Dinh dưỡng hợp lý – Chìa khóa kiểm soát hội chứng chuyển hóa

Hội nghị khoa học Dinh dưỡng toàn quốc năm 2025 với chủ đề “Dinh dưỡng hợp lý kiểm soát hội chứng chuyển hóa” do Viện Dinh dưỡng Quốc gia tổ chức mới đây tại Hà Nội quy tụ nhiều chuyên gia y tế, bác sĩ và doanh nghiệp trong lĩnh vực dinh dưỡng.

Hội nghị nhấn mạnh vai trò của dinh dưỡng hợp lý trong phòng ngừa và kiểm soát các bệnh rối loạn chuyển hóa, đặc biệt là tim mạch và đái tháo đường type 2.

Bốn gánh nặng dinh dưỡng tại Việt Nam

Phát biểu khai mạc, PGS.TS Trần Thanh Dương, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng cho biết, dinh dưỡng ngày nay không chỉ là nhu cầu sinh học mà còn là yếu tố quyết định sức khỏe và tuổi thọ.

Việt Nam đã đạt nhiều kết quả trong cải thiện tầm vóc, giảm suy dinh dưỡng, song vẫn phải đối mặt với bốn gánh nặng đó là tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ dưới 5 tuổi vẫn ở mức 18,6%; tình trạng thừa cân, béo phì ngày càng gia tăng ở cả trẻ em và người lớn cùng với đó là thiếu vi chất dinh dưỡng và gia tăng các bệnh rối loạn chuyển hóa liên quan đến dinh dưỡng.

Theo PGS.TS Dương, để giải quyết toàn diện, Việt Nam cần hoàn thiện chính sách, pháp luật và các chương trình quốc gia về dinh dưỡng, đồng thời tăng cường đầu tư, nâng cao năng lực chuyên môn cho mạng lưới dinh dưỡng cộng đồng, dinh dưỡng lâm sàng và hệ thống dinh dưỡng trong bệnh viện. Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và đào tạo đội ngũ cán bộ dinh dưỡng chất lượng cao cũng là yếu tố then chốt để phát triển bền vững.

Tại hội nghị, BSCKII Đỗ Thị Ngọc Diệp, Phó Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam nhấn mạnh hội chứng chuyển hóa đang là thách thức y tế công cộng toàn cầu. Ở Việt Nam, chẩn đoán sớm kết hợp với can thiệp dinh dưỡng và điều chỉnh lối sống hợp lý đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa và giảm gánh nặng bệnh tật, đặc biệt là tim mạch và đái tháo đường type 2.

Theo bà Diệp, hội chứng chuyển hóa bao gồm nhiều rối loạn như béo bụng, tăng huyết áp, rối loạn đường huyết và rối loạn lipid máu. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ chế độ dinh dưỡng không hợp lý, lối sống ít vận động, cùng các yếu tố tuổi tác, di truyền và đô thị hóa – những yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh.

Việc điều trị và kiểm soát hội chứng chuyển hóa cần tập trung vào thay đổi lối sống, kiểm soát cân nặng, huyết áp, lipid máu và glucose, đồng thời kết hợp điều trị bằng thuốc khi cần thiết để đạt hiệu quả lâu dài.

Các chuyên gia tại hội nghị cũng cảnh báo, tình trạng đái tháo đường chưa được kiểm soát tốt đường huyết, cùng xu hướng gia tăng béo phì, đang làm trầm trọng thêm các bệnh lý chuyển hóa. Do đó, điều chỉnh lối sống và tuân thủ điều trị được xem là kim chỉ nam giúp bệnh nhân đạt được mục tiêu đường huyết ổn định. Việc lựa chọn thuốc điều trị phù hợp, đảm bảo hiệu quả, an toàn, không gây tăng cân, đồng thời kiểm soát biến chứng và duy trì tuân thủ lâu dài, là yếu tố quan trọng trong chiến lược điều trị toàn diện bệnh đái tháo đường hiện nay.

Tiếp cận mới: Dinh dưỡng kiểm soát cân bằng kiềm–toan

Một báo cáo khoa học tại hội nghị trình bày hướng tiếp cận dinh dưỡng tiêu hóa trong kiểm soát cân bằng kiềm–toan ở bệnh nhân đái tháo đường type 2 (ĐTĐ2). Theo đó, chế độ ăn có tải acid cao (nhiều thịt đỏ, ngũ cốc tinh chế, thực phẩm mặn, ít rau củ quả) gây toan nhẹ mạn tính, làm giảm nhạy cảm insulin, tăng viêm và mất khối cơ, ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng thận.

Nguyên tắc dinh dưỡng là duy trì chỉ số tải acid tiềm năng ở mức hợp lý, tăng thực phẩm sinh kiềm (rau xanh, trái cây), hạn chế thực phẩm sinh acid, đồng thời có thể bổ sung nguồn nước kiềm thiên nhiên để hỗ trợ cân bằng.

Các nhà khoa học cho rằng, nước khoáng kiềm thiên nhiên chứa bicarbonate và khoáng vi lượng có thể hỗ trợ điều hòa pH, giảm viêm, cải thiện chức năng chuyển hóa, song cần nghiên cứu lâm sàng sâu hơn và cá thể hóa trong điều trị.

Qua kết quả kiểm định hậu kiểm định kỳ hằng năm, bà Nguyễn Thị Nga – Tổng Giám đốc Vikoda cho biết sản phẩm nước khoáng kiềm thiên nhiên Đảnh Thạnh đạt chuẩn QCVN 6-1:2010/BYT về nước khoáng thiên nhiên và nước uống đóng chai, có độ kiềm tự nhiên pH 9.0, hàm lượng khoáng quý H2SiO3, HCO3-, Na+, K+, Ca2+... giúp hỗ trợ sức khỏe tiêu hóa, cân bằng kiềm–toan.

Sản phẩm được khai thác, sản xuất và đóng chai trực tiếp tại nguồn Đảnh Thạnh (Khánh Hòa) – vùng khoáng chất tự nhiên trong lành, được bảo vệ nghiêm ngặt trong vành đai 35ha./.