Những công việc nào dự kiến sẽ bị thay thế bởi AI trong năm 2024?

Có thể thấy, với sự phổ biến đang ngày càng tăng của các nền tảng như là ChatGPT và Google Bard, có thể nói người lao động ở trên toàn thế giới đều đang rất lo ngại về công việc, sự nghiệp ở trong tương lai. Xét cho cùng thì những công cụ này đã được chứng minh là giúp cải thiện đáng kể năng suất khi mà thực hiện nhiều tác vụ khác nhau ở nơi làm việc.

Vậy, liệu rằng AI có thực sự đủ khả năng để có thể thay thế việc làm ở trong bối cảnh kinh doanh hiện nay? Dựa trên kết quả nghiên cứu từ Tech.co thì chúng ta sẽ khám phá vai trò nào có nguy cơ gặp rủi ro cao, mức độ phổ biến của tình trạng thay thế công việc bằng AI và một số thách thức cản trở tiến bộ công nghệ.

Trí tuệ nhân tạo (AI) phát triển tác động thế nào đến việc làm toàn cầu?

Ở trong một bài đăng trên blog vào ngày 14/1, Giám đốc IMF Kristalina Georgieva đã kêu gọi các chính phủ thiết lập mạng lưới an toàn xã hội và cung cấp các chương trình đào tạo để đối phó với tác động của AI.

Bà Georgieva cho biết: “Trong hầu hết các kịch bản, AI có thể sẽ làm trầm trọng thêm bất bình đẳng nói chung - một xu hướng đáng lo ngại mà các nhà hoạch định chính sách phải chủ động giải quyết để có thể ngăn công nghệ này tiếp tục thổi bùng căng thẳng xã hội”.

Tham gia sự kiện này sẽ có sự xuất hiện của các nhân vật nổi tiếng ở trong lĩnh vực công nghệ như là Sam Altman, Giám đốc điều hành (CEO) của OpenAI - nhà phát triển ChatGPT cùng CEO của Microsoft Satya Nadella. Ở đây, họ sẽ thảo luận về chủ đề “Trí tuệ nhân tạo tạo sinh: Động cơ chính của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư”.

Có thể thấy, xem xét bối cảnh nền tảng AI đã trở nên quá phổ biến và có thể mang đến năng suất cao ở trong một thời gian ngắn. (Ảnh minh họa)

Georgieva cũng lưu ý ở trong blog của mình rằng khi mà AI tiếp tục được áp dụng bởi nhiều công nhân và doanh nghiệp hơn thì nó được dự đoán sẽ vừa giúp ích lại vừa gây tổn hại cho lực lượng lao động.

Lặp lại cảnh báo trước đó của những chuyên gia khác, bà Georgieva cho biết những tác động này dự kiến sẽ ảnh hưởng sâu sắc hơn đến những nền kinh tế phát triển so với các thị trường mới nổi, một phần là bởi nhân viên văn phòng được cho là có nguy cơ cao hơn so với lao động chân tay.

Ở những nền kinh tế phát triển hơn, AI có thể tác động đến 60% công việc. Bà Georgieva cho biết, trong số đó, khoảng một nửa có thể hưởng lợi từ việc AI thúc đẩy năng suất cao hơn.

Tại các thị trường mới nổi và các quốc gia thu nhập thấp, dự kiến lần lượt 40 và 26% số công việc sẽ bị ảnh hưởng bởi AI; Thị trường mới nổi là những thị trường như Ấn Độ, Brazil với đà tăng trưởng kinh tế một cách bền vững, trong khi đó các quốc gia thu nhập thấp là những nền kinh tế đang phát triển với thu nhập bình quân đầu người nằm ở trong một mức nhất định, ví dụ như Burundi và Sierra Leone.

Cũng theo bà Georgieva, việc sử dụng AI có thể làm tăng khả năng xảy ra bất ổn xã hội, đặc biệt là trong khi những người lao động trẻ tuổi, ít kinh nghiệm sẽ tận dụng công nghệ này để tăng hiệu suất thì những người lao động lớn tuổi lại gặp khó khăn trong việc theo kịp công nghệ mới này.

