Tác động của trí tuệ nhân tạo đối với ngành xuất bản trong tương lai

Ông Nguyễn Nguyên - Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành, Bộ Thông tin và Truyền thông.

“Tiềm năng sử dụng AI trong xuất bản là vô cùng lớn, ngày càng nhiều các nhà xuất bản trên thế giới sử dụng AI hơn với mức độ rộng hơn ở nhiều công đoạn của quy trình xuất bản. Các công nghệ AI được sử dụng bởi các loại và quy mô nhà xuất bản khác nhau, nhưng chúng hữu ích nhất cho quy trình tổ chức và biên tập bản thảo. Thống kê cho thấy các nhà xuất bản thường sử dụng trí tuệ nhân tạo để cải thiện các đề xuất nội dung”.

Đó là chia sẻ của ông Nguyễn Nguyên - Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành, Bộ Thông tin và Truyền thông tại hội thảo “Tác động của trí tuệ nhân tạo đối với ngành xuất bản trong tương lai” được tổ chức vào chiều 18/5/2023, tại Hà Nội.

Hội thảo nằm trong khuôn khổ “Triển lãm Sách Khoa học và Công nghệ năm 2023” với chủ đề "Văn hóa đọc - Truyền cảm hứng - Đổi mới sáng tạo", sự kiện do Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia phối hợp với Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật tổ chức.

Theo Ông Nguyễn Nguyên, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã và đang đưa đến những thay đổi nhanh chóng trong lĩnh vực công nghệ, truyền thông trong đó có hoạt động xuất bản, tạo nên sự thay đổi về mô hình và quá trình xuất bản trên tất cả các phương diện, từ sáng tạo nội dung, cách thức thực hiện đến thói quen đọc của độc giả. Trong bối cảnh đó, sự xuất hiện Trí tuệ nhân tạo (AI) vào việc ứng dụng rộng rãi tại các nền công nghiệp xuất bản tiên tiến trên thế giới là một gợi ý rất quan trọng để chúng ta có thể hình dung về một ngành Xuất bản trong tương lai đồng thời cho thấy ảnh hưởng của AI đối với hoạt động xuất bản là toàn diện và tất yếu.

Ông Nguyễn Nguyên nhấn mạnh, dưới tác động của trí tuệ nhân tạo, trong ngành Xuất bản, hai khâu bị ảnh hưởng nhiều nhất là tổ chức, biên tập bản thảo và ứng dụng AI trong tiếp thị, quảng cáo xuất bản phẩm. Theo ông, ngoài những lợi ích mà AI mang lại thì một trong những mối lo của ngành xuất bản khi AI phát triển là nguy cơ thay thế một phần hoặc hoàn toàn vai trò của tác giả và biên tập viên. Nếu công nghệ AI có thể tạo ra nội dung đầy tính sáng tạo, chất lượng cao mà không cần đến con người sẽ đe dọa đến sự tồn tại của nghề viết và xuất bản; dẫn đến tình trạng thất nghiệp và suy giảm chất lượng sản phẩm.

Toản cảnh Hội thảo.

Ông Nguyễn Nguyên phân tích thêm khi nội dung không chính xác và khuynh hướng không phù hợp, trong khi độ chính xác của những câu trả lời mà công nghệ này mang lại đang còn là dấu hỏi thì ChatGPT nổi tiếng với việc cung cấp thông tin nhanh, thậm chí đôi khi còn tạo ra các bài báo và tài liệu nghiên cứu hoàn toàn hư cấu để chứng minh cho những sai lầm của nó - thứ mà các nhà nghiên cứu AI gọi là “ảo giác”.

Ông Nguyễn Nguyên đưa ra một số gợi ý cho việc phát triển AI của các nhà xuất bản Việt Nam: Xác định các vấn đề Nhà xuất bản muốn giải quyết bằng AI và xác định tiềm năng tối ưu hóa thông qua việc sử dụng AI; Tạo văn hóa cởi mở và tư duy sáng tạo xung quanh việc sử dụng AI trong nhà xuất bản; Xây dựng một nhóm AI hợp tác gồm các chuyên gia kinh doanh, nhà khoa học dữ liệu và chuyên gia công nghệ; Phát hiện nguồn dữ liệu, phân tích và cấu trúc dữ liệu, đồng thời tạo cơ sở hạ tầng dữ liệu hợp lệ; Có được trải nghiệm ban đầu với AI bằng cách sử dụng, thử nghiệm và học hỏi; Thúc đẩy việc sử dụng AI trong nhà xuất bản và tạo ra một hệ sinh thái để điều chỉnh kết quả hoạt động của nhà xuất bản; Trí tuệ nhân tạo sẽ không thay thế