Sức mạnh của AI với sự phát triển của các sản phẩm tài chính số

Theo dự báo, đầu tư cho những giải pháp AI tại thị trường Đông Nam Á sẽ tăng gần 4 lần, từ mức 175 triệu USD năm 2022 lên 646 triệu USD năm 2026. Điều này thể hiện rõ sự thức tỉnh của ASEAN trong việc chậm trễ cũng như cách biệt trong đầu tư cho mảng AI trong khu vực so với Mỹ và Trung Quốc.

Con số đầu tư khiêm tốn cho AI tại ASEAN

Báo cáo của hãng tư vấn Kearney (Mỹ) và quỹ đầu tư EDBI của Cơ quan phát triển kinh tế Singapore được công bố tháng 10/2020 cho thấy: “AI có thể giúp nâng nền kinh tế của các nước Đông Nam Á lên tầm cao hơn. Tuy nhiên, điều này chỉ xảy ra khi khu vực nỗ lực thu ngắn khoảng cách đối với đầu tư vào ngành công nghệ AI, khiến khối này đã bị tụt hậu sau Mỹ và Trung Quốc khoảng 2-3 năm trong việc ứng dụng AI”.

Các doanh nghiệp Châu Á - Thái Bình Dương trong thời gian qua đã chi mạnh cho ứng dụng AI. (Ảnh minh họa)

Tính trên đầu người, đầu tư cho các giải pháp AI tại Mỹ là 155 USD/người, trong khi tại ASEAN là 2 USD/người trong giai đoạn 2015-2019, chênh lệch hơn 77 lần. Dù sở hữu dân số khủng, Trung Quốc năm 2019 vẫn đạt mức trung bình 21 USD/người đầu tư cho AI.

Tại Đông Nam Á, Singapore là cái tên nổi bật nhất với mức đầu tư 68 USD/người năm 2019. Tuy nhiên, chi phí tại Thái Lan, Malaysia, Indonesia và Việt Nam, Philippines chỉ dưới 1 USD. Đặc biệt, Việt Nam và Philippines đang bỏ xa ở phía sau, khi Việt Nam chỉ chi 3 xu Mỹ còn Philippines thì dưới 1 xu Mỹ.

Khoảng cách giữa 1 xu và 68 USD là một chặng đường dài, khó có thể vượt qua. Điều đáng nói, Singapore vẫn chưa đủ sức vào top 10 thị trường AI lớn nhất toàn cầu. Ngược lại, Mỹ và Trung Quốc luôn dẫn đầu về đầu tư cho AI trong giai đoạn 2013-2023. Đặc biệt, Mỹ chiếm ưu thế tuyệt đối khi có gần 60% nhà nghiên cứu AI được xếp hạng thượng thặng, nguồn quỹ tư nhân đổ vào tài trợ nghiên cứu là 249 tỷ USD.

GenAI chắc chắn sẽ là thị trường khổng lồ trong hiện tại và tương lai. Theo Statista, dự đoán quy mô thị trường GenAI tại Đông Nam Á năm 2024 có thể đạt 2,18 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng kép hàng năm CAGR giai đoạn 2024-2030 đạt 23,27%, đẩy quy mô năm 2030 lên mức 7,65 tỷ USD, tăng hơn 3,5 lần.

Trong khi đó, báo cáo mới đất của startup Dataiku (Mỹ) cho thấy, các doanh nghiệp Châu Á - Thái Bình Dương trong thời gian qua đã chi mạnh cho ứng dụng AI. Đặc biệt, mức chi cho AI của các doanh nghiệp Đông Nam Á đã tăng 67% trong năm 2023. Báo cáo này cũng lưu ý, những nền tảng AI sẽ là danh mục phần mềm phát triển nhanh nhất của giai đoạn 2022-2026. Chi tiêu cho những giải pháp AI tại khu vực Đông Nam Á được dự đoán tăng gần 300%, từ mức 174 triệu USD năm 2022 lên 646 triệu USD năm 2026.

Các báo cáo khác của Statista và ASEAN Secretariat cũng cho thấy, các startup AI trên toàn cầu đã gọi được 50 tỷ USD vốn năm ngoái, riêng các startup GenAI đã gọi được 10 tỷ USD. Hầu hết những startup gọi được vốn là ở Mỹ và Châu Âu. Những startup AI ở ASEAN gọi số vốn khiêm tốn hơn, chỉ khoảng 2,5 tỷ USD trong hai năm 2022-2023.

AI là "bệ phóng" của dịch vụ tài chính số

Đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) Đông Nam Á, vấn đề thách thức nhất là tài chính số. Có đến hơn 80% SME trong khu vực phải đối mặt với rào cản lớn trong việc tiếp cận những định chế ngân hàng, tài chính truyền thống cùng nhiều điều khoản nghiêm ngặt về tài sản thế chấp, quy trình sàng lọc phức tạp.

Do đó, thị trường cho vay dành cho SME tại Việt Nam lên đến 24 tỷ USD, trở thành thị trường tiềm năng của các hãng công nghệ tài chính (fintech) quốc tế. Đáng chú ý, Validus là công ty fintech hàng đầu ASEAN, được thành lập năm 2015 và có trụ sở tại Singapore. Nhờ nguồn vốn từ quỹ Vertex Ventures thuộc sở hữu của Chính phủ nước này, Validus đã phát triển thành nền tảng tài chính sở hữu tác động lớn đến sự phát triển của SME khu vực Đông Nam Á.

Validus là công ty fintech hàng đầu ASEAN, được thành lập năm 2015 và có trụ sở tại Singapore.

Sau đó, công ty này đã mở rộng phạm vi hoạt động của mình sang Indonesia, Thái Lan và Việt Nam. Năm 2019, Validus đã mở văn phòng tại TP.HCM, với các đối tác chiến lược là Tập đoàn TTC, quỹ đầu tư của Ventures Fund và VinaCapital Ventures. Tập đoàn Reazon Holdings (Nhật Bản) mới đầu năm nay đã quyết định đầu tư một khoản lớn vào Validus Vietnam.

Với 4 thị trường ASEAN (Indonesia, Thái Lan và Việt Nam), Validus đã giải ngân hơn 1 tỷ USD Singapore cho 80.000 khoản vay. Hãng fintech này đã sử dụng AI cùng quan hệ đối tác trong chuỗi cung ứng với mục đích đánh giá rủi ro, cấp vốn cho những SME tại ASEAN thông qua nền tảng online.

Thời điểm hiện tại, Tyme kinh doanh ở ba thị trường là Singapore, Philippines và Việt Nam.

Công ty tài chính số Tyme Group được kiểm soát bởi tỷ phú người Nam Phi Patrice Motsepe, đã chuyển trụ sở từ Nam Phi sang Singapore. Thời điểm hiện tại, Tyme kinh doanh ở ba thị trường là Singapore, Philippines và Việt Nam. Mới đây, Tyme Group cho biết, doanh nghiệp đang xem xét mở rộng kinh doanh tại Việt Nam. CEO kiêm đồng sáng lập Coen Jonker chia sẻ, Tyme sẽ giới thiệu sản phẩm ứng trước tiền mặt cho người bán hàng (merchant). Sản phẩm đầu tiên là giải pháp cho SME vay, dự kiến sẽ có mặt trên thị trường Việt Nam vào quý 2/2024. Đồng thời, Tyme từ nhiều năm trước cũng vạch rõ định hướng của một hãng công nghệ tài chính số. Năm 2018, công ty này đã mua lại Tech Hub và cho ra đời Tyme Vietnam./.