Đề xuất giúp nâng cao quá trình phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) tại Việt Nam

Phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) bền vững cần dựa trên bốn trụ cột

Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, sự phát triển AI bền vững cần dựa trên bốn trụ cột: Các thể chế AI mạnh mẽ, cơ sở hạ tầng AI hiện đại, nhân tài AI, văn hóa AI. 

Hội nghị không chỉ là một cuộc đối thoại chính sách mà là một diễn đàn để các bên liên quan chia sẻ kinh nghiệm, sáng kiến, chính sách về quản trị AI, định hình các thể chế AI khu vực và toàn cầu.

Việt Nam cam kết phát triển AI theo hướng lấy con người làm trung tâm, cởi mở, an toàn, có chủ quyền, hợp tác, bao trùm và bền vững; thúc đẩy hợp tác quốc tế để chia sẻ kiến thức và giá trị, thúc đẩy tăng trưởng dài hạn; thúc đẩy phát triển AI nguồn mở nhằm tăng cường minh bạch, hợp tác và đổi mới...

“Trí tuệ nhân tạo đang đi giữa một hành lang hẹp. Đi trong hành lang hẹp ấy là nghệ thuật của sự cân bằng, giữa toàn cầu và địa phương, hợp tác và chủ quyền, tập đoàn công nghệ lớn và các doanh nghiệp khởi nghiệp, công nghệ và ứng dụng, sử dụng và làm chủ, sáng tạo và kiểm soát, hạ tầng” , Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định.

Việt Nam cũng cam kết phát triển AI hướng tới con người, mở, an toàn, có chủ quyền, hợp tác, bao trùm và bền vững. Đặc biệt là phát triển hệ sinh thái AI mã nguồn mở để tăng cường minh bạch, hợp tác và đổi mới.

Khuyến nghị của UNESCO dành cho Việt Nam trong phát triển AI

Trình bày Báo cáo Đánh giá mức độ sẵn sàng về đạo đức AI (RAM) - một phần trong khuyến nghị của UNESCO về đạo đức AI - ông Johnathan Baker cho biết, trong quá trình phát triển hệ sinh thái AI có trách nhiệm, Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể.

Về mặt pháp lý, Việt Nam đã thiết lập định hướng chiến lược rõ ràng cho AI. Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị xác định AI và chuyển đổi kỹ thuật số là động lực chính cho tăng trưởng quốc gia. 

Về mặt giáo dục, Việt Nam đang tích hợp AI vào giáo dục để chuyển đổi việc giảng dạy, học tập và quản lý. Hơn 50 trường đại học đã triển khai các chương trình đào tạo liên quan đến AI, bao gồm 18 cơ sở cung cấp các chuyên ngành đầy đủ về trí tuệ nhân tạo hoặc khoa học dữ liệu. 

Về mặt kinh tế và cơ sở hạ tầng, tiến bộ của Việt Nam trong việc xây dựng một nền kinh tế kỹ thuật số mạnh mẽ là ấn tượng, với kinh tế số hiện đóng góp 18,3% vào GDP. 

Mặc dù đạt được tiến bộ mạnh mẽ, theo đại diện UNESCO, Việt Nam cũng còn một số lỗ hổng quan trọng.

Về nguồn nhân lực, Việt Nam thiếu hụt nguồn cung cấp chuyên gia AI có tay nghề cao, đặc biệt trong học máy và xử lý ngôn ngữ tự nhiên. Khả năng tiếp cận các lĩnh vực STEM vẫn còn hạn chế đối với một số bộ phận dân số, bao gồm phụ nữ, dân tộc thiểu số và người khuyết tật.

Về dữ liệu, mặc dù có các khoản đầu tư vào trung tâm dữ liệu, vẫn cần tăng cường chia sẻ dữ liệu và khả năng tương tác giữa các ngành. Ngoài ra, cần tiếp tục tăng cường bảo vệ dữ liệu, an ninh mạng và hiệu quả năng lượng liên quan đến AI.

Với những điểm mạnh và thiếu sót trên, ông Baker đưa ra một số khuyến nghị cho Việt Nam.

Đầu tiên là tăng cường các luật liên quan đến AI để tích hợp tốt hơn các nguyên tắc đạo đức, thúc đẩy sự đa dạng và bình đẳng, đồng thời đảm bảo quản lý rủi ro hiệu quả.

“Cần thành lập một Ủy ban quốc gia về đạo đức AI, chuyên trách việc giám sát đạo đức và đảm bảo sự phối hợp” - ông Baker nhấn mạnh.

Ngoài ra, Việt Nam cần nâng cao nhận thức cộng đồng về đạo đức AI và cung cấp thêm đào tạo đạo đức AI cho công chức. Tiếp tục thu hút và phát triển nhân tài AI có cả năng lực đạo đức và kỹ thuật.

Hội nghị bàn tròn cấp Bộ trưởng về Quản trị trí tuệ nhân tạo (AI) quy tụ gần 300 đại biểu, đại diện các cơ quan chính phủ, tổ chức quốc tế và doanh nghiệp hàng đầu, nhằm trao đổi quan điểm, tăng cường hợp tác, thúc đẩy quan hệ đối tác giữa doanh nghiệp Việt Nam với các đối tác toàn cầu. Chủ đề của hội nghị tập trung vào thể chế AI, nhấn mạnh các chiến lược, chính sách và khuôn khổ pháp lý để bảo đảm việc phát triển, quản trị AI theo hướng an toàn, minh bạch, có trách nhiệm./.