ISSN-2815-5823
Mộc Trà - Việt Anh
Thứ hai, 06h00 03/02/2025

Đổi mới sáng tạo: Chìa khóa giúp doanh nghiệp bứt phá và vươn tầm

(KDPT) - Đổi mới sáng tạo là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp vượt qua thách thức và bứt phá trong môi trường cạnh tranh khốc liệt hiện nay. Những cải tiến trong sản phẩm, dịch vụ, quy trình sản xuất hay mô hình kinh doanh không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất, giảm chi phí, mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững.

Đặc biệt, đổi mới sáng tạo giúp doanh nghiệp nhanh chóng thích ứng với xu hướng thị trường thay đổi và nhu cầu của khách hàng, từ đó mở rộng thị trường, xây dựng thương hiệu mạnh mẽ và gia tăng giá trị. Chính vì vậy, đầu tư vào đổi mới sáng tạo không chỉ là xu thế mà còn là chiến lược sống còn, giúp doanh nghiệp không chỉ tồn tại mà còn vươn tầm, phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

Xu hướng tất yếu

Trong những thập kỷ gần đây, các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đã phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu. Theo báo cáo của Statista (2021), tổng vốn đầu tư vào các startup trên thế giới đã tăng từ 290 tỷ USD vào năm 2020 lên 329 tỷ USD vào năm 2021, phản ánh sự quan tâm ngày càng lớn của các nhà đầu tư đối với lĩnh vực này.

Tại Việt Nam, phong trào khởi nghiệp sáng tạo cũng đã có những bước tiến vượt bậc. Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, từ năm 2016 đến nay, hơn 4.000 startup đã ra đời, chủ yếu trong các lĩnh vực công nghệ thông tin, nông nghiệp công nghệ cao và giáo dục. Những tên tuổi nổi bật như VNG - startup đầu tiên của Việt Nam đạt "kỳ lân" đã chứng minh khả năng cạnh tranh và sáng tạo ngang tầm các công ty quốc tế.

Trên phạm vi toàn cầu, xu hướng hiện nay của các doanh nghiệp khởi nghiệp đang chuyển hướng mạnh mẽ sang phát triển bền vững, công nghệ xanh và kinh tế tuần hoàn. Các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, xe điện và công nghệ sinh học đang ngày càng chiếm ưu thế. Những tên tuổi như Beyond Meat và Tesla không chỉ thúc đẩy sự phát triển công nghệ mà còn góp phần giải quyết các vấn đề môi trường toàn cầu, khẳng định vai trò quan trọng của đổi mới sáng tạo trong việc bảo vệ hành tinh.

Sự kết hợp giữa trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) và công nghệ chuỗi khối sẽ mở ra những cơ hội mới cho các startup. (Ảnh minh họa)
Sự kết hợp giữa trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) và công nghệ chuỗi khối sẽ mở ra những cơ hội mới cho các startup. (Ảnh minh họa)

Dự báo, các doanh nghiệp khởi nghiệp sẽ tiếp tục là động lực chính thúc đẩy đổi mới công nghệ và phát triển kinh tế. Sự kết hợp giữa trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) và công nghệ chuỗi khối sẽ tạo ra những cơ hội mới đầy tiềm năng cho các startup. Tại Việt Nam, Chính phủ đã và đang triển khai các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ đối với doanh nghiệp khởi nghiệp, bao gồm cả các chính sách tài chính và pháp lý, nhằm xây dựng môi trường thuận lợi để thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp mới. Những nỗ lực này không chỉ khuyến khích sáng tạo trong nước mà còn thu hút đầu tư quốc tế, góp phần nâng cao giá trị nền kinh tế Việt Nam và vị thế của quốc gia trên bản đồ thế giới.

Mục tiêu phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo là tạo ra một môi trường lý tưởng, thúc đẩy sự hình thành và phát triển của các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, qua đó tạo ra giá trị vượt trội cho nền kinh tế và xã hội. Sau gần 10 năm phát triển, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam đã có những bước tiến vượt bậc. Từ một hệ sinh thái còn hạn chế, Việt Nam đã vươn lên xếp hạng 44/133 quốc gia trong Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu năm 2024. Trong cùng năm này, thu hút vốn đầu tư mạo hiểm của Việt Nam cũng tăng trưởng mạnh mẽ, với số lượng thương vụ đầu tư mạo hiểm tăng 27 bậc, đạt vị trí thứ 50/133 quốc gia. Sự gia tăng số lượng thương vụ nhận được vốn đầu tư mạo hiểm, cùng với sự cải thiện môi trường đầu tư và chất lượng doanh nghiệp khởi nghiệp, chứng tỏ hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ và có tiềm năng lớn để bứt phá trong giai đoạn tiếp theo.

Dấu ấn của hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam còn được khắc họa qua những nỗ lực của các địa phương trong việc xây dựng môi trường thuận lợi cho sự tăng trưởng và phát triển của các công ty khởi nghiệp sáng tạo.

