Tiêu chí chọn lựa được dựa trên thành tích nghiên cứu khoa học nổi bật thông qua số lượng các bài viết được đăng tải trên các tạp chí quốc tế, các ấn phẩm khoa học được xuất bản, các hoạt động nghiên cứu khoa học đã và đang tham gia, và vai trò hình mẫu cho các thế hệ nghiên cứu trẻ.

Hội đồng khoa học L'Oréal - UNESCO For Women in Science tại Việt Nam đã bình chọn 3 nhà khoa học xuất sắc của năm 2022 và trao giải thưởng, bao gồm: PGS. TS Lê Minh Hà; PGS. TS Phan Thị Phương Nhi và TS Hà Thị Thanh Hương.

Trong đó PGS. TS Lê Minh Hà, Trưởng Phòng Hóa dược, Viện Hóa học các hợp chất thiên nhiên, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam nghiên cứu về các bài thuốc của người Dao đỏ trong hỗ trợ đau nhức xương khớp. Nghiên cứu hướng đến việc bổ sung các bằng chứng khoa học hiện đại cho bài thuốc, góp phần bảo tồn lưu giữ các bài thuốc cổ của người dân tộc Dao đỏ. Kết quả nghiên cứu giúp người dân bản địa biết lưu giữ, phát triển nhân rộng các cây thuốc quý, phục vụ cho sức khỏe cộng đồng và góp phần phát triển kinh tế tuần hoàn cho cộng đồng dân tộc thiểu số.

Giải thưởng quốc gia 2022 - PGS. TS Lê Minh Hà.

PGS. TS Phan Thị Phương Nhi, Phó Trưởng Khoa Nông học, phụ trách Khoa học và Hợp tác quốc tế, Khoa Nông học, Trường đại học Nông lâm Huế được vinh danh với những đóng góp trong bảo tồn nguồn gene giống chè quý. TS Nhi đã áp dụng phương pháp chỉ thị phân tử trong việc đánh giá đa dạng nguồn gene, thông qua đó tạo lập nguồn kiến thức về đặc điểm các giống chè đang được trồng tại khu vực miền trung, đặc biệt là nhận diện chè Truồi (từng là loại nước uống phổ biến trong cung đình Huế), góp phần khẳng định tên tuổi của chè Truồi là một đặc sản của cố đô Huế. Đề án được Hội đồng khoa học ghi nhận có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá đa dạng di truyền, định danh cấp độ các loài để có thể bảo đảm chất lượng của các loại chè, từ đó giúp bảo tồn các nguồn vật liệu quý và đặc hữu, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa phi vật thể của cố đô Huế.

Giải thưởng quốc gia 2022 - PGS. TS Phan Thị Phương Nhi.

TS Hà Thị Thanh Hương, Trưởng bộ môn Kỹ thuật Mô và Y học Tái tạo, Khoa Kỹ thuật Y sinh, Trường Đại học Quốc tế, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh được vinh danh với đề án nghiên cứu về kỹ thuật phát hiện sớm bệnh Alzheimer qua việc sử dụng dấu ấn sinh học có trong huyết tương là protein p-tau 217.

Giải thưởng quốc gia 2022 - TS Hà Thị Thanh Hương.

Tại Việt Nam, chưa có nghiên cứu nào hướng tới việc phát triển một xét nghiệm kết hợp hóa chất miễn dịch và hạt nano để chẩn đoán sớm AD sử dụng mẫu huyết tương. Vì thế, nghiên cứu của TS Hương hướng đến việc áp dụng một xét nghiệm siêu nhạy đã được xác minh là hoạt động hiệu quả với p-tau 181, một dấu ấn sinh học AD có nồng độ thấp trong máu là nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng.

3 nhà khoa học nữ xuất sắc của năm được vinh danh sẽ nhận được học bổng nghiên cứu trị giá 150 triệu đồng, để giúp họ tiếp tục phát triển đề án giai đoạn đầu cho các nghiên cứu chuyên sâu kế tiếp để tạo nên các ảnh hưởng và lợi ích lớn tại Việt Nam.

Trao giải thưởng 3 nhà khoa học nữ xuất sắc 2022.

Đồng thời, chương trình cũng vinh danh PGS.TS Hồ Thị Thanh Vân (Trưởng phòng Khoa học Công nghệ và Quan hệ Đối ngoại - Trường Đại học Tài nguyên & Môi trường, thành phố Hồ Chí Minh), nhà khoa học nữ trẻ vừa được trao tặng giải thưởng L'Oreal - UNESCO Nhà khoa học trẻ tài năng thế giới (International Rising Talent) tại Paris.

PGS.TS Hồ Thị Thanh Vân được Hội đồng khoa học thế giới đề cử giải thưởng nhà khoa học trẻ tài năng thế giới năm 2022 cho nghiên cứu về công nghệ pin nhiên liệu hydro, một lĩnh vực trọng tâm cho tương lai của năng lượng sạch. Nghiên cứu giúp tối ưu hóa hoạt động của pin nhiên liệu để cải thiện hiệu suất và cho phép sản xuất năng lượng hydro bền vững, tránh việc đốt nhiên liệu hóa thạch và giảm lượng khí thải carbon.

Giải thưởng nhà Khoa học trẻ tài năng toàn quốc 2022 - PGS.TS Hồ Thị Thanh Vân.

Từ năm 2009, chương trình L'Oréal - UNESCO Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học đã được giới thiệu đến Việt Nam nhằm hướng đến mục tiêu hỗ trợ khuyến khích việc sử dụng trí tuệ, sự sáng tạo và đam mê của các nhà khoa học nữ tại Việt Nam.

Trong suốt 13 năm qua, chương trình đã vinh danh 35 nhà khoa học nữ xuất sắc Việt Nam từ nhiều tỉnh/thành trong cả nước.

Việt Nam cũng là quốc gia hiếm hoi được vinh danh 3 lần cho giải thưởng Nhà khoa học trẻ tài năng quốc tế trong năm 2015, 2018 và 2022 tại Paris bởi những thành tựu nổi bật trong nghiên cứu khoa học của các nhà khoa học nữ trẻ Việt Nam. Đáng chú ý, năm 2020, 3 nhà khoa học nữ Việt Nam được vinh danh qua giải thưởng L'Oreal - UNESCO Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học các năm trước cũng được chọn lựa vào các vị trí hàng đầu trong danh sách 100 nhà khoa học xuất sắc châu Á.

Thúy Khang