Liên minh châu Âu với hy vọng “lập lại trật tự”

Những người ủng hộ ở bên ngoài tòa nhà Quốc hội ở Luân Đôn hôm thứ Hai. Thủ tướng Theresa May đã hoãn bỏ phiếu về việc Anh rời khỏi Liên minh châu Âu. Ảnh: Tolga Akmen / Agence France-Presse – Getty Images

Sự khác biệt bây giờ là Liên minh châu Âu không còn có một nhà lãnh đạo mạnh mẽ để hướng dẫn họ vượt qua các cuộc khủng hoảng liên tục và theo kịp chương trình nghị sự của mình. Bà Merkel trước đây là người đóng vai trò đó nhưng giờ, giọng nói của bà có vẻ trầm lắng hơn về các vấn đề châu Âu. Ông Macron đang phải đối mặt với các cuộc biểu tình bạo lực và một cuộc khủng hoảng nội địa lan rộng của chính ông tại Pháp, nhiệm kỳ tổng thống của ông Macron vì thế đang gặp nhiều sóng gió.

Biến động chính trị đã rõ ràng vào thứ ba với những bước ngoặt mới nhất trong “bộ phim tâm lý vĩ đại” của nước Anh về Brexit. Thủ tướng Theresa May đã dành phần lớn thời gian trong ngày để tới các cuộc họp khẩn cấp nhằm tìm kiếm sự giúp đỡ mới từ châu Âu để hồi sinh một thỏa thuận Brexit mà bà đã rút khỏi một cuộc bỏ phiếu của quốc hội để ngăn chặn thất bại nhất định .

Đây là một khoảnh khắc của sự thật, một khoảnh khắc nhận ra rằng mọi thứ khó khăn hơn so với một năm trước đây, ông Pierre Vimont, cựu đại sứ Pháp và cựu giám đốc của cơ quan ngoại giao châu Âu nói.

Rối loạn gần đây đang đến từ ba cường quốc truyền thống của Tây Âu – từng được coi là nguồn ổn định chính trị – nhưng hiện nay không có nơi nào của châu Âu miễn nhiễm với các rạn nứt chính trị, khi nó đã lan rộng kể từ cuộc khủng hoảng tài chính 2008 và sau đó tăng tốc với cuộc khủng hoảng di cư năm 2015.

Cuối tuần này, các nhà lãnh đạo châu Âu sẽ tập trung tại Brussels cho một cuộc họp thượng đỉnh cuối năm được cho là mang lại cơ hội để Anh rời khỏi liên minh, và đưa ra các điều khoản cho cuộc bầu cử vào mùa xuân tới cho một Nghị viện châu Âu mới. Các cuộc bầu cử ở châu Âu thường khó đoán trước, nhưng kết quả lần này có lẽ sẽ dễ đoán hơn, vì các đảng cực hữu hy vọng sẽ sử dụng màu sắc chủng tộc để tăng cường quyền lực ở Brussels.

Những người biểu tình mặc áo vàng đã chứng kiến ​​Tổng thống Emmanuel Macron của Pháp tuyên bố trong một bài phát biểu trước quốc gia vào tối thứ Hai một loạt các khoản giảm thuế và tăng lương.

Câu hỏi ngay bây giờ là ai có thể tổ chức và lãnh đạo châu Âu?. Với Ủy ban và Nghị viện châu Âu hiện tại đã gần kết thúc các nhiệm vụ của họ, và cả bà Merkel và ông Macron đều tỏ ra suy yếu, không có nhà lãnh đạo châu Âu nào đủ sức hấp dẫn.

Bà Merkel đưa ra một định hướng nghiêm túc cho châu Âu, người đã hướng sự chú ý của toàn cầu và có thể chi phối các nhà lãnh đạo quốc gia ngày càng gia tăng của các quốc gia thành viên khác. Nhưng người kế nhiệm có khả năng, Annegret Kramp-Karrenbauer, trong khi ủng hộ châu Âu, là một người mới với ít kinh nghiệm chính sách đối ngoại. Và các vấn đề chính trị của ông Macron ở Paris có nghĩa là liên minh Pháp-Đức từ lâu là trung tâm của hoạch định chính sách châu Âu đang bị xáo trộn sâu sắc.

Khối này rõ ràng đang có một loạt các vấn đề – chủ nghĩa dân túy, thách thức đối với luật pháp từ Hungary và Ba Lan, các mối đe dọa đối với đồng tiền chung Euro, thách thức ngân sách của Ý, tấn công mạng của Nga đối với dân chủ và các động thái đe dọa ở Ukraine, và cả Tổng thống Trump với những chính sách, hành động gây chia rẽ Mỹ với các nước đồng minh ở châu Âu.

