'Minh bạch và trải nghiệm không giới hạn' giúp kinh tế số Việt Nam tăng tốc

3 trụ cột thúc đẩy thanh toán không tiền mặt

Ra mắt từ năm 2021, tiêu chuẩn VietQR là nhận diện thương hiệu chung cho dịch vụ chuyển khoản bằng mã QR được xử lý qua mạng lưới NAPAS. Trong 3 năm gần đây, thanh toán quét mã VietQR đã len lỏi vào mọi mặt của đời sống, từ chợ dân sinh đến các hàng quán vỉa hè, gửi xe,… Chính sự tiện lợi của VietQR đã thúc đẩy thói quen giao dịch không tiền mặt của khách hàng – sử dụng ứng dụng của ngân hàng (mobile app) để thực hiện thanh toán cho mọi loại hình hàng hóa, dịch vụ.

Theo ghi nhận từ NAPAS, tính đến tháng 10/2025 đã có gần 90 triệu tài khoản sử dụng Mobile Banking để quét mã VietQR thực hiện chuyển tiền hằng ngày. Giao dịch chuyển tiền qua mã VietQR được ghi nhận tại hệ thống NAPAS trong 10 tháng đầu năm 2025 tăng hơn 52% về số lượng (đạt 3,6 tỷ giao dịch) và 85% về giá trị (9,2 triệu tỷ đồng) so với cùng kỳ năm 2024.

Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng, thành công trên đến từ ba trụ cột gắn kết: Chính sách nhất quán của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước về thanh toán không tiền mặt; sự ra đời của chuẩn QR thống nhất như VietQR; đặc biệt là sự đón nhận mạnh mẽ từ thị trường, từ các ngân hàng đến hàng triệu tiểu thương, người tiêu dùng.

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm như đã nói trên, hình thức này cũng bộc lộ một số vấn đề cần phải hoàn thiện, đó là: Tỷ lệ phủ sóng mạng lưới chấp nhận (merchant) quá thấp, chưa đến con số 1 triệu so với 100 triệu dân; trong khi tỷ lệ này ở Thái Lan trên 10%, Indonesia khoảng 40%; Sự minh bạch/phân tách dòng tiền theo mục đích chuyển tiền giữa các cá nhân hay thanh toán hàng hóa dịch vụ giữa người bán và người mua, giúp quản lý dòng tiền minh định chưa được làm rõ. Từ đó chưa thể xây dựng các cơ chế giám sát, kiểm soát, ngăn chặn các hành vi rửa tiền, trốn thuế, nhằm đưa dòng tiền về đúng bản chất của giao dịch.

Minh bạch đến từng đơn hàng...

Trước yêu cầu của thị trường và nhiệm vụ mở rộng kết nối thanh toán xuyên biên giới giữa Việt Nam và các quốc gia trong khu vực, thời gian qua, NAPAS đã nâng cấp tiêu chuẩn kỹ thuật và phối hợp với các ngân hàng, trung gian thanh toán triển khai chuẩn hóa dịch vụ thanh toán VIETQRPay và VIETQRGlobal nhằm phục vụ hiệu quả các giao dịch bán lẻ nội địa và thúc đẩy thanh toán xuyên biên giới. Đây cũng chính là nhiệm vụ cấp thiết của toàn bộ hệ thống ngân hàng nhằm xây dựng hạ tầng thanh toán hiện đại và phù hợp xu thế hội nhập.

Trước hết, đối với thanh toán bán lẻ nội địa, VIETQRPay mang lại nhiều lợi ích nổi bật cho các hộ kinh doanh, doanh nghiệp cung cấp hàng hóa, dịch vụ cho khách hàng. So với dịch vụ chuyển nhanh giữa cá nhân bằng mã VIETQR, giải pháp thanh toán VIETQRPay được tích hợp trong phần mềm quản lý bán hàng, cho phép hiển thị đầy đủ thông tin đơn hàng gắn với từng giao dịch thanh toán. Nhờ đó, đơn vị bán hàng dễ dàng xử lý hoàn/hủy, tra soát khiếu nại, đồng thời quản lý tài chính minh bạch và nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng.

Dịch vụ thanh toán xuyên biên giới được nhận diện bằng tên gọi VIETQRGlobal. Cách nhận diện thống nhất này giúp khắc phục tình trạng thiếu đồng bộ về nhận diện thương hiệu tại các điểm chấp nhận thanh toán, giúp du khách quốc tế dễ dàng nhận biết các điểm chấp nhận thanh toán sử dụng mã QR tại Việt Nam và thực hiện giao dịch nhanh chóng, tiện lợi.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Quang Minh – Tổng Giám đốc NAPAS nhấn mạnh: "Thúc đẩy thanh toán nội địa và xuyên biên giới thông qua VIETQRPay và VIETQRGlobal là nền tảng quan trọng để xây dựng thị trường minh bạch hơn, tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển, bảo vệ người dùng và hỗ trợ cơ quan quản lý có đầy đủ dữ liệu để hoạch định chính sách. Việc các ngân hàng, trung gian thanh toán đồng hành trong cam kết này cho thấy quyết tâm chung của toàn ngành tài chính - ngân hàng trong xây dựng hạ tầng thanh toán hiện đại, an toàn và liên thông".

Hội thảo "Thanh toán QR Code: Minh bạch và trải nghiệm không giới hạn" không chỉ là sự kiện chuyên môn, mà còn là lời khẳng định cho tinh thần đồng hành, hợp lực của toàn ngành trong việc phát triển thanh toán số tại Việt Nam. Trong đó, việc chuyển đổi sang VietQRPay được kỳ vọng mở ra một giai đoạn mới, nơi mọi giao dịch thương mại được minh bạch hóa, trải nghiệm người dùng tiện ích hơn và nền kinh tế số Việt Nam tiếp tục tăng tốc mạnh mẽ.

Tại hội thảo, đại diện các bộ, ngành và chuyên gia đều nhất trí rằng việc chuyển đổi sang mã QR thanh toán sẽ mang lại ba nhóm lợi ích then chốt. Đối với người tiêu dùng, hình thức này giúp giao dịch minh bạch hơn, dễ dàng tra soát và đảm bảo tiêu chuẩn bảo mật cao. Đối với doanh nghiệp, việc áp dụng QR thanh toán hỗ trợ quản lý bán hàng hiệu quả, đồng thời cung cấp dữ liệu phục vụ phân tích hành vi tiêu dùng. Còn đối với cơ quan quản lý, hệ thống thanh toán này giúp kiểm soát dòng tiền tốt hơn, nâng cao hiệu quả thu thuế và hoạch định chính sách thị trường, qua đó thúc đẩy tiêu dùng nội địa.

Cũng trong khuôn khổ hội thảo, Lễ kick-off đánh dấu cam kết chuyển đổi từ QR Transfer sang QR Pay là dấu ấn nổi bật của chương trình. Đại diện 28 ngân hàng và tổ chức trung gian thanh toán cùng thể hiện quyết tâm đồng hành trong lộ trình chuẩn hóa mã QR theo định hướng của Ngân hàng Nhà nước. Sự kiện này chính thức mở ra một giai đoạn mới cho ngành ngân hàng và hệ sinh thái thanh toán: Chuẩn hóa – minh bạch – liên thông, hướng tới mục tiêu xây dựng một nền thanh toán hiện đại, đáng tin cậy và mang lại trải nghiệm không giới hạn cho người dùng.