Vusta: Bàn giải pháp chống lãng phí đáp ứng yêu cầu phát triển trong tình hình mới

Phòng chống lãng phi là yêu cầu cấp thiết hiện nay

Đất nước ta đang bước vào kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, là thời điểm để định hình tương lai, gia tăng mạnh mẽ nguồn lực, làm giàu cho đất nước. 

Đúng như Tổng bí thư Tô Lâm đã nói "Chúng ta đang đứng trước cơ hội lịch sử để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”.

Một trong những yêu cầu quan trọng để biến cơ hội đó thành hiện thực là phải kiên quyết và triệt để phòng chống lãng phí. Chống lãng phí cần được triển khai quyết liệt, tạo sự lan tỏa mạnh mẽ, đưa thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trở thành “tự giác”, “tự nguyện”, “cơm ăn nước uống, áo mặc hằng ngày”, thành văn hóa ứng xử của mỗi người dân trong thời đại mới.

Theo TSKH. Phan Xuân Dũng - Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Vusta), phòng chống tham nhũng, lãng phí là một trong những vấn đề được các nhà tư tưởng của chủ nghĩa Mác-Lê nin rất quan tâm. Trích lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Muốn tiến lên chủ nghĩa xã hội phải khắc phục khuyết điểm, tức là phải tăng gia sản xuất, tiết kiệm, chống lãng phí,bảo vệ của công”. 

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng vạch ra tính chất nguy hại của lãng phí,nguyên nhân sinh ra lãng phí và cách phòng chống lãng phí. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh thì:

Thứ nhất, lãng phí được Người chỉ rõ, là tiêu dùng bữa bãi; lãng phí tập trung vào 3 loại:Lãng phí lao động, lãng phí thời gian, lãng phí tiền của của nhân dân, đất nước. Người chỉ rõ tác hại của nạn lãng phí: “Tham ô có hại, nhưng lãng phí có khi còn hại nhiều hơn, nó tai hại hơn tham ô vì lãng phí rất phổ biến...”. Lãng phí không phải chỉ là tiêu tốn tiến của, mồ hôi nước mắt của nhân dân, mà nguy hiểm hơn, từ hoang phí xa xỉ sẽ dẫn đến tham ô, nhũng nhiễu, mất tư cách,đạo đức của người cán bộ, đảng viên, gây mất lòng tin trong nhân dân, từ đó sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.

Thứ hai, lãng phí do ta sinh ra nhưng lại gây tác hại không nhỏ đối với chúng ta. Người cho rằng, lãng phí là một căn bệnh, là tội lỗi với Đảng, với Nhà nước và nhân dân. Sự lãng phí gây ra rất nhiều tác hại trước mắt và hậu quả lâu dài. Lãng phí tuy khác với tham ô ở chỗ người gây ra lãng phí không trực tiếp trộm cắp của công làm của riêng. Nhưng kết quả thì làm tổn hại rất nghiêm trọng cho Nhà nước, cho nhân dân.

Thứ ba, lãng phí có nhiều nguyên nhân. Đó là, hoặc vì lập kế hoạch không chu đáo. Hoặc, vì trong khi thực hiện kế hoạch tính toán không cẩn thận. Hoặc, vì bệnh hình thức xa xỉ, phô trương. Hoặc vì thiếu tinh thần bảo vệ của công. Nói tóm lại là “vì thiếu ý thức trách nhiệm, thiếu ý thức quý trọng sức của, sức người của Nhà nước và của nhân dân”.

Thứ tư, chống lãng phí là cuộc chiến chống “giặc nội xâm” đầy cam go,phức tạp. Theo Người, để chống lãng phí, mỗi người “Tự mình phải cần, kiệm”. Cần, kiệm phải là đức tính đầu tiên của người cách mạng, đối lập với lãng phí. Hồ Chí Minh còn coi tiết kiệm là biện pháp quan trọng để tích lũy vốn, để sản xuất kinh doanh có hiệu quả. Đặc biệt trong điều kiện còn nhiều khó khăn, chỉ có đẩy mạnh sản xuất, thực hành tiết kiệm, thì đất nước mới phát triển ổn định, nhân dân mới có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Lãng phí mang đến những hệ lụy vô cùng nguy hiểm

Lãng phí phổ biến hiện nay gây ra rất nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Cụ thể là:

Thứ nhất, hệ lụy về vật chất, là sự lãng phí làm suy giảm nguồn lực con người, nguồn lực tài chính, làm giảm hiệu quả sản xuất, tăng gánh nặng chi phí,gây cạn kiệt tài nguyên, kể cả gia tăng khoảng cách giàu nghèo... Hệ lụy về của cải vật chất rất lớn.

