Đánh giá công nghệ y tế đem lại nhiều lợi ích cho người dân

Đánh giá công nghệ y tế là gì ?

Theo các chuyên gia, đánh giá công nghệ y tế (Health Technology Assessment) là phương pháp đánh giá khía cạnh y học, dịch tễ học, xã hội học và kinh tế học của các can thiệp y tế (bao gồm thuốc, vắc-xin quy trình y tế, thiết bị y tế, dịch vụ y tế và cả các can thiệp y tế công cộng) về nhiều lĩnh vực như y học, xã hội học và kinh tế học…

Giải pháp "đánh giá công nghệ y tế" là công cụ quan trọng, nhằm xây dựng các tiêu chuẩn có tính chính xác nhất trong can thiệp y tế để bảo đảm tăng chất lượng dịch vụ y tế, tăng nguồn thu quỹ bảo hiểm y tế (BHYT), giảm chi và chống mất cân bằng cho quỹ BHYT…

Ảnh minh họa

Tại Hội nghị Đánh giá công nghệ y tế năm 2023 với chủ đề “Nâng cao hiệu quả sử dụng bằng chứng đánh giá công nghệ y tế trong xây dựng gói quyền lợi bảo hiểm y tế”, GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, ở nhiều quốc gia trên thế giới, đánh giá công nghệ y tế đã và đang được coi là công cụ quan trọng đối với quá trình thiết lập ưu tiên và hoạch định chính sách y tế, đặc biệt trong việc xây dựng các gói quyền lợi bảo hiểm y tế.

Ở Việt Nam, trong bối cảnh nguồn lực dành cho y tế còn hạn chế, trong khi nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân ngày càng cao, đòi hỏi Quỹ bảo hiểm y tế cần phải bao phủ nhiều dịch vụ y tế một cách hiệu quả hơn, đánh giá công nghệ y tế đã trở thành công cụ cần được phát triển và ứng dụng trong quá trình hoạch định chính sách y tế, chính sách bảo hiểm y tế.

GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế. (Ảnh: ĐT)

Theo đó, Chiến lược quốc gia bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân giai đoạn 2011-2020, tầm nhìn đến năm 2030 đã nêu rõ nhiệm vụ quan trọng của hệ thống y tế là “Xây dựng các tiêu chuẩn và triển khai công tác đánh giá công nghệ y tế để xác định các can thiệp y tế có hiệu lực, hiệu quả, chi phí thấp, bảo đảm chất lượng dịch vụ y tế”.

Đánh giá y tế là thước đo để xây dựng danh mục thuốc bảo hiểm y tế

Theo quy định hiện nay, danh mục thuốc bảo hiểm y tế được thanh toán có 1.037 hoạt chất thuốc hóa dược, 59 thuốc phóng xạ, chất đánh dấu và 229 thuốc đông y cổ truyền, thuốc từ dược liệu. Một số ý kiến cho rằng việc cập nhật danh mục thuốc bảo hiểm y tế tại Việt Nam còn chậm, nhiều loại thuốc mới, hiệu quả điều trị tốt chưa được bảo hiểm y tế chi trả.

Theo các chuyên gia, đánh giá công nghệ y tế sẽ là căn cứ để cập nhật danh mục thuốc bảo hiểm y tế, đàm phán giá, đảm bảo cân đối quỹ bảo hiểm y tế và quyền lợi cho người bệnh.

Theo ThS. Vũ Nữ Anh - Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế), với cơ cấu chi từ quỹ bảo hiểm y tế tại Việt Nam hiện nay, danh mục thuốc vẫn chiếm cơ cấu chi lớn nhất với hơn 30% tổng chi. Trong khi đó, tỷ lệ người dân phải chi tiền túi trong khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế còn cao.