Theo chỉ số xếp hạng của Bảng xếp hạng các hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu năm 2024 do Startup Blink công bố, TP. Hà Nội, TP.HCM lọt vào tốp 200 thành phố khởi nghiệp toàn cầu và đây cũng là lần đầu, TP. Ðà Nẵng lọt tốp 1.000 thành phố khởi nghiệp toàn cầu.

Phát biểu tại Lễ trao giải VinFuture 2024 ngày 6/12/2024, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: “Trong thế giới đầy biến động với nhiều khó khăn, thách thức ngày nay, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo là con đường ngắn nhất, hiệu quả nhất để chúng ta bứt phá, vươn xa, bay cao, hội nhập trong tiến trình phát triển, làm cho thế giới, nhân loại ngày càng tốt đẹp, ấm no và hạnh phúc hơn”.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Lễ trao giải VinFure 2024. (Ảnh: Vinfure)
Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Lễ trao giải VinFure 2024. (Ảnh: Vinfure)

Thủ tướng đánh giá cao sự hình thành và phát triển của Quỹ VinFuture, đồng thời khẳng định vị thế quốc tế ngày càng vững mạnh của nó, đặc biệt là Giải thưởng VinFuture, hiện đang trở thành một trong những giải thưởng khoa học uy tín, thường niên, truyền cảm hứng và thúc đẩy hợp tác toàn cầu. Giải thưởng này kết nối những ý tưởng sáng tạo nhằm giải quyết những thách thức lớn mang tính toàn cầu, phù hợp với chiến lược phát triển của Việt Nam, nơi khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được coi là những trụ cột quan trọng giúp đất nước phát triển nhanh và bền vững.

Trong nỗ lực "bắt kịp, tiến cùng, bứt phá và vượt lên", Việt Nam đã xác định rõ tầm quan trọng của việc ưu tiên nguồn lực, hoàn thiện thể chế và chính sách để thúc đẩy sự phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, đặc biệt trong các ngành, lĩnh vực mới nổi. Những lĩnh vực trọng điểm như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế sáng tạo, chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, và Internet vạn vật đang được chú trọng và phát triển mạnh mẽ.

Thủ tướng mong muốn các nhà khoa học, cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư, cùng các đối tác quốc tế và trong nước tiếp tục hợp tác chặt chẽ, hỗ trợ và giúp đỡ Việt Nam đạt được những bước tiến đột phá trong nâng cao năng lực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Thủ tướng cũng khẳng định, Việt Nam cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo ngày càng phát triển mạnh mẽ. Với tinh thần “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”, Việt Nam luôn hoan nghênh và khuyến khích các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp, nhà đầu tư hiện thực hóa các ý tưởng, cơ hội và dự án tại Việt Nam.

Những doanh nghiệp điển hình

Trong thời gian qua, nhiều doanh nghiệp đã đạt được những thành tựu ấn tượng nhờ việc áp dụng đổi mới sáng tạo gắn liền với việc nâng cao năng suất và chất lượng trong sản xuất, kinh doanh.

Nhiều thương hiệu lớn như Viettel, FPT, Vietcombank, Vinamilk, VNPT, BIDV, Vingroup, Masan Group, PetroVietnam... đã và đang là những điển hình xuất sắc trong việc áp dụng đổi mới sáng tạo để phát triển bền vững.

Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) là một ví dụ tiêu biểu khi trong 2 năm liên tiếp (2020, 2021), Viettel được công nhận là doanh nghiệp Việt Nam có sức ảnh hưởng mạnh mẽ nhất trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo tại khu vực Nam Á và Đông Nam Á. Bên cạnh đó, Viettel cũng là thương hiệu viễn thông giá trị nhất tại Việt Nam, đứng đầu Đông Nam Á, xếp thứ 10 tại châu Á và thứ 18 trong số các nhà mạng có giá trị lớn nhất thế giới vào năm 2022. 

Tại Ngày hội Đổi mới sáng tạo 2024 vừa diễn ra, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã trao giải thưởng quốc gia về đổi mới sáng tạo cho Tập đoàn Viettel. Viettel đã trở thành hình mẫu điển hình cho một doanh nghiệp nhà nước phát triển sáng tạo và hiệu quả.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trao giải thưởng quốc gia về đổi mới sáng tạo cho Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) tại Ngày hội Đổi mới sáng tạo 2024. (Ảnh: VGP)
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trao giải thưởng quốc gia về đổi mới sáng tạo cho Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) tại Ngày hội Đổi mới sáng tạo 2024. (Ảnh: VGP)

Một ví dụ điển hình khác là Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), từ năm 2020, đã triển khai chiến lược chuyển đổi số bài bản cho công ty mẹ, nhằm đạt mục tiêu đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. PVN đã ban hành Tầm nhìn số và Lộ trình chuyển đổi số cho công ty mẹ, với 32 sáng kiến số được thực hiện trong giai đoạn 2022-2026. Mục tiêu là nâng cao mức độ trưởng thành số vào năm 2026, góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành năng lượng.

