Cách mạng tinh gọn báo chí: Giảm 38 báo, gần 100 tạp chí, 33 đài phát thanh - truyền hình

Sáng 26/6, Đại hội Đảng bộ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) lần thứ I, nhiệm kỳ 2025–2030 đã khai mạc trọng thể tại Nhà hát Lớn Hà Nội.

Tại Đại hội, ông Lưu Đình Phúc – Cục trưởng Cục Báo chí (Bộ VHTTDL) – đã trình bày tham luận về bài học kinh nghiệm từ việc xây dựng mô hình và cơ chế chính sách cho báo chí trong cuộc cách mạng tinh gọn.

Cách mạng tinh gọn báo chí

Theo ông Lưu Đình Phúc, báo chí cách mạng Việt Nam đã trải qua hơn một thế kỷ hình thành và phát triển, có những đóng góp quan trọng vào sự nghiệp cách mạng của Đảng. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới, báo chí đang đối mặt với yêu cầu đổi mới mạnh mẽ cả về mô hình tổ chức lẫn phương thức hoạt động.

Ông Phúc cho biết, sau 5 năm thực hiện Quy hoạch báo chí (ban hành năm 2019), hệ thống đã giảm 58 cơ quan báo, 115 tạp chí, ảnh hưởng đến khoảng 1.500 người. Tuy nhiên, chỉ trong 6 tháng đầu của đợt tinh gọn gần đây, đã có thêm 38 cơ quan báo, gần 100 tạp chí và 33 đài phát thanh – truyền hình dừng hoạt động hoặc sáp nhập, tác động tới khoảng 18.000 người, trong đó riêng lĩnh vực phát thanh – truyền hình chiếm khoảng 9.000 người.

Cục trưởng Lưu Đình Phúc cho rằng, những thay đổi này đặt ra nhiều vấn đề cốt lõi trong công tác quản lý báo chí. Trước hết, báo chí cần giữ vai trò chủ lực trên mặt trận thông tin, trở thành kênh kết nối giữa Đảng với nhân dân, góp phần củng cố niềm tin và sự đồng thuận xã hội.

Thứ hai, báo chí phải tiếp tục là lực lượng tiên phong trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đồng thời phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, góp phần xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện trong kỷ nguyên mới.

Thứ ba, mặc dù lực lượng báo chí hiện nay đông đảo, nhưng còn phân tán và thiếu tính dẫn dắt. Vì vậy, cần tập trung xây dựng các cơ quan báo chí chủ lực quốc gia có quy mô lớn, tầm ảnh hưởng sâu rộng trong nước và quốc tế, đủ sức dẫn dắt và định hướng dư luận một cách hiệu quả.

Vai trò trung tâm của báo chí trong thời kỳ mới

Theo ông Phúc, báo chí phải tiếp tục giữ vai trò chi phối, làm chủ mặt trận thông tin, từ đó giúp người dân hiểu đúng, tin tưởng và ủng hộ đường lối của Đảng. Đồng thời, báo chí cần phát huy vai trò bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, lan tỏa các giá trị văn hóa dân tộc và tham gia tích cực vào quá trình xây dựng con người Việt Nam hiện đại.

Dù số lượng các cơ quan báo chí lớn, nhưng theo ông, lực lượng này vẫn dàn trải, thiếu sức mạnh tập trung. Vì vậy, cần xây dựng các cơ quan báo chí chủ lực có tầm ảnh hưởng sâu rộng trong nước và quốc tế, đóng vai trò định hướng, dẫn dắt dư luận.

Việc tinh gọn bộ máy báo chí không chỉ đặt ra yêu cầu mới về mô hình phát triển mà còn đòi hỏi nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, hiệu suất lao động và hiệu quả hoạt động. Báo chí trong thời kỳ mới cần hướng tới sự chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại hơn.

Báo chí vừa tuyên truyền, vừa tự đổi mới

Cục trưởng Cục Báo chí nhấn mạnh rằng báo chí phải là lực lượng chủ lực trong công tác truyền thông. Vai trò của báo chí là tạo sự đồng thuận xã hội, nâng cao nhận thức người dân về lợi ích của cải cách bộ máy, đồng thời khơi dậy khát vọng phát triển đất nước hùng cường, thịnh vượng.

Theo ông Phúc, truyền thông phải tạo đà cho “guồng máy” cải cách hoạt động mạnh mẽ hơn, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và khẳng định đường lối đúng đắn của Đảng.

Trong tiến trình đó, báo chí mang trên mình “trách nhiệm kép”: vừa tuyên truyền hiệu quả, vừa tự tái cấu trúc để đáp ứng yêu cầu của thời đại.

Bốn bài học kinh nghiệm từ cuộc cách mạng tinh gọn

Từ thực tiễn xây dựng mô hình và cơ chế chính sách phát triển báo chí trong cuộc cách mạng tinh gọn, ông Lưu Đình Phúc rút ra bốn bài học kinh nghiệm quan trọng.

Thứ nhất là bài học về thế trận truyền thông phải khởi đầu từ lòng dân. Việc triển khai các nghị quyết của Đảng cần phát huy sức mạnh của thế trận truyền thông nhân dân. Để người dân hiểu, tin tưởng và đồng thuận, công tác định hướng, tuyên truyền phải xuất phát từ lợi ích của dân, gắn bó với dân, nói đi đôi với làm.

Thứ hai là bài học về việc học tập và quán triệt sâu sắc tinh thần nghị quyết. Người đứng đầu cấp ủy và cán bộ làm công tác quản lý phải thấu hiểu đầy đủ nội dung và tư tưởng của nghị quyết. Khi tư tưởng đã thông suốt, việc chỉ đạo triển khai mới đúng hướng, hiệu quả và sát với thực tiễn.

Thứ ba là bài học về cách tiếp cận nghị quyết từ góc nhìn đại cục. Những quyết sách lớn về tinh gọn bộ máy, trong đó có lĩnh vực báo chí, cần được đặt trong tổng thể mục tiêu phát triển đất nước. Cách tiếp cận này giúp nhận thức rõ hơn ý nghĩa xã hội, giá trị nhân văn cũng như khát vọng phát triển, vươn lên của dân tộc.

Thứ tư là bài học về sự nhất quán trong nhận thức và quyết liệt trong hành động. Cuộc cách mạng tinh gọn gắn liền với đổi mới thể chế, đòi hỏi người đứng đầu phải có tư duy nhạy bén, khả năng thích nghi linh hoạt và quyết tâm cao trong tổ chức thực hiện. Nhận thức đúng, hành động dứt khoát mới tạo ra sự chuyển biến thực chất./.