Intel bỏ lỡ “cơ hội vàng” khiến vốn hoá thị trường hiện chỉ bằng 1/16 Nvidia

Intel - đây là nhà sản xuất chip từng có giá trị nhất ở Mỹ hiện nay có quy mô vốn hóa thị trường chỉ bằng 1/16 Nvidia và cũng nhỏ hơn cả Qualcomm, Broadcom, Texas Instruments, AMD. Vào nhiều thập kỷ trước, Intel từng được mệnh danh là công ty bán dẫn lớn nhất trên thế giới tính theo doanh số bán hàng, tuy nhiên thời gian gần đây doanh thu của họ đã giảm 7 quý liên tiếp, chính thức bị Nvidia vượt mặt vào năm 2023.

Một số nhà đầu tư cho biết, Intel là cổ phiếu công nghệ tệ nhất trong S&P 500 năm nay, giảm 37%. Trong khi đó thì hai cổ phiếu tốt nhất trong chỉ số hiện nay là nhà sản xuất chip Nvidia, Super Micro Computer.

Dù vậy thì các quan chức Hoa Kỳ bao gồm cả Tổng thống Biden vẫn gọi Intel là nhà vô địch chip của Mỹ và đã nói rằng công ty này là một phần quan trọng ở trong chuỗi cung ứng bộ xử lý của Hoa Kỳ. 

Phát biểu trong cuộc họp với các nhà đầu tư sau khi công bố doanh thu, ông Pat Gelsinger - Giám đốc điều hành của Intel nhấn mạnh rằng: “Một trong những nhiệm vụ ưu tiên của chúng tôi đó chính là đẩy nhanh nỗ lực thu hẹp khoảng cách công nghệ bởi thiếu đầu tư trong hơn một thập kỷ vừa qua”. 

Vị này cũng đang đặt cược Intel vào sự thay đổi mô hình kinh doanh có nhiều rủi ro. Theo đó thì Intel không còn chỉ sản xuất bộ vi xử lý của riêng mình mà còn hoạt động tương tự như một nhà máy dành cho các công ty sản xuất chip khác thuê ngoài sản xuất, trong đó bao gồm cả Nvidia, Apple, Qualcomm.

Nicholas Brathwaite - là đối tác quản lý tại Celesta Capital nói rằng: “Intel là một công ty bán dẫn lớn, mang tính biểu tượng cũng như đã dẫn đầu trong thời gian nhiều năm. Và tôi nghĩ rằng họ đáng để cứu vãn”. 

Intel đã bỏ lỡ “cơ hội vàng”

Ngoài những ý kiến ủng hộ thì Intel cũng nhận về nhiều hoài nghi của những người có tiếng ở trong ngành. Nhà phân tích Akshara Bassi của Counterpoint nói rằng: “Tôi nghĩ mọi người đều đã nghe họ nói rằng trong quý tiếp theo sẽ tốt hơn trong hai, ba năm nay”. Intel đã lóng ngóng trong nhiều năm và trước hết họ đã bỏ lỡ thời kỳ bùng nổ chip di động - quan hệ đối tác với iPhone vào năm 2007 và sau đó là họ đứng bên lề cơn sốt AI trong khi những công ty như Meta, Microsoft, Google chạy đua đặt mua chip Nvidia. 

Thực tế thì Intel đã có thể xuất hiện ở bên trong iPhone - đây là dòng điện thoại bán chạy nhất trên thế giới hiện nay. Khi mà Apple phát triển chiếc iPhone đầu tiên thì Giám đốc điều hành công ty thời điểm đó là Steve Jobs đã đến thăm cựu Giám đốc điều hành Intel, ông Paul Otellini. 

