Nội dung sáng tạo là chìa khóa phát triển báo chí trong thời đại công nghệ số

Xu hướng đọc báo của thế hệ Gen Z hiện nay đã rất khác

Phát biểu tại tọa đàm chuyên đề “Báo chí thu hút Gen Z bằng nội dung sáng tạo” ngày 17/6, nhà báo Trần Tiến Duẩn, Tổng Biên tập Báo Điện tử VietnamPlus cho hay, độc giả nói chung và Gen Z nói riêng ngày càng có những yêu cầu khắt khe hơn về chất lượng nội dung, về trải nghiệm đa phương tiện mới mẻ và hấp dẫn.

Ông Duẩn cho biết: "Thế hệ Z là nhóm độc giả am hiểu về công nghệ, sinh ra trong thời đại kỹ thuật số. Họ có thói quen tiêu dùng kỹ thuật số hàng ngày khi tiếp cận tin tức, với hơn 50% Gen Z nhận thông tin từ mạng xã hội và chỉ sử dụng điện thoại di động".

"Sự phát triển của các nền tảng công nghệ mới và mạng xã hội cũng đang đặt ra những thách thức không nhỏ về mô hình hoạt động, khả năng cạnh tranh và duy trì nguồn thu cho các cơ quan báo chí. Việc chủ động nắm bắt xu hướng, ứng dụng công nghệ tiên tiến, đổi mới sáng tạo trong sản xuất và phân phối nội dung nhằm thu hút đa dạng đối tượng độc giả trở thành yêu cầu mang tính sống còn", nhà báo Trần Tiến Duẩn nhấn mạnh.

Để thu hút Gen Z, ông Duẩn chia sẻ: "Báo Điện tử VietnamPlus đã triển khai nhiều hình thức truyền thông phù hợp, từ các dạng bài chuyên sâu thiết kế dữ liệu cầu kỳ đến các sản phẩm báo chí sáng tạo như ảnh, video 360 độ, đồ họa động, Rap News, Chatbot, Podcast và gần đây là các chuyên trang tương tác 3D về các sự kiện lịch sử dân tộc".

Nghiên cứu của Nic Newman trong Journalism, Media, and Technology Trends and Predictions 2024 chỉ ra rằng, các nền tảng dựa trên video đang làm thay đổi cách thức truyền thông, với các nội dung ngắn, trực quan trở thành ưu tiên. Mạng xã hội như Facebook, TikTok, và Zalo đang chiếm lĩnh phần lớn thời gian của người dùng trẻ tuổi, trong khi các kênh thông tin truyền thống như báo chí và truyền hình ngày càng mất đi sức ảnh hưởng.

Các nhà xuất bản báo chí cũng đang đối mặt với thách thức lớn từ việc giảm lưu lượng truy cập từ các nền tảng truyền thống và phải chuyển hướng tập trung vào các kênh trực tiếp hoặc các nền tảng mới. Trong khi đó, thế hệ Z thích tiếp cận sản phẩm truyền thông nhanh, nhiều, ngắn, trực tiếp hơn. Thế hệ Z có quan tâm đến tin tức, nhưng chủ yếu xoay quanh các chủ đề mà họ hứng thú.

Độc giả ngày càng có những yêu cầu cao hơn trong cách tiếp nhận thông tin

Theo ông Trần Ngọc Long, Trưởng ban Truyền thông Đa phương tiện của Báo Điện tử VietnamPlus, thói quen tiêu dùng thông tin đã thay đổi đáng kể. Điện thoại thông minh đã trở thành vật bất ly thân, và độc giả ngày nay có xu hướng xem và nghe nhiều hơn đọc. Đặc biệt, họ đang tiêu thụ nội dung âm thanh hàng tháng và có thái độ rất cởi mở với các hình thức truyền thông mới.

Hiện nay, thế hệ Gen Z ưa chuộng các hình thức báo chí trực quan, tương tác và đa nền tảng hơn hẳn so với báo chí truyền thống chỉ dựa trên văn bản. Các định dạng video đặc trưng như khung hình dọc 9:16 hoặc ngang 16:9 đang rất phổ biến. Thậm chí, xu hướng "Piece of News" (tin tức ngắn gọn, cô đọng) đang lên ngôi, cho thấy những tin/bài viết dài hoặc clip dài không hẳn đã thu hút được nhiều lượt xem.

Ths Nguyễn Văn Hào, giảng viên Viện Báo chí Truyền thông, Học viện Báo chí và Tuyên truyền nhìn nhận rằng lứa GenZ thường thích xem nội dung thông tin đa phương tiện, nội dung ngắn, đặc biệt nội dung phải thu hút ấn tượng trong 3 giây đầu. Muốn thu hút GenZ đọc báo, chia sẻ, nhà báo phải để họ cảm thấy được nói thay và không để họ đọc nhiều, viết như đang nói chuyện với họ và nội dung có chất riêng. Để thay đổi tiêu đề và nội dung cho hợp với ngôn ngữ GenZ, Ths Nguyễn Văn Hào gợi ý những nhà báo viết cho nhóm đối tượng này có thể sử dụng ChatGPT hỗ trợ chuyển đổi ngôn ngữ của nhóm GenZ này.

ThS Nguyễn Văn Hào cho biết: "Chúng ta không chỉ cần 'chuyển đổi số' trong hình thức, mà cần chuyển đổi tư duy làm báo - từ 'đưa tin một chiều' sang 'đối thoại hai chiều', từ độc thoại sang phong cách báo chí đối thoại, giàu tính phản biện và phản ánh được tiếng nói thật của giới trẻ".

Theo đó, ông Hào nhận định rằng cần tận dụng các nền tảng như TikTok, YouTube Shorts, Reels với thông tin súc tích, kèm biểu cảm, hiệu ứng, hình ảnh động. Bên cạnh đó, snack content và meme báo chí cũng là giải pháp hiệu quả, giúp biến bài báo dài thành story ngắn, ảnh kèm trích dẫn gây tò mò hoặc dùng meme để truyền tải thông điệp báo chí một cách hài hước, châm biếm.

Với sự tham gia của nhiều chuyên gia trong lĩnh vực đào tạo báo chí, chuyên gia công nghệ, lãnh đạo cơ quan báo chí, một số nhà báo, phóng viên nhiều kinh nghiệm “thực chiến”, tọa đàm cung cấp nhiều thông tin thú vị và hữu ích cho việc xây dựng và phát triển chiến lược thu hút độc giả của các cơ quan báo chí như: “Gen Z với báo chí truyền thống và những thách thức cho các tòa soạn tin tức” của nhà báo Trần Ngọc Long, Trưởng phòng truyền thông đa phương tiện (Báo Điện tử VietnamPlus); “Vai trò của báo chí trong việc thu hút Gen Z trong bối cảnh số hoá hiện nay; Góc nhìn từ một cơ sở đào tạo” của TS Vũ Tuấn Anh, Trưởng khoa Truyền thông và Văn hóa đối ngoại, Học viện Ngoại giao; “Gen Z và Bản tin thế hệ mới: Khi báo chí cần phải trẻ hoá” của Ths Nguyễn Văn Hào, giảng viên Viện Báo chí Truyền thông, Học viện Báo chí và Tuyên truyền; “Chiến lược thu hút độc giả trẻ trong kỷ nguyên số” của ông Bùi Công Duyến, Giám đốc sản phẩm tòa soạn hội tụ OneCMS và “Một sản phẩm mà Gen Z thích” của nhà báo Thu Uyên, Báo Nhân Dân./.