Và AI đã trở thành chủ đề nóng sốt ở Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos năm ngoái khi mà ChatGPT “gây bão” toàn cầu. Các chatbot được hỗ trợ bởi AI tạo sinh đã châm ngòi cho những cuộc thảo luận về cách mà nó có thể thay đổi cách làm việc của mọi người trên thế giới nhờ vào khả năng viết tiểu luận, bài phát biểu và hơn thế nữa.

Cũng kể từ đó, những nâng cấp về công nghệ đã mở rộng việc sử dụng chatbot và hệ thống AI, khiến cho chúng trở nên phổ biến hơn, thúc đẩy đầu tư lớn. Một số công ty công nghệ đã trực tiếp chỉ ra rằng AI là lý do mà họ đang tái xem xét mức độ nhân sự.

Theo như ước tính của các nhà kinh tế ở Ngân hàng đầu tư đa quốc gia Goldman Sachs (Mỹ) cho thấy, dù nơi làm việc có thể thay đổi, việc áp dụng rộng rãi AI cuối cùng cũng có thể tăng năng suất lao động, thúc đẩy GDP toàn cầu tăng 7%/năm trong khoảng thời gian 10 năm.

Nhấn mạnh về tác động của AI đối với nền kinh tế toàn cầu, Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho biết: “Trí tuệ nhân tạo cũng sẽ biến đổi nền kinh tế toàn cầu. Theo đó, hãy đảm bảo rằng công nghệ này mang lại lợi ích cho nhân loại”.

(Ảnh minh họa)

Những công việc nào đang dần bị thay thế bởi trí tuệ nhân tạo

Theo nghiên cứu về tác động công nghệ ở nơi làm việc đã thu thập được rất nhiều thông tin, được quan tâm đó chính là các loại công việc, nhiệm vụ dự kiến bị thay thế bởi AI.

Và với tính chất tổng quát của hầu hết nền tảng AI ở trên thị trường hiện nay, một số công việc dường như đã bị thay thế hơn những công việc khác. Mặc dù vậy thì nghiên cứu lại cho thấy được điều ngược lại, công việc viết (63%), thiết kế (51%) và dịch ngôn ngữ (50%) đại diện cho những nhiệm vụ mà AI không ảnh hưởng đến quyết định loại bỏ vai trò.

Mặc dù vậy thì những vai trò khác lại không được may mắn như thế. Ví dụ như các vị trí liên quan đến tối ưu hóa chuỗi cung ứng có nhiều khả năng bị thay thế bởi AI nhất, với 72% doanh nghiệp thừa nhận đã loại bỏ được ít nhất một số công việc để thực hiện nhiệm vụ bằng AI. Những vị trí theo sau gồm nghiên cứu pháp lý, phân tích tài chính, bảo trì tài sản.

Và báo cáo cũng đưa ra nhận định sâu sắc xung quanh lý do khiến cho vai trò công việc dễ bị thay thế bởi AI. Bà Jennifer McIlveen, biên tập viên tại Tech.co nhận định: “Đây là quyết định dễ hiểu, với những vai trò xử lý dữ liệu phức tạp và tốn thời gian, tiền bạc để tuyển dụng chuyên gia được đào tạo một cách bài bản. Việc có thể thay thế những người này bằng một hệ thống tự động sẽ giúp cho công ty có thể tiết kiệm được rất nhiều nguồn lực, đó chính là lý do vì sao công ty sẵn sàng mạo hiểm loại bỏ vị trí nhân viên toàn thời gian”.

Như thường lệ thì các quyết định công việc có liên quan đến AI phần lớn được thúc đẩy bởi yếu tố tài chính.

Có thể thấy, với sự phổ biến đang ngày càng tăng của các nền tảng như là ChatGPT và Google Bard, người lao động ở trên toàn thế giới đều đang rất lo ngại về công việc, sự nghiệp ở trong tương lai. (Ảnh minh họa)

Việc thay thế công việc bằng AI có thực sự phổ biến?