Nhiều doanh nghiệp cũng đang tăng cường đầu tư vào đổi mới sáng tạo thông qua việc thành lập các trung tâm nghiên cứu và triển khai các dự án nghiên cứu mới. Điển hình như Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông - một trong những doanh nghiệp tiên phong trong đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực chiếu sáng. Công ty đã có lúc dành tới hơn 20% lợi nhuận sau thuế cho hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D), đồng thời thành lập 3 trung tâm nghiên cứu: Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Chiếu sáng (Lighting R&D Center), Trung tâm R&D Số (Digital R&D Center) và Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Thương mại hóa HST-4.0. 

Với mục tiêu trở thành doanh nghiệp công nghệ cao hàng đầu trong ngành chiếu sáng tại Việt Nam vào năm 2025, Rạng Đông không chỉ là một trong những doanh nghiệp đi đầu trong đổi mới sáng tạo, mà còn duy trì được sản phẩm cốt lõi - sản xuất thiết bị chiếu sáng, góp phần nâng cao giá trị thương hiệu và thị phần.

Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) đã chủ động xây dựng Đề án chuyển đổi số toàn diện, đi kèm với các chương trình hành động cụ thể nhằm thực hiện chiến lược phát triển đến năm 2025, tầm nhìn 2030. Đề án này bao gồm hơn 300 hành động tập trung vào 4 trụ cột chính: số hoá (Digital), dữ liệu (Data), công nghệ (Technology) và chuyển đổi (Transformation). Những sáng tạo và đổi mới liên tục trong quá trình chuyển đổi số của Vietcombank không chỉ giúp cải thiện hiệu quả hoạt động mà còn mang lại nhiều sản phẩm, dịch vụ hiện đại, tiện ích cho khách hàng, đặc biệt là trên nền tảng ngân hàng điện tử.

Trong những năm qua, các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ, cũng như sáng kiến cải tiến và đổi mới sáng tạo tại Vietcombank đã phát triển mạnh mẽ, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của ngân hàng. Vietcombank đã ưu tiên đầu tư mạnh mẽ vào cả nguồn nhân lực và tài chính cho các hoạt động đổi mới sáng tạo. Kết quả là hàng loạt sản phẩm và dịch vụ đã được ra mắt và nhận được sự đón nhận nồng nhiệt từ thị trường, khẳng định cam kết của Vietcombank trong việc mang đến những giải pháp tài chính hiện đại và tiện ích cho khách hàng.

Tại Công ty Cổ phần Masan High-Tech Materials, hoạt động R&D cũng được đẩy mạnh với việc xây dựng khu vực thử nghiệm quy mô phòng thí nghiệm và các cơ sở R&D tại Việt Nam, bổ sung cho các cơ sở tại Goslar (Đức). Từ năm 2023, Masan High-Tech Materials đã tập trung vào Dự án xây dựng nhà máy tái chế Vonfram lớn nhất châu Á tại Thái Nguyên, với mục tiêu đưa Việt Nam trở thành trung tâm phát triển công nghệ tái chế Vonfram và kim loại quý hàng đầu khu vực.

Nhiều doanh nghiệp hiện nay đã không ngừng nâng cao năng lực sản xuất và gia công, mở rộng phạm vi từ các linh kiện điện tử, thiết bị điện đến các sản phẩm công nghiệp quy mô lớn như năng lượng, hóa chất, cao su và nhiều lĩnh vực khác. Việc áp dụng công nghệ cao cùng với các quy trình sản xuất tiên tiến không chỉ giúp tối ưu hóa chất lượng sản phẩm mà còn đóng góp vào việc giảm thiểu lãng phí trong toàn bộ chuỗi sản xuất. Những đổi mới này không chỉ nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp mà còn góp phần bảo vệ môi trường và thúc đẩy sự phát triển bền vững trong các ngành công nghiệp chủ chốt.

Đổi mới sáng tạo đóng vai trò quyết định trong sự phát triển và duy trì sức cạnh tranh của các doanh nghiệp trong thời đại công nghệ 4.0. Các doanh nghiệp tiên phong như Viettel, Rạng Đông hay Masan đã chứng minh rằng, việc áp dụng công nghệ tiên tiến và đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu và phát triển không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn mở ra những cơ hội mới, tạo ra giá trị vượt trội cho nền kinh tế. Khát vọng vươn lên dẫn đầu thị trường thông qua đổi mới sáng tạo không chỉ là một chiến lược ngắn hạn mà là một cam kết lâu dài của các doanh nghiệp trong việc đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng và đóng góp vào sự phát triển bền vững của xã hội. 

Với sự quyết tâm và tầm nhìn rõ ràng, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ tiếp tục khẳng định vị thế trên trường quốc tế, góp phần đưa nền kinh tế đất nước phát triển mạnh mẽ trong tương lai./.



Kinhdoanhvaphattrien.vn | 05/11/2023

eMagazine
 
kinhdoanhvaphattrien.vn | 09/02/2025