Theo đó, Steve Jobs đã ngỏ lời sử dụng sức mạnh của chip Intel cho điện thoại của họ. Mặc dù vậy thì thỏa thuận đã thất bại bởi hai bên đã không thể thống nhất được về giá cả cũng như sở hữu trí tuệ. Sau đó thì Apple đã chọn chip Samsung dành cho dòng iPhone đầu tiên được ra mắt vào năm 2007. Vào năm 2008, Apple đã tiến hành mua PA Semi đồng thời ra mắt chip iPhone đầu tiên do họ tự thiết kế vào năm 2010. Trong khi đó thì gần như mọi hãng điện thoại thông minh hiện nay đều sử dụng chip của Arm thay vì sử dụng công nghệ x86 của Intel (dùng cho PC tính từ năm 1981). Chip Arm do Apple và Qualcomm sản xuất tiêu thụ ít năng lượng hơn là bộ xử lý của Intel và nó hoàn toàn phù hợp với các thiết bị nhỏ như điện thoại thông minh chạy bằng pin. 

Vào năm 2014, để có thể gia tăng sản lượng chip thì Apple bắt tay với TSMC để sản xuất số lượng lớn và bắt đầu với A8 vào năm 2014. Song song với đó, nguồn lợi nhuận khổng lồ thu được từ Apple đã giúp cho TSMC vượt mặt Intel.

Khoảng năm 2017 thì chip di động của Apple và Qualcomm đã bắt đầu được bổ sung các bộ phận AI - được gọi đó là bộ xử lý thần kinh (một tiến bộ lớn so với bộ xử lý PC của Intel). Cũng kể từ đó, Intel đã mất đi thị phần trong hoạt động kinh doanh chip PC cốt lõi vào tay của những con chip phát triển từ cuộc cách mạng di động. 

Hơn thế, Apple cũng đã ngừng sử dụng chip Intel trong PC của mình vào năm 2020. Hiện nay, máy Mac sử dụng chip dựa trên Arm cùng một số máy tính xách tay Windows có chip Arm cũng sẽ ra mắt vào cuối năm 2024. Nhà phân tích Mikako Kitagawa của Gartner nhấn mạnh: “Intel đã mất phần lớn thị phần bởi Apple đã chiếm khoảng 10% thị trường”. 

Chậm trễ cải tiến, Intel đánh rơi thị phần vào tay các đối thủ

Những người ở trong ngành không ai không biết đến Định luật Moore do chính người đồng sáng lập Intel đặt ra. Định luật này cho biết lượng sức mạnh tính toán cũng sẽ tăng gấp đôi, trở nên rẻ hơn theo thời gian có thể dự đoán được, khoảng hai năm một lần. Vậy nhưng, có vẻ chính Intel mới chậm trễ trong nỗ lực cải tiến này. 

Ghi nhận, bộ vi xử lý đầu tiên của Intel xuất hiện từ năm 1971 mang tên 4004 có khoảng 4000 bóng bán dẫn, hiện nay chip của Intel có hàng tỷ bóng bán dẫn. Mặc dù vậy thì các công ty bán dẫn khác không chỉ lắp nhiều bóng bán dẫn hơn vào chip mà còn tiến hành thu nhỏ kích thước của chúng. Giờ đây thì những con chip tốt nhất của TSMC đều sử dụng quy trình 3 nanomet, trong khi đó chip của Intel lại có kích thước 7 nanomet.

Vào năm 2015, việc cho ra mắt chip 10nm của Intel đã bị trì hoãn và đến năm 2017 thì Intel mới chỉ sản xuất được chip 14nm với lý do là thiếu đầu tư. Đương nhiên thì công ty đã bỏ lỡ thời hạn cải tiến bản cập nhật 7nm tiếp theo.

Và trong khi Intel đang vật lộn thì Advanced Micro Devices (AMD) - là đối thủ của Intel về chip máy chủ và PC cũng đã tận dụng được lợi thế từ bên ngoài. Theo đó thì AMD thiết kế chip của mình tại California và để cho TSMC hoặc GlobalFoundries sản xuất ra chúng. Theo đó, AMD đã gần như từng không có thị phần về CPU máy chủ cách đây một thập kỷ, tuy nhiên thì sự chậm trễ của Intel đã cho phép họ đảm nhận hoạt động kinh doanh của công ty trong lĩnh vực này. 

Vào năm 2022, AMD đã bán được hơn 20% số CPU máy chủ, số lượng xuất xưởng cũng đã tăng 62% trong năm đó. Và thành công cũng đã giúp cho AMD vượt qua mức vốn hóa thị trường của Intel trong cùng năm. 

Intel cần thay đổi chiến lược tiếp cận với cuộc đua AI

Những bộ xử lý đồ họa hay là GPU lúc đầu chỉ được thiết kế để sản xuất các máy tính chuyên để chơi trò chơi. Tuy nhiên thì các nhà khoa học máy tính cần biết rằng chúng vô cùng lý tưởng để chạy những loại tính toán song song mà thuật toán AI yêu cầu. 

Sau khi OpenAI phát hành ChatGPT trong năm 2022 thì các công ty công nghệ cũng đã nhanh chóng tăng tốc. Và cuộc đua này đã giúp cho doanh số bán hàng của Nvidia tăng gấp 3 lần trong năm 2023. Những máy chủ dựa trên GPU định hướng AI đôi khi ghép đến 8 GPU Nvidia với một CPU Intel. Và trong các máy chủ cũ thì CPU Intel hầu như luôn là bộ phận đắt tiền, quan trọng nhất. Còn trong máy chủ mới, GPU của Nvidia đã thay thế được vị trí này. 

Gần đây, Nvidia đã công bố phiên bản GPU “Blackwell” mới nhất và loại bỏ hoàn toàn Intel. Hai GPU Nvidia B100 cũng được ghép nối với một bộ xử lý dựa trên Arm. 

Cùng với đó, hầu như tất cả GPU Nvidia dùng cho AI đều do TSMC sản xuất ở Đài Loan, sử dụng các kỹ thuật tiên tiến để có thể tạo ra con chip tiên tiến nhất. Trong khi đó thì Intel không có GPU cạnh tranh với bộ tăng tốc AI của Nvidia, tuy nhiên họ có chip AI có tên là Gaudi 3. Intel cũng đã bắt đầu tập trung vào AI cho máy chủ vào năm 2018 khi tiến hành mua lại Habana Labs - đây là công nghệ của công ty nền tảng cho chip Gaudi. Con chip này cũng được sản xuất trên tiến trình 5nm phải dựa vào xưởng đúc ở bên ngoài. 

Theo Intel, họ dự kiến sẽ đạt được mức doanh thu 500 triệu USD từ Gaudi 3 trong năm 2024, chủ yếu là trong thời gian nửa cuối năm. Trong khi đó thì AMD đặt kỳ vọng doanh thu chip AI mỗi năm của mình đạt mức khoảng 3,5 tỷ USD. Các nhà phân tích được FactSet thăm dò dự kiến sẽ hoạt động kinh doanh trung tâm dữ liệu của Nvidia - GPU AI và sẽ đạt doanh thu 57 tỷ USD trong 6 tháng cuối năm 2024. 

Mặc dù vậy, Intel cũng đã nhìn thấy được một cơ hội khác. Họ cho biết có thể trở thành nhà sản xuất chip của Mỹ và thậm chí có thể là cho Nvidia. Theo đó, Chính phủ Hoa Kỳ đang trợ cấp khoản vay cho một nhà máy khổng lồ của Intel tại ngoại ô Columbus, Ohio, Mỹ. Đại diện Intel nói rằng, nhà máy sẽ cung cấp khả năng sản xuất hàng đầu khi đi vào hoạt động năm 2028 và sẽ sản xuất chip AI của bất kỳ một công ty bán dẫn nào. 

Phía Intel cũng cho biết gần đây họ vẫn đang trên đà bắt kịp các đối thủ vào năm 2026. Vào thời điểm đó thì TSMC sẽ xuất xưởng chip 2nm. Và Intel cũng cho biết họ sẽ bắt đầu sản xuất tiến trình 18A, tương đương với 2nm vào năm 2025. Mới đây, Intel cũng báo cáo đã đầu tư khoảng 2,5 tỷ USD vào cơ sở vật chất, công cụ để tạo ra được những con chip tiên tiến hơn. 

CNBc cho biết, họ sẽ sử dụng nhà máy của Intel để sản xuất chip máy chủ của mình. Và Intel cũng cho biết họ đã ký hợp đồng trị giá 15 tỷ USD với những công ty bên ngoài để cung cấp dịch vụ này./.