Luật Đất đai sửa đổi đang "bỏ quên" dự án du lịch?

Lo sợ ách tắc vì không thuộc trường hợp thu hồi đất

Các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng được nêu tại Điều 79 dự thảo Luật Đất đai vắng bóng các dự án phát triển du lịch, vui chơi, giải trí thông thường.

Qua nghiên cứu các quy định hiện có, dự thảo và thực tế, các chuyên gia chỉ ra rằng, dự án phải “dính” một phần chức năng ở (không quy định mức độ nào, tỷ lệ bao nhiêu phần trăm) thì Nhà nước mới được thu hồi đất.

Đây cũng là vấn đề được thảo luận sôi nổi tại Hội thảo khoa học “Sửa Luật Đất đai: Tạo đất cho du lịch” do Báo Đầu tư tổ chức sáng ngày 19/10.

Hội thảo khoa học “Sửa Luật Đất đai: Tạo đất cho du lịch”. (Ảnh: HT)

Tại Hội thảo, chuyên gia pháp lý bất động sản Nguyễn Văn Đỉnh cho rằng, cần thu hồi đất với cả các dự án du lịch, vui chơi, giải trí đơn thuần (không có chức năng ở), thậm chí trong một số trường hợp loại hình dự án này cần khuyến khích hơn cả các dự án phát triển nhà ở.

Chẳng hạn, tại những địa điểm phù hợp để làm du lịch như ở các địa phương ven biển còn hoang sơ, dân cư thưa thớt, điều kiện phát triển kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn... thuộc địa bàn cần thu hút đầu tư thì cần ưu tiên thu hồi đất để thực hiện các dự án du lịch trọng điểm, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội cho địa phương, thậm chí tạo động lực lan tỏa cho cả vùng, khu vực.

Ông Nguyễn Văn Đỉnh chỉ ra thực tế, nếu không cho phép thu hồi đất thì không thể triển khai được các dự án quy mô lớn. Ví dụ các tổ hợp du lịch, nghỉ dưỡng quy mô lớn hàng nghìn ha, vốn đầu tư vài tỷ USD từ các nhà đầu tư tiềm năng, giàu năng lực.

"Nếu giữ quy định như dự thảo Luật hiện nay thì việc triển khai các dự án du lịch trọng điểm sẽ gặp ách tắc”, ông nói.

Theo vị chuyên gia, để thực hiện các dự án du lịch, vui chơi, giải trí thì địa phương buộc phải “nhét” một phần đất ở (có thể tỷ lệ rất nhỏ) vào trong đồ án quy hoạch của dự án nhằm đáp ứng điều kiện thu hồi đất.

Hình thức “lách” này được cảnh bảo sẽ gây ra hệ lụy là quỹ đất ở không được sử dụng, gây lãng phí nguồn lực; hoặc nếu sử dụng thì sẽ hình thành chức năng ở trong phạm vi dự án du lịch. Việc cư dân sinh sống lâu dài trong dự án đi kèm đó phải có các chức năng giáo dục, y tế, văn hóa hay hạ tầng xã hội khác kèm theo... sẽ làm giảm mức độ sang trọng của một dự án du lịch nghỉ dưỡng, khiến du khách mất thiện cảm.

Chuyên gia pháp lý bất động sản Nguyễn Văn Đỉnh (Ảnh: HT)

Bởi vậy, chuyên gia Nguyễn Văn Đỉnh cho rằng, cần bổ sung vào Điều 79 dự thảo trường hợp thu hồi đất để thực hiện các dự án du lịch, vui chơi, giải trí đơn thuần không có chức năng nhà ở.

Đồng quan điểm, TS. Đỗ Thanh Trung - Cố vấn Ban giám đốc - Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Phúc Khang cho rằng, quy định dự án du lịch, vui chơi, giải trí (sử dụng nguồn vốn tư nhân) không thuộc các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội trong Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ khiến nhà đầu tư khó tiếp cận quỹ đất để triển khai dự án.

Đặc biệt, với những dự án có quy mô lớn, nhà đầu tư chỉ có thể tiếp cận đất đai để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận nhận chuyển quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, tại một khu đất với diện tích lớn thì việc thỏa thuận được 100% các hộ dân là điều rất khó.

Bởi lẽ, sẽ có trường hợp một số hộ dân không chấp nhận mức đưa ra của chủ đầu tư. Hơn nữa, tại khu đất thực hiện dự án không phải chỉ là những người dân thuần túy sinh sống mà có khả năng có các nhà đầu cơ nên có thể xảy ra tình trạng ép giá đối với các nhà đầu tư.

Trong khi Điều 128 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) lại không quy định về cơ chế xử lý đối với trường hợp không thỏa thuận nhận chuyển nhượng được toàn bộ thì Nhà nước sẽ hỗ trợ thu hồi đất.

“Vì vậy, việc kiến nghị bổ sung loại dự án du lịch, vui chơi, giải trí có quy mô lớn: “Dự án Khu đô thị mới có quy mô trên 300 ha”, “dự án hỗn hợp nhà ở hoặc khu đô thị mới kết hợp với kinh doanh thương mại, dịch vụ, khu vui chơi, giải trí, tổ hợp đa năng” thuộc phạm vi đấu thầu dự án có sử dụng đất để có sự can thiệp của Nhà nước trong việc thu hồi đất là cần thiết”, ông Đỗ Thanh Trung nhấn mạnh.

Bổ sung cơ chế cho thuê, giao đất

Trong khuôn khổ hội thảo, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV cho rằng, nên bổ sung cơ chế giao đất, cho thuê đất thông qua thu hồi đất cho các dự án phát triển du lịch, vui chơi, giải trí có quy mô hoặc tổng mức đầu tư lớn, đặc biệt là những dự án du lịch tại địa bàn khó khăn, miền núi, biên giới, hải đảo… Việc bổ sung trên có thể giúp tháo gỡ khó khăn, giúp các nhà đầu tư tham gia đấu thầu các dự án thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất.

TS. Cấn Văn Lực chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV (Ảnh: HT)

TS. Lực nhấn mạnh rằng, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cũng cần làm rõ tiêu chí để xác định các dự án lớn, tác động đối với phát triển kinh tế - xã hội cũng như an sinh xã hội.

Ngoài ra, ông Lực cho rằng, nên xem xét bổ sung cơ chế cho thuê, chuyển nhượng quyền sử dụng đất thương mại và dịch vụ để phát triển du lịch tại Điều 121 của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) nhằm góp phần tháo gỡ điểm nghẽn của lĩnh vực bất động sản du lịch, nghỉ dưỡng; từ đó tạo điều kiện để thu hút hơn nữa nguồn lực cho đầu tư cơ sở hạ tầng du lịch cũng như góp phần tháo gỡ khó khăn cho phân khúc này.

Để tránh lợi dụng quy định pháp luật, ở đây cần “luật hóa” cùng với việc tăng cường chế tài đối với các trường hợp cố tình vi phạm pháp luật về quy hoạch, về đầu tư phát triển du lịch, nhằm hạn chế tình trạng đầu cơ, lãng phí và tranh chấp đất đai. Tránh tình trạng xin làm dự án du lịch 10 ha nhưng chỉ làm một rạp chiếu phim, khu vui chơi… rồi bỏ không 9,5 ha còn lại./.

BÌNH AN