Ngành dệt may cần thay đổi để đáp ứng thị trường

Ngành dệt may cần thay đổi để đáp ứng thị trường

Từ cuối năm 2023, ngành dệt may đã có đơn hàng trở lại, song vẫn gặp không ít khó khăn và thử thách. Nhiều thị trường như EU, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc đã có những quy định khắt khe với hàng hóa nhập khẩu, do đó ngành này buộc phải thay đổi.

Điểm nghẽn chuỗi cung ứng nguyên phụ liệu

Theo ông Nguyễn Quang Vũ - Chủ tịch Hiệp hội Giày da túi xách tỉnh Bình Dương nhận định, khó khăn lớn nhất mà các doanh nghiệp đang đối mặt là điểm nghẽn về chuỗi cung ứng nguyên phụ liệu. Ông Vũ cho rằng các quốc gia nhập khẩu giày dép lớn hiện nay tung ra hàng loạt yêu cầu mới, các sản phẩm có trách nhiệm về môi trường và xã hội ngày càng cao.

Liên minh Châu Âu (EU) đã bắt đầu có những đề nghị mới về an toàn sinh thái và bền vững. Các thị trường này đề nghị nhà sản xuất phải chịu trách nhiệm về vòng đời sản phẩm, tái chế sản phẩm; thẩm định chuỗi cung ứng bền vững với các doanh nghiệp có doanh số 450 triệu euro và vượt trên 1.000 lao động; cũng như vấn đề truy xuất nguồn gốc và minh bạch chuỗi cung ứng. Các doanh nghiệp sẽ phải minh bạch tất cả quá trình sản xuất nếu nhập khẩu nguyên liệu từ nước ngoài.

Hiệp hội Giày da, túi xách tỉnh Bình Dương cho biết Việt Nam tiếp cận và thiết lập quan hệ thương mại với gần 230 thị trường sau khi có 15 hiệp định thương mại tự do được ký kết. Chính sách thay đổi của thị trường nhập khẩu sẽ ảnh hưởng mạnh mẽ đến các doanh nghiệp trong ngành da giày.

Công ty May mặc Dony (TP.HCM) là doanh nghiệp xuất khẩu đến nhiều quốc gia, cũng loay hoay để đáp ứng các tiêu chí theo yêu cầu của đối tác ngoại. Theo ông Phạm Quang Anh, Giám đốc Cty May mặc Dony, công ty trước đây có xuất khẩu vào thị trường EU, song thị trường này hiện nay có nhiều quy định, tiêu chí khắt khe về nguồn gốc sản phẩm, chẳng hạn như truy xuất nguồn cung ứng nguyên phụ liệu, quy trình sản xuất bền vững, xanh… Công ty đã gặp nhiều khó khăn khi phải xoay vốn để xanh hóa. Doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ, do đó càng thêm chật vật hơn.

Theo ông Phạm Văn Việt, Tổng Giám đốc Cty TNHH Việt Thắng Jean (TP.HCM), các nhà nhập khẩu may mặc lớn trên toàn cầu có xu hướng mua hàng đang thay đổi. Họ ưu tiên chọn chuỗi cung ứng có thể sản xuất được nhiều công đoạn, chủ yếu tập trung ở một địa điểm, ngoài ra minh bạch tất cả quá trình sản xuất từ nguyên liệu tới thành phẩm. Mặt khác, dệt may Việt Nam đang thiếu tính liên kết theo chuỗi cung ứng, phụ thuộc vào nguyên liệu ngoại.

Chuyển đổi xanh

Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM (HUBA) cho biết phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh là con đường đi bắt buộc. Đó là sự sống còn không chỉ riêng doanh nghiệp mà cho cả nền kinh tế quốc gia.

Công ty TNHH Việt Thắng Jean buộc phải đầu tư vào máy móc và chuyển đổi sản xuất xanh, đồng thời đầu tư vào công nghệ để giảm thiểu chi phí và nâng cao khả năng cạnh tranh nhằm bắt nhịp với thế giới. Doanh nghiệp này dùng công nghệ 3D để thiết kế, rút ngắn ¼ thời gian so với trước, sử dụng laser để in, cắt, phun màu dành cho vải… Theo đó, công suất đã tăng gấp 3 lần so với trước. Bên cạnh đó, công ty cũng sử dụng hệ thống xử lý nước thải tuần hoàn ECO, sản xuất theo tiêu chuẩn xanh của EU.

Theo ông Nguyễn Ngọc Hòa - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM, TP.HCM đã chủ động làm việc với Ngân hàng Thế giới, bàn giao cho Sở KH&ĐT xây dựng danh mục dự án chuyển đổi xanh, mời gọi nhà đầu tư tham gia để hỗ trợ doanh nghiệp. Ngoài ra, cũng phối hợp với các định chế tài chính khác để hỗ trợ về tín dụng, chính sách, nhằm chuyển đổi kinh tế xanh. Ngoài ra, thành phố cũng có chương trình kích cầu đầu tư, trong đó các dự án chuyển đổi xanh sẽ được ưu tiên hỗ trợ toàn bộ lãi suất để triển khai chuyển đổi mô hình.

Theo ông Nguyễn Đức Thuấn, Chủ tịch HĐQT Cty Cổ phần Đầu tư Thái Bình - TBS (Bình Dương), ngành da giày có những cơ hội lớn từ các hiệp định thương mại tự do, song việc có thể nắm bắt được hay không cần phải phát triển công nghiệp hỗ trợ cũng như nguyên phụ liệu trong nước. TBS hiện đã có Trung tâm Nghiên cứu phát triển văn phòng túi xách TBS Group và đang kiến nghị xây dựng trung tâm giao dịch nguyên phụ liệu.

Công ty TNHH Ever Tech Plastic Việt Nam (Bình Dương) hiện nay đang sản xuất và gia công đế, khuôn mẫu giày… với 2 nhà máy hơn 1.800 lao động. Công ty xuất khẩu hàng sang EU, Mỹ và đang cố gắng tìm kiếm đơn hàng qua phương thức sản xuất theo tiêu chuẩn xanh nhằm đáp ứng yêu cầu cao trên thị trường. Theo bà Nguyễn Thị Ngọc, Phó Tổng giám đốc Cty TNHH Ever Tech Plastic Việt Nam thông tin, dù khó khăn thời gian qua nhưng công ty cũng đã tham gia dự án giảm thiểu năng lượng và giảm phát thải khí nhà kính của các nhãn hàng như Nike, Adidas.

Theo Lãnh đạo Hiệp hội Giày da, túi xách tỉnh Bình Dương, ngành sản xuất giày dép được cho là gây ra phát thải lớn trong quá trình hoạt động, trong khi EU lại là thị trường xuất khẩu rất lớn. Bởi vậy, doanh nghiệp trong lĩnh vực thời gian tới phải thay đổi để có thể đáp ứng những quy định mới của EU.

Các doanh nghiệp kiến nghị cần tạo nên khu công nghiệp sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ chuyên biệt, chú ý tập trung sản xuất da thuộc, vải kỹ thuật, phụ kiện làm khuôn, đế… tạo sự thuận lợi cho việc bảo vệ môi trường cũng như tổ chức sản xuất tập trung, phát triển công nghiệp phụ trợ với các chính sách, cơ chế thích hợp. Qua đó, giúp ngành giày da phát triển bền vững./.