Xử lý pin xe điện hiệu quả để hạn chế ô nhiễm môi trường

Gia tăng nhanh chóng về sử dụng phương tiện có động cơ chạy bằng điện

Theo thống kê của Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng, Bộ Khoa học và Công nghệ, Việt Nam đã có sự gia tăng nhanh chóng về sử dụng phương tiện có động cơ chạy bằng điện từ 140 năm 2019 lên khoảng 2.000.000 xe máy điện và 11.000 xe ô tô điện vào cuối năm 2022. Ngành công nghiệp xe điện trong nước của Việt Nam cũng đã đặt ra những kế hoạch đầy tham vọng nhằm phát triển một hệ sinh thái hoàn chỉnh cho việc phát triển xe điện, bao gồm cả việc cung cấp các giải pháp sạc điện và ắc quy.

Pin xe điện nếu không được xử lý hiệu quả sẽ gây ảnh hưởng xấu đến môi trường. Ảnh minh họa

Sự gia tăng của các loại xe hybrid (xe sử dụng song song hai nguồn động cơ là động cơ đốt trong và động cơ điện), plug-in hybrid (loại xe kết hợp giữa xe chạy bằng xăng truyền thống và xe chạy bằng điện hoàn toàn) và xe điện thuần túy sẽ giúp giảm lượng khí thải carbon trong ngành giao thông vận tải.

Tuy nhiên, điều này đặt ra thách thức về việc quản lý pin sau vòng đời của xe điện, cần phải tìm ra các cách thức để đồng thời thúc đẩy giao thông điện và bảo vệ tài nguyên, giảm chi phí sản xuất pin mới thông qua việc tái chế vật liệu. Tình hình xử lý cuối vòng đời của pin xe điện tại Việt Nam và trên thế giới đang trở nên ngày càng quan trọng và được chú trọng hơn, đặc biệt là trong bối cảnh nhận thức về tác động của biến đổi khí hậu của người dân đang dần tăng.

Ông Hà Minh Hiệp, Quyền Tổng cục trưởng, Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng cho biết, vấn đề tiêu chuẩn sẽ là một trong những vấn đề định hướng, bởi vì sản xuất pin hay tái chế pin không phải là việc làm dễ dàng, đòi hỏi một trình độ khoa học công nghệ cũng như một hệ thống năng lực, sự quyết tâm rất cao của các doanh nghiệp, của Chính phủ. Nhưng khi định hướng được các tiêu chuẩn, các nhu cầu mong muốn hướng tới sẽ là một công cụ để khuyến khích các doanh nghiệp, không chỉ trong nước mà các doanh nghiệp nước ngoài đến đầu tư vào Việt Nam cũng hướng tới việc sản xuất, tái chế các pin tại Việt Nam với mục tiêu phát triển bền vững.

Hạn chế tác động đến môi trường của pin xe điện khi hết thời gian sử dụng

TS. Nguyễn Sỹ Linh, Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường của Bộ Tài nguyên và Môi trường, cho biết ước tính hàng năm Việt Nam phát sinh khoảng gần 900.000 tấn chất thải nguy hại. Trong đó, từ 20-30% là chất thải nguy hại công nghiệp; lĩnh vực nông nghiệp hàng năm phát sinh khoảng 9.000 tấn chất thải nguy hại; lĩnh vực y tế phát sinh khoảng hơn 21.374 tấn chất thải nguy hại.

Chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050 (Quyết định 491/QĐ-TTg ngày 7/5/2018) đề mục tiêu chất thải rắn nguy hại được quản lý và kiểm soát chặt chẽ từ nguồn thải đến thu gom, vận chuyển và xử lý cuối cùng; đa dạng hóa công nghệ xử lý bằng các công nghệ tiên tiến; các nhà sản xuất thiết bị điện tử phải thiết lập và công bố các điểm thu hồi sản phẩm thải bỏ theo quy định của pháp luật…

Chiến lược đề ra chủ trương khuyến khích xây dựng các cơ sở xử lý, tái chế chuyên sâu đối với các loại chất thải nguy hại đặc thù. Mục tiêu cụ thể, tỷ lệ chất thải nguy hại được thu gom, vận chuyển và xử lý theo quy định vào năm 2025 là 95% và năm 2030 là 98%.

Tiêu chuẩn của Việt Nam về xử lý pin điện cuối vòng đời đưa ra quy định chung: các pin/acquy khi hết tuổi thọ cần phải được quản lý bằng các phương pháp không được thải các chất nguy hại ra môi trường. Mọi sản phẩm pin/acquy khi kết thời gian sử dụng phải được thu gom, các chất trong đó như Ni-Cd, Ni-MH và Li-ion cần phải được tái sử dụng để tái chế ra những sản phẩm pin mới.

Bên cạnh đó, thúc đẩy việc cung cấp hướng dẫn kỹ thuật về quản lý pin và pin thứ cấp, nhằm tạo cơ sở kỹ thuật cho các nhà sản xuất, tổ chức tái chế và nhà quản lý nghiên cứu và phát triển phương pháp quản lý phù hợp cho giai đoạn cuối vòng đời của xe điện.

Ông Winter Ho, Kỹ sư cao cấp của UL Solutions Taiwan, đề xuất Việt Nam nên phát triển một chiến lược để hỗ trợ việc tái sử dụng pin, bao gồm việc sử dụng các tiêu chuẩn như UL 1974 và các tiêu chuẩn IEC đang được phát triển; đồng thời Việt Nam cũng nên tham gia vào việc phát triển tiêu chuẩn quốc tế thông qua các ủy ban kỹ thuật.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho những thay đổi này, chính phủ có thể tạo ra một môi trường thuận lợi bằng cách phát triển các chính sách và quy định, giải quyết các nhu cầu xây dựng năng lực, củng cố khung thể chế, thiết lập mạng lưới tái chế và tái xử lý vật liệu hiệu quả hơn, thân thiện với môi trường.