệt ảnh hưởng nặng nề tại Đồng bằng sông Cửu Long - vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm.

Nông nghiệp Việt Nam cũng gặp nhiều khó khăn khi phải đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng quốc tế khắt khe như GlobalGAP, Organic. Áp lực cạnh tranh từ các quốc gia trong khu vực như Thái Lan, Ấn Độ và Trung Quốc buộc các doanh nghiệp và người nông dân Việt Nam phải không ngừng cải thiện chất lượng sản phẩm và tối ưu hóa chi phí sản xuất, ứng dụng các mô hình sản xuất bền vững.

Trước bối cảnh đó, nông nghiệp sinh thái (NNST) đang nổi lên như một giải pháp quan trọng, các mô hình nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, tuần hoàn và thuận thiên được chú trọng nhằm bảo đảm năng suất mà vẫn bảo vệ môi trường. Nhằm hỗ trợ quá trình chuyển đổi này, Chính phủ đã có Quyết định 300/QĐ-TTg đã phê duyệt “Kế hoạch hành động quốc gia chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm bền vững đến năm 2030” cam kết giải quyết đồng thời các vấn đề an ninh lương thực, biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường.

Nhờ vậy, trong những năm qua lượng xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ của Việt Nam có xu hướng tăng. Tổng sản lượng sản phẩm hữu cơ Việt Nam xuất khẩu vào Liên minh châu Âu (EU) năm 2023 là 12.471 tấn, tương ứng với 0,5% tổng lượng nhập khẩu vào EU cho thấy dư địa mở rộng thị trường này còn rất lớn. Các sản phẩm hữu cơ của Việt Nam nhập khẩu vào EU gồm: Tiêu và gia vị, quế, hạt khô, hạt điều, bơ, bột cacao, gạo, dầu dừa...

Tại thị trường Italy, lượng sản phẩm hữu cơ nhập khẩu từ Việt Nam từ năm 2020 đến năm 2023 đã tăng hơn 3,5 lần. Nếu như năm 2020 lượng sản phẩm hữu cơ nhập khẩu là 61,2 tấn thì năm 2023 đã tăng lên 278,4 tấn.

Ông Renzo Moro, chuyên gia nông nghiệp của Đại sứ quán Italy tại Việt Nam cho biết, những năm gần đây, sản lượng nhập khẩu sản phẩm hữu cơ vào Italy liên tục tăng và Việt Nam là một trong những đối tác quan trọng. Các quy định mới của EU sẽ đặt ra những thách thức đối với các nước thứ ba như Việt Nam.

Ông Renzo Moro cũng cho biết, từ năm 2025 trở đi, các nước xuất khẩu cần phải điều chỉnh và tích hợp các hoạt động thương mại hữu cơ để duy trì quyền tiếp cận thị trường châu Âu. Để hỗ trợ Việt Nam trong việc tuân thủ các quy định mới, các chuyên gia từ Italy sẽ tập trung vào các quy trình xuất khẩu sang thị trường châu Âu và chia sẻ những thực hành tốt nhất tại Italy”.

Phát biểu tại hội thảo, bà Bùi Mỹ Bình (Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ NN&PTNT) cho biết, các ưu tiên và giải pháp chính của Việt Nam là tập trung vào tăng cường khả năng thích ứng của ngành nông nghiệp với biến đổi khí hậu, thông qua áp dụng nông nghiệp sinh thái, quản lý tài nguyên bền vững; giảm tổn thất và lãng phí thực phẩm trong quá trình sản xuất, phân phối và tiêu dùng; đa dạng hóa sản phẩm nông nghiệp...

Được biết, với sự hỗ trợ của FAO, ngày 15/11/2024, Viện Quy hoạch và Thiết kế Nông nghiệp đã ký thỏa thuận tổ chức hội thảo về nông nghiệp hữu cơ, tương tác chính sách khoa học và chuyển đổi nông nghiệp sinh thái tại Việt Nam.

Hội thảo nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững của nông nghiệp Việt Nam thông qua việc chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, và giải pháp kỹ thuật về nông nghiệp sinh thái; Giới thiệu các khái niệm, mô hình và thực hành thành công trong nông nghiệp sinh thái, kết hợp kinh nghiệm từ quốc tế và trong nước; đồng thời chia sẻ các kết quả dự án, các đổi mới kỹ thuật và sáng kiến trong nông nghiệp sinh thái.../.