Tăng trưởng xanh góp phần thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng

Tăng trưởng xanh là xu hướng toàn cầu

Trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, phát triển xanh không chỉ mang ý nghĩa bảo vệ môi trường mà còn là động lực thúc đẩy kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân. Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), việc chuyển đổi sang nền kinh tế xanh có thể tạo ra 24 triệu việc làm mới trên toàn cầu vào năm 2030.

Mới đây, tại Diễn đàn Kinh tế Xanh do Tạp chí Kinh tế Sài Gòn (Saigon Times Group) tổ chức hàng năm, TS. Bùi Thanh Minh, Phó giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), nhận định bức tranh kinh tế thế giới ngày càng phân mảnh, trong đó ba cực Mỹ - Liên minh châu Âu (EU) - Trung Quốc có ảnh hưởng trực tiếp đến triển vọng xanh của Việt Nam.

Cùng với đó, EU tiếp tục siết chặt hàng rào phi thuế quan gắn với tiêu chuẩn xanh. Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), Chỉ thị báo cáo bền vững (CSRD) và Thẩm định tính bền vững (CSDDD) buộc các đối tác xuất khẩu, trong đó có Việt Nam, phải chứng minh chuỗi cung ứng bền vững, lượng phát thải minh bạch. Dù đã có điều chỉnh để giảm gánh nặng cho doanh nghiệp nhỏ, CBAM vẫn bao phủ 99% lượng khí thải nhập khẩu vào EU.

Trung Quốc sau 10 năm triển khai chiến lược “Made in China 2025” đã đạt vị thế dẫn đầu toàn cầu trong 6 lĩnh vực, đặc biệt trong công nghệ xanh (pin lithium-ion, năng lượng mặt trời). Kế hoạch “Made in China 2035” được kỳ vọng tiếp tục củng cố vị thế, đẩy mạnh tự chủ công nghệ và sản xuất thông minh.

"Bối cảnh thế giới cho thấy thương mại quốc tế ngày càng gắn chặt với yếu tố xanh, công nghệ và địa chính trị," ông Minh nhấn mạnh.

Bức tranh tăng trưởng của Việt Nam còn ảm đạm

Kinh tế Việt Nam đạt mức tăng trưởng cao, với GDP năm 2024 và quý I/2025 đều tăng quanh mức 7%. Tuy nhiên, đằng sau bức tranh tăng trưởng tích cực là dấu hiệu chậm lại trong dài hạn khi tốc độ tăng trưởng trung bình đã giảm dần xuống dưới 7% từ sau 2010.

"Nếu không có giải pháp đột phá, Việt Nam sẽ khó thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình", ông Minh nhấn mạnh. "Trong bối cảnh đó, kinh tế xanh là chìa khóa để Việt Nam đột phá và duy trì tăng trưởng hai con số.  Để đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050 như Chính phủ đã cam kết tại hội nghị COP26 thì Việt Nam không thể thiếu sự hỗ trợ quốc tế".

Về chính sách, bốn nghị quyết trung ương gần đây liên tiếp được ban hành được ví như “bộ tứ trụ cột” cho phát triển, đặc biệt là khu vực kinh tế tư nhân gồm Nghị quyết 57-NQ/TW về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết 66-NQ/TW về cải cách xây dựng và thực thi pháp luật; Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân.

Ông Minh nhấn mạnh. "Tận dụng được nội lực từ cải cách và đổi mới, đồng thời thích ứng với áp lực bên ngoài về tiêu chuẩn xanh và cạnh tranh công nghệ, Việt Nam sẽ không thể ngập ngừng mà phải quyết đoán đi theo con đường vừa duy trì tăng trưởng, vừa khẳng định vị thế trong nền kinh tế toàn cầu".

Tại diễn đàn, các chuyên gia cho rằng thời gian tới Việt Nam cần có lộ trình cùng các cơ chế, chính sách cụ thể nhằm chuyển dịch cơ cấu nội ngành công nghiệp sang các ngành mũi nhọn có hàm lượng công nghệ, giá trị gia tăng cao; đồng thời chuyển đổi các ngành công nghiệp thâm dụng tài nguyên, năng lượng sang các ngành công nghiệp xanh, công nghiệp phát thải carbon thấp./.