Tiềm năng và tốc độ phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng lớn

AI thu hút được sự quan tâm lớn

Có thể thấy, sự phát triển mạnh mẽ của các hệ thống AI (Artificial Intelligence - Trí tuệ Nhân tạo) trong thời gian gần đây đã thu hút được sự quan tâm lớn của xã hội, kể cả giới công nghệ cũng như những người hoạt động trong các ngành nghề khác. Thực ra thì nhiều tập đoàn lớn đã đầu tư phát triển AI mới thực sự bùng nổ, điều này sẽ khiến cho tốc độ phát triển của AI trong thời gian tới sẽ được đẩy nhanh lên đáng kể. Có rất nhiều ý tưởng mới sẽ ra đời, rất nhiều hệ thống mới và nhiều nguồn lực sẽ được đổ vào xu hướng này.

Và AI đã, đang len lỏi trong những tình huống hàng ngày của chúng ta, mà có thể chúng ta không nhận ra. AI cũng phân phối các bản tin chúng ta đọc hàng ngày, AI gợi ý món đồ mà chúng ta có thể mua trên các trang thương mại điện tử, AI cũng khiến cho bạn dành hàng giờ để lướt xem video ở trên các ứng dụng giải trí, AI cũng giúp phát triển và đưa ra các cảnh báo thiên tai một cách nhanh chóng. Có thể nói rằng, AI đang mang lại cho chúng ta rất nhiều tiện ích, tuy nhiên kèm với đó là không ít những quan ngại về rủi ro mà nó có thể tạo ra.

AI cũng có thể sử dụng hàng chục, hàng trăm ngôn ngữ lập trình và thư viện lập trình khác nhau, trong khi đó kể cả những lập trình viên tốt nhất thông thường cũng chỉ thành thạo được vài ngôn ngữ và công cụ lập trình chính. (Nguồn ảnh: Nhịp sống thị trường)

Khả năng ngoài sức tưởng tượng của AI

Thời điểm trước đây, ở trong lĩnh vực AI người ta cố gắng để có thể tạo ra những cỗ máy có thể bắt chước cách suy nghĩ cũng như hành động của con người. Và bằng cách này thì máy móc có thể thay thế con người trong nhiều hoạt động từ đó giúp tăng năng suất, độ chính xác và hiệu quả của các công việc.

Và từ những năm 90 của thế kỷ trước, cỗ máy Deep Blue đã đánh bại đương kim vô địch cờ vua ở thời điểm đó là Garry Kasprov - nghĩa là nó đã đạt được trình độ vượt trội hơn so với phần lớn những người chơi còn lại.

Vào năm 2011, hệ thống Watson của IBM đã giành được chiến thắng trong chương trình gameshow nổi tiếng Jeopardy và thể hiện được sự hiểu biết vượt trội so với hai đối thủ là Brad Rutter và Ken Jennings - đây chính là hai người chơi đã chiến thắng trong các chương trình Jeopardy trước đó. Cũng cần biết rằng, Jeopardy chính là một chương trình đòi hỏi người chơi phải có kiến thức ở nhiều lĩnh vực khác nhau như là lịch sử, địa lý, nghệ thuật, văn học, văn hóa đại chúng, thể thao, khoa học,... thậm chí là chơi chữ.

Và AI là những cỗ máy chạy bằng điện, thể hiện được sự vượt trội so với những cỗ máy chạy bằng cơm là con người ở trong nhiều lĩnh vực. Ví dụ như AI có thể thu thập, đọc cũng như tổng hợp hàng triệu cuốn sách trong khoảng thời gian tính bằng phút. Trong khi đó thì một người cực kỳ năng suất thì trung bình cũng phải mất vài giờ mới có thể xử lý xong một cuốn sách. Chưa kể là AI có thể học 24/24 giờ không ngừng nghỉ, con người thì không có khả năng. Một chiếc xe tự hành cũng có thể vận hành không ngừng nghỉ suốt ngày đêm. Việc sử dụng khả năng nhận diện hình ảnh, thu nạp thông tin từ nhiều nguồn thì các chiếc xe tự hành đang ngày càng có khả năng xử lý chính xác được các tình huống ở trên đường, không có nguy cơ bị rơi vào trạng thái ngủ gật như những tài xế bằng xương bằng thịt.

