Gói hỗ trợ lãi suất 2% giải ngân thấp, Thống đốc NHNN nói gì?

Ngày 25/5, tiếp tục kỳ họp thứ 7, Quốc hội nghe Báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội về việc thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội và các nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia đến hết năm 2023.

Đánh giá cao kết quả giám sát của Đoàn giám sát đối với việc thực hiện Nghị quyết 43 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội, Thống đốc Ngần hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam Nguyễn Thị Hồng có bổ sung một số chi tiết giải trình ý kiến được các đại biểu Quốc hội quan tâm, đặc biệt là gói hỗ trợ doanh nghiệp lãi suất 2%.

Theo đó, sau khi có Nghị quyết 43 của Quốc hội, Chính phủ đã giao cho NHNN chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành xây dựng và tham mưu trình Nghị định số 31. NHNN cũng đã tổ chức nhiều các hội nghị và yêu cầu chi nhánh tỉnh, thành phố triển khai đến tất cả các địa phương và các Bộ, ngành tham gia rất chặt chẽ trong quá trình xây dựng Nghị định.

“Tuy nhiên, kết quả của chương trình này trên thực tế khá thấp, vì ngay từ đầu Chính phủ xác định đây chỉ là một chính sách hỗ trợ cho các doanh nghiệp có khả năng phục hồi - tức là có khả năng trả nợ vay, không phải là một chính sách để giải quyết cho tất cả các doanh nghiệp trong nền kinh tế còn khó khăn, kể cả những doanh nghiệp mà không đủ điều kiện vay vốn. Vốn cho vay của chương trình này do các tổ chức tín dụng huy động được của người dân, chỉ có phần hỗ trợ lãi suất 2% từ nguồn từ NSNN. Cho nên các tổ chức tín dụng cũng vẫn phải thực hiện việc cho vay theo các quy định của pháp luật hiện hành, phải đảm bảo được khả năng thu hồi được nợ”, bà Hồng thông tin. 

Trong Báo cáo của đoàn giám sát về thực hiện Nghị quyết 43 có đánh giá thêm một số nguyên nhân, như công tác truyền thông chưa sâu rộng đến từng khách hàng đủ điều kiện để hỗ trợ lãi suất. Đặc biệt, báo cáo có trích dẫn kết quả khảo sát doanh nghiệp của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy, chỉ có 29,5% doanh nghiệp biết tới chính sách này. 

Thống đốc NHNN cho biết, để triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp, NHNN ngoài việc tổ chức các hội nghị còn yêu cầu các chi nhánh ngân hàng tỉnh, thành phố phối hợp với các Sở, Ban, ngành ở các tỉnh, thành, địa phương tổ chức các hội nghị kết nối DN với ngân hàng, các sự kiện này đều mời các hiệp hội doanh nghiệp.

“Sự kiện kết nối nếu đã mời Hiệp hội doanh nghiệp, các Hiệp hội sẽ thông báo với các thành viên trong Hiệp hội nên không thể có việc các hội viên không biết. Ngoài ra, các cơ quan báo chí cũng rất tích cực và thường xuyên đăng tải những chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng như của NHNN. Các tổ chức tín dụng cũng liên tục đăng tải trên website để khách hàng có thể nắm được. Hơn nữa, khảo sát doanh nghiệp của VCCI cho thấy chỉ có khảo sát 8.000 doanh nghiệp tư nhân, chưa chiếm 1% doanh nghiệp toàn quốc tế và đặc biệt là khảo sát này chỉ tiến hành trong thời gian từ tháng 9-11/2022 không thể là một chỉ dẫn để đánh giá cả một chương trình. Chính phủ rất mong Đoàn giám sát và Quốc hội cân nhắc xem xét về nhận định này”, bà Hồng đề nghị.

Thống đống NHNN Nguyễn Thị Hồng cũng bày tỏ tâm đắc đối với ý kiến của một số đại biểu Quốc hội cho rằng, trong bối cảnh phức tạp chưa có tiền lệ, các chính sách hỗ trợ có thể chưa sát với thực tiễn là điều dễ hiểu. Nhưng điều quan trọng là rút ra được kinh nghiệm về cách thức hỗ trợ cho doanh nghiệp và người dân như thế nào để cho đơn giản, để tiền NSNN hỗ trợ đến được thật nhanh với doanh nghiệp và người dân.

“NHNN thấy rằng, chương trình này không phải là vì được hỗ trợ lãi suất 2% doanh nghiệp mới quyết định để vay vốn. Điều quan trọng khi doanh nghiệp quyết định đi vay để làm gì và có khả năng trả nợ hay không, lãi suất chỉ là một trong số chi phí đầu vào, cho nên có thể cân nhắc những giải pháp như thuế hoặc chính sách khác”, bà Hồng giải thích thêm.

Thống đốc NHNN cũng cho biết, Chương trình hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệpcó quy mô 40.000 tỷ đồng và tỷ lệ giải ngân đạt 3,5% đã kết thúc từ ngày 31/12/2023. Tại Báo cáo số 186, Chính phủ đã báo cáo trình Quốc hội để hủy dự toán và không huy động nguồn lực cũng như không làm tăng bội chi ngân sách cho số vốn này. Trong trường hợp vẫn tiếp tục huy động nguồn này sẽ có thể tạo dư địa cho ngân sách trong các chương trình hỗ trợ khác, như việc có thể chuyển sang ngân hàng chính sách xã hội để phục vụ cho các mục tiêu hỗ trợ khác.