Hiện nay, trí tuệ nhân tạo (AI) đang cung cấp cho doanh nghiệp những công cụ hữu ích để có thể giải quyết nhiều vấn đề nan giải. Trong một vài trường hợp thì các dịch vụ này tinh giản hóa, thậm chí tự động hóa vai trò tác vụ, đồng nghĩa với việc một số vị trí trong công ty sẽ bị thay thế.

Tuy nhiên thực trạng AI thay thế công việc đang phổ biến như thế nào? Theo như nghiên cứu của Tech.co cho thấy, AI không thay thế công việc nhiều như chúng ta dự đoán, chỉ có 4% doanh nghiệp nói rằng AI có tác động sâu rộng đến quyết định thay thế vai trò công việc. Và thậm chí, có đến 53% doanh nghiệp được khảo sát nhấn mạnh AI không có tác động gì đến việc loại bỏ vị trí trong tổ chức.

Biên tập viên Jennifer nhận định rằng: “Vấn đề vẫn chưa nghiêm trọng. Rõ ràng là công nghệ và AI đã bắt đầu có ảnh hưởng đến vai trò công việc, tuy nhiên đối với phần lớn chuyên gia thì còn rất nhiều thời gian trước khi phải đưa ra bất kỳ một cảnh báo nào”.

Nguyên nhân tỷ lệ thay thế công việc bằng AI ở mức thấp

Có thể thấy, xem xét bối cảnh nền tảng AI đã trở nên quá phổ biến và có thể mang đến năng suất cao ở trong một thời gian ngắn, thật khó hiểu vì sao tỷ lệ thay thế công việc bằng AI lại ở mức thấp như thế.

Cũng theo nghiên cứu của Tech.co, đến thời điểm hiện tại thì doanh nghiệp không đặt hoàn toàn niềm tin vào AI, đặc biệt trong vấn đề cung cấp thông tin sai lệch. Ở trên thực tế, có 49% doanh nghiệp được khảo sát lo ngại về nguy cơ các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) tạo ra thông tin sai lệch, điều hướng hay là định kiến.

Dĩ nhiên thì hầu hết doanh nghiệp không cảm thấy tự tin khi mà chuyển toàn bộ hoạt động sang một hệ thống AI mắc lỗi, điều đó có nghĩa là vẫn còn rất nhiều công việc cũng như kỹ năng sẽ không thay thế ở trong tương lai gần.

Kỹ năng làm việc nào vẫn được đánh giá cao?

Dù rằng AI loại bỏ một số vai trò cũng như nhiệm vụ, tuy nhiên thì vẫn có nhiều kỹ năng vô cùng có giá trị mà những nhà tuyển dụng, chủ doanh nghiệp lẫn người quản lý đang tìm kiếm ở một người nhân viên mới.

Bà Jennifer khẳng định rằng: “Những người vẫn lo lắng về việc AI sẽ lấy mất đi công việc của họ hoặc là tệ hơn đó chính là ngăn cản họ tìm việc mới, có thể sẽ yên tâm trước phát hiện của Tech.co về kỹ năng mà các nhà tuyển dụng coi là có giá trị nhất”.

(Ảnh minh họa)

Theo đó thì giao tiếp cũng như giải quyết vấn đề, quản lý thời gian đứng đầu danh sách với 98% số người được hỏi cho rằng những kỹ năng này ít nhất là quan trọng ở mức độ vừa phải trong quá trình xem xét tuyển dụng. Cụ thể, quản lý con người (91%) và networking (90%) cũng chính là những kỹ năng đáng chú ý.

Đáng chú ý, bộ kỹ năng liên quan đến AI ở nơi làm việc vẫn chưa được đánh giá cao. Và trên thực tế, chỉ có 43% số người tham gia khảo sát nói rằng kiến thức chuyên môn về AI chính là yếu tố quan trọng khi quyết định tuyển dụng, đạt điểm thấp nhất trong nghiên cứu của Tech.co../