"Chúng ta có thể sử dụng bằng chứng đánh giá công nghệ y tế để lựa chọn mua sắm chi tiêu y tế phù hợp, nhằm giảm chi tiền túi của người dân. Ví dụ, việc đánh giá công nghệ y tế đối với các loại thuốc sẽ là bằng chứng khoa học về chi phí và hiệu quả. Từ những đánh giá này, các đơn vị có thể xây dựng được danh mục thuốc bảo hiểm y tế bổ sung hợp lý với ngân sách hiện có. Đồng thời, đánh giá lâm sàng, kinh tế, chất lượng sống, qua đó đưa ra được những can thiệp điều trị cho người bệnh phù hợp", bà Vũ Nữ Anh nói.

ThS. Trần Thị Trang - Vụ trưởng Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) khẳng định, giải pháp này sẽ giúp người bệnh hưởng lợi khi có cơ hội tiếp cận thuốc và dịch vụ tốt nhất trong BHYT. Điểm mới của việc cập nhật Danh mục thuốc BHYT lần này là thông qua "đánh giá công nghệ y tế" sẽ khuyến nghị doanh nghiệp điều chỉnh giá thuốc phù hợp, để tăng tỷ lệ chi trả cho người dân; giảm chi tiền túi để những người thu nhập thấp tiếp cận được với thuốc có giá cao, hiệu quả điều trị tốt. Danh mục thuốc BHYT đang được Bộ Y tế cập nhật đợt này khá lớn với khoảng 200 loại hoạt chất, do đó, cần xem xét kỹ để lựa chọn thuốc đạt yêu cầu về hiệu quả điều trị, cũng như tỷ lệ thanh toán phù hợp với khả năng chi trả của quỹ BHYT và khả năng đồng chi trả của người dân.

Trong thời gian tới, đại diện Bộ Y tế cũng cho biết, Bộ sẽ tiếp tục triển khai cho các đơn vị y tế "đánh giá công nghệ y tế" để xây dựng danh mục thuốc BHYT. Bộ Y tế yêu cầu các đơn vị, doanh nghiệp cùng hợp tác tuân thủ, khách quan và xây dựng hồ sơ danh mục thuốc BHYT chính xác để bảo đảm đúng theo quy định.

Việc "đánh giá công nghệ y tế" sẽ do các nhà nghiên cứu thực hiện và các bệnh viện đề xuất, phối hợp với đơn vị nghiên cứu để làm. Các doanh nghiệp dược đăng ký thuốc có trách nhiệm cung cấp các dữ liệu, số liệu liên quan để phối hợp với bệnh viện chuẩn bị. Do đây là lần đầu tiên sử dụng giải pháp này trong rà soát Danh mục thuốc BHYT, Bộ Y tế hy vọng các doanh nghiệp sẽ ủng hộ để tạo công bằng trong tiếp cận cho người bệnh BHYT, đặc biệt là người yếu thế, người nghèo, mắc bệnh hiểm nghèo.

Các "đánh giá công nghệ y tế" được thực hiện nhằm đưa ra bằng chứng để từ đó có các quyết định về chính sách. Đây là công cụ quan trọng để kiểm soát hiệu quả chi tiêu y tế. Sử dụng bằng chứng để lựa chọn mua sắm, chi tiêu y tế phù hợp, từ đó giảm chi từ tiền túi của người dân.

Theo GS.TS Hoàng Văn Minh - Hiệu trưởng Trường đại học Y tế công cộng thì việc sử dụng "đánh giá công nghệ y tế" tại các thời điểm khác nhau sẽ cung cấp thông tin cho việc ra quyết định, nhằm thúc đẩy một hệ thống y tế công bằng, hiệu quả và chất lượng cao. Mục đích của "đánh giá công nghệ y tế" là phục vụ xây dựng chính sách, là cơ sở để lựa chọn thuốc và đàm phán giá thuốc, dựa trên việc phân tích chi phí hiệu quả của thuốc mới so với thuốc cũ. Điều này rất quan trọng trong bối cảnh xu hướng thâm hụt quỹ BHYT gia tăng và giải pháp tăng thu, giảm chi cũng không bảo đảm cân đối được./.