Thứ hai, hệ lụy về niềm tin. Khi cán bộ, đảng viên và Nhân dân nhìn thấy Đảng ta, Nhà nước ta, rồi cán bộ chính quyền các cấp, kể cả cá nhân Nhân dân nữa, lãng phí vẫn còn phổ biến, vẫn còn kéo dài, thậm chí nặng nề và chưa được xử lý nghiêm thì lòng tin của Nhân dân đối với Đảng cũng bị ảnh hưởng rất lớn. Như chúng ta đã biết, mất niềm tin là mất tất cả như Tổng bí thư Tô Lâm đã khẳng định.

Thứ ba, hệ luỵ về hiệu lực, hiệu năng, hiệu quả của bộ máy Nhà nước.

Thực tế đang chứng minh rằng lãng phí trong tổ chức bộ máy, trong công tác cán bộ, bố trí và sử dụng cán bộ đã và đang gây ra những hệ luỵ khôn lường. Sự lãng phí trong trùng lặp về tổ chức, về chức nâng, nhiệm vụ của các tổ chức, cơ quan, đơn vị; sự chậm trễ trong phân cấp phân quyền; sự lãng phí do chậm tháo gỡ nhưng điểm nghẽn trong thể chế. những thủ tục hành chính rườm rà; lãng phí do sự đùn đẩy, sợ trách nhiệm, sự lười nhác, trốn tránh công vụ của nhiều cán bộ công chức đang gây ra những hệ luỵ khôn lường không chỉ về thiệt hại cho ngân sách.

Thứ tư, lãng phí là lực cản sự phát triển của đất nước. gây suy giảm nguồn lực con người, nguồn lực tài chính, giảm hiệu quả sản xuất, tăng gánh nặng chi phí, gây cạn kiệt tài nguyên, gia tăng khoảng cách giàu nghèo.

Thực tế đang chứng minh rằng không có sự thiệt hại nào lớn hơn lãng phí nguồn lực xã hội, nguồn lực của đất nước trong các “dự án trùm mền”, “công trình đắp chiếu” hiện nay. Lãng phí trên cả nước trong lĩnh vực này khó đo đếm cụ thể, nhưng con số thiệt hại này không dưới hàng trăm nghìn tỷ đồng..

Giải pháp phòng chống lãng phí nguồn nhân lực

Theo PGS.TS Lê Bộ Lĩnh, để phòng chống lãng phí nguồn nhân lực, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp: 

Trước hết, cần đặt việc phòng chống lãng phí nguồn nhân lực trong tổng thể cải cách thể chế, đi liền với việc tinh gọn bộ máy hành chính từ Trung ương đến địa phương. “Tập trung xây dựng, tinh gọn bộ máy tổ chức Đảng, Quốc hội,Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội để hoạt động hiệu lực,hiệu quả; xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là người đứng đầu các cấp đủ phẩm chất,năng lực, uy tín ngang tầm nhiệm vụ trong điều kiện mới. Có các giải pháp cụ thể tăng năng suất lao động, nâng cao giá trị lao động Việt Nam trong giai đoạn mới.

Hai là, Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá cán bộ khoa học: Cần có bộ tiêu chí đánh giá toàn diện đối với nguồn nhân lực, bao gồm năng lực chuyên môn, phẩm chất đạo đức, kinh nghiệm làm việc và khả năng thích ứng với môi trường làm việc.

Ba là, Đổi mới công tác tuyển dụng và bổ nhiệm: Cần đổi mới phương thức tuyển dụng, bổ nhiệm cán bộ, bảo đảm tính minh bạch, công bằng và khách quan. Việc kiểm tra, giám sát cần được thực hiện thường xuyên để kịp thời phát hiện những sai sót.

Thứ tư là, Đào tạo và bồi dưỡng nhân lực: Cần có chương trình đào tạo dài hạn, phù hợp với yêu cầu từng vị trí công tác. Đồng thời, cần khuyến khích cán bộ, công chức tham gia ý kiến trong quá trình đánh giá, bổ nhiệm.

Năm là, ứng dụng công nghệ trong quản lý nguồn nhân lực: Việc hiện đại hóa quản lý nhân sự, áp dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, sử dụng lao động và thời gian lao động sẽ giúp tăng cường hiệu quả, giảm thiểu lãng phí.

Cuối cùng là kiểm tra và giám sát chặt chẽ: Cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy định về quản lý, sử dụng cán bộ để kịp thời phát hiện và xử lý những trường hợp vi phạm./.