Nhiều người đã hy vọng ông Macron và chương trình cải cách của ông sẽ củng cố một nước Pháp lâu đời và mang lại sự lãnh đạo quyết đoán cho châu Âu. Nhưng với các cuộc biểu tình của phong trào áo vest vàng, ông Macron hôm thứ Hai đã cố gắng xoa dịu cuộc khủng hoảng bằng cách giảm thuế và tăng lương cho tầng lớp lao động.

Khi làm như vậy, ông Macron có nguy cơ làm tổn hại uy tín của ông đối với những người châu Âu, những người ngưỡng mộ chương trình cải cách đầy khó khăn của ông. Đối với một số người, giờ đây ông Macron trông giống như một người khác trong hàng dài các tổng thống Pháp, những người đã dẫn đến các cuộc biểu tình và bạo lực trên đường phố. Câu hỏi đặt ra là liệu việc giảm thuế và cải thiện tiền lương được tuyên bố của ông có thể tạo ra một lỗ hổng trong ngân sách của Pháp hay không, có nguy cơ vi phạm các hướng dẫn của Liên minh châu Âu về 3% tổng sản phẩm quốc nội.

Angela Merkel, thủ tướng Đức, với người kế nhiệm là lãnh đạo đảng bảo thủ, Annegret Kramp-Karrenbauer. Thomas Lohnes / Getty Images

Điều này sẽ chỉ khuyến khích liên minh cầm quyền dân túy của Ý bám sát kế hoạch chi tiêu của chính mình,

Đây là thời điểm mà châu Âu sẽ đóng một vai trò quan trọng, nhưng châu Âu hoàn toàn tự cho mình là trung tâm, bị ám ảnh bởi chính nó và những gì sẽ xảy ra vào ngày mai ở Anh, Pháp và Đức Macron là người mang đến hy vọng, nhưng cũng tạo ra nhiều thất vọng.

Bất ổn chính trị đe dọa Cộng hòa Pháp, vì vậy trung tâm của châu Âu, sẽ bị tổn thương, ông Moïsi nói.

Nếu Macron thất bại, tương lai của Pháp là hiện tại của Ý .

Ông Vimont, cựu giám đốc dịch vụ đối ngoại châu Âu, cảnh báo rằng các vấn đề của khối đã vượt qua Anh, Pháp và Đức để bao gồm các quốc gia như Thụy Điển, vẫn chưa có chính phủ sau một cuộc bỏ phiếu dân túy mạnh mẽ; Bỉ, nơi đảng cánh hữu dân túy vừa rời bỏ chính phủ vì vấn đề di cư; và Tây Ban Nha, Hà Lan và Đan Mạch, nơi đa số chính phủ đang phải đối phó với sự gia tăng đối với các vấn đề di cư, Hồi giáo và dân tộc cực đoan.

Dominique Moïsi, một nhà khoa học chính trị người Pháp tại Viện nghiên cứu Montaigne, cho biết giới lãnh đạo châu Âu đang bị giảm sút uy tín vì các nhà lãnh đạo của các nước quan trọng như Anh, Pháp và Đức hiện đang tập trung vào các vấn đề quốc nội.

Bà May, bên phải, đã đi thăm các thủ đô châu Âu vào thứ ba để có được sự ủng hộ cho các đề xuất Brexit của mình và gặp gỡ các nhà lãnh đạo, bao gồm cả bà Merkel, bên trái, ở Berlin. Ảnh: Annegret Hilse/Reuter.

Có nhiều hình thức khác nhau, nhưng cùng một nguyên nhân: chính sách kinh tế, toàn cầu hóa, công nghệ mới, một thế giới đa cực mới, sự trỗi dậy của Trung Quốc, ông Vimont nói.

Cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu vào tháng 5 sẽ là cuộc thử nghiệm tiếp theo. Các đảng cực hữu trên khắp lục địa đang tổ chức, với hy vọng giành được một phần lớn ghế, trong khi các đảng khác đang đấu tranh để đưa ra một kịch bản cho sự thống nhất của châu Âu.

Với Brexit vẫn đang treo lơ lửng ở Brussels, không ai mong đợi cuộc gặp thượng đỉnh châu Âu vào thứ Năm và thứ Sáu sẽ tạo ra bất cứ điều gì kịch tính, chứ đừng nói đến một bước đột phá về các vấn đề quan trọng như di cư.

Ông Vimont chỉ ra nhiều xáo trộn sắp tới. Liên minh cầm quyền hiện tại ở Đức rất mong manh. Liên minh dân túy Ý cũng có thể chia rẽ, trong khi Thụy Điển, Bỉ, Tây Ban Nha và các nước khác cũng phải đối mặt với sự không chắc chắn.

Đây là một bối cảnh chính trị hoàn toàn mới sẽ từ từ xuất hiện, ông nói. Chúng tôi chỉ có thể hy vọng vào những ý tưởng sáng tạo hơn cho châu Âu.

Nguồn: The New York Times