AI có tiềm năng ngày càng lớn khi tốc độ phát triển nhanh chóng trong thời gian gần đây. (Nguồn ảnh: Vneconomy)

Ngày nay, các hệ thống AI có thể viết được các bài báo hoặc nội dung truyền thông với chất lượng tốt hơn phần lớn những người bình thường. AI cũng có thể biết được các bài luận khoa học với cấu trúc chặt chẽ. Thậm chí thì AI có thể viết được một cuốn sách nếu như được yêu cầu. Và AI cũng có thể vẽ được những bức tranh tốt hơn phần lớn các họa sĩ, điều đặc biệt là nó có thể vẽ hầu hết tất cả các thể loại tranh khác nhau từ trừu tượng cho đến giả tưởng, biếm họa cho đến cổ động, màu chì cho đến sơn dầu. Có thể khẳng định rằng nếu như chỉ nhìn vào sản phẩm thì sẽ có nhiều người khó có thể phân biệt được đâu là sản phẩm được tạo bởi con người, đâu là sản phẩm được tạo bởi AI.

Trong khi phần lớn dân số trên thế giới còn đang loay hoay chưa sử dụng thành thạo các phần mềm máy tính và chỉ có một số lượng ít các lập trình viên có thể tạo ra phần mềm thì AI đã có khả năng lập trình để có thể tự tạo ra những phần mềm của riêng mình. Với khả năng của mình thì AI có thể phân tích cũng như hiểu các hệ thống phần mềm rất lớn một cách nhanh chóng, vượt xa khỏi năng lực của những lập trình viên tốt nhất.

Thậm chí, AI cũng có thể sử dụng hàng chục, hàng trăm ngôn ngữ lập trình và thư viện lập trình khác nhau, trong khi đó kể cả những lập trình viên tốt nhất thông thường cũng chỉ thành thạo được vài ngôn ngữ và công cụ lập trình chính. Dĩ nhiên, AI cũng có thể tự tạo ra các ngôn ngữ lập trình, công cụ lập trình cho riêng mình.

Trong thời gian 30-40 năm, năng lực của AI mặc dù có cải thiện tuy nhiên phần lớn vẫn còn kém xa so với năng lực trung bình của con người. Tuy nhiên chỉ trong thời gian 5-10 năm trở lại đây, năng lực của AI đã cải thiện một cách vượt bậc theo cấp số nhân. Cho đến thời điểm hiện tại, các năng lực như nhận dạng hình ảnh, hiểu ngôn ngữ, nhận dạng giọng nói,... thì AI đã vượt qua trình độ của người bình thường.

AI vẫn dấy lên nhiều quan ngại

Không thể phủ nhận, tiềm năng của AI là rất lớn, lớn đến mức có thể nói là không giới hạn. Đây cũng chính là lý do mà nó tạo ra nhiều quan ngại ở trong giới nghiên cứu, phát triển AI.

Và AI cũng có thể tạo ra được những thay đổi cực kỳ sâu sắc trong đời sống kinh tế, xã hội, văn hóa của loài người. Những thay đổi này có thể sẽ tích cực, tuy nhiên cũng có thể là tiêu cực. Và ngay cả những người sáng tạo ra AI cũng không biết trước được nó sẽ đi theo chiều hướng nào. Thậm chí, có ý kiến cho rằng AI có thể đe dọa được sự tồn vong của loài người, dẫn đến sự tuyệt chủng.

Mối quan ngại lớn nhất về AI chính là tình huống mà con người mất kiểm soát đối với chúng. (Nguồn ảnh: Funix)

Và xã hội tương lai như thế nào nếu như AI làm thay hầu hết cho các công ty của con người bây giờ? AI cũng giúp xây nhà hay làm việc trong các công trình, vậy thì các kỹ sư và thợ xây sẽ như thế nào? AI có thể khám chữa bệnh, phẫu thuật cực kỳ chính xác, vậy thì các bác sĩ sẽ như thế nào? AI có thể dạy trẻ con học hành cực kỳ hiệu quả, vậy các thầy cô giáo sẽ ra sao? AI có thể lái xe và lái máy bay cực kỳ an toàn, vậy thì các tài xế và phi công sẽ như thế nào?

Cũng tương tự như thế, AI có thể thay thế hoàn toàn được công việc hiện tại của kế toán, thợ máy, luật sư, nhân viên bán hàng,... Vậy thì đời sống kinh tế - xã hội của con người ở trong tương lai sẽ ra sao? Chưa ai có thể hình dung được chắc chắn về những thay đổi đó, có rất nhiều câu hỏi vẫn đang bỏ ngỏ chưa có câu trả lời.

Và AI cũng có thể điều khiển được tâm trí của con người, tương tự như cách mà các chính trị gia đang thu hút công chúng, tương tự như cách mà những nghệ sĩ tạo ra ảnh hưởng lên người hâm mộ hoặc tương tự như cách mà các tôn giáo thiết lập trật tự, đức tin lên các tín đồ của mình. Tình huống này xét về mặt kỹ thuật thì dễ đối với AI bởi vì chúng có khả năng hiểu mỗi cá nhân của chúng ta tốt hơn những gì mà chúng ta có thể biết về chính mình. Song song với đó, AI có thể đưa ra những tuyên bố và hứa hẹn, những thông điệp để thỏa mãn đám đông, qua đó tạo nên được sự tin tưởng, thân mật, dẫn dắt tín đồ của mình.

Và mối quan ngại lớn nhất về AI chính là tình huống mà con người mất kiểm soát đối với chúng. Có một thuật ngữ chuyên môn được gọi là điểm kỳ dị (singularity) để nói đến thời điểm mà AI phát triển vượt qua khỏi hiểu biết, tầm kiểm soát của con người. Những gì sẽ diễn ra sau thời điểm đó thì chúng ta không biết. Thuật ngữ này được mượn từ lý thuyết về điểm kỳ dị của hố đen trong vũ trụ, khi mà một vật thể vượt qua giới hạn an toàn cũng như bị hút vào lỗ đen, những gì diễn ra sau đó thì chúng ta không biết. Tình huống mất kiểm soát này không phải là một giả tưởng xa vời mà nó còn có thể diễn ra vô cùng sớm, thậm chí là sớm đến mức mà chúng ta không thể ngờ đến bởi vì tốc độ học, phát triển của AI là nhanh hơn nhiều so với những gì mà chúng ta đã biết trước từ trước đến nay.

(Nguồn ảnh: Báo Tin tức)

Người ta cũng ví von AI hiện nay đang như một đứa trẻ con vừa mới được sinh ra, đang dò dẫm học hỏi. Tuy nhiên, nó sẽ học rất nhanh, tiến hóa rất nhanh nếu so với quá trình tiến hóa của loài người. Loài người mất hàng triệu năm để có thể tiến hóa từ động vật bậc thấp lên các cộng đồng có hình thức tổ chức xã hội tiên tiến, mất đến hàng nghìn năm để có những tiến bộ, hiểu biết và khoa học, mất hàng trăm năm để có thể phổ biến ngành công nghiệp, mất hàng chục năm để có thể ứng dụng máy tính vào công việc. Tuy nhiên thì AI có tốc độ học, phát triển ở cấp số mũ, có thể chỉ cần mất thời gian vài tháng để học được một lượng tri thức khổng lồ của cả thế giới, mất thời gian vài ngày để tạo ra một lượng dữ liệu khổng lồ nhiều hơn cả nhân loại đang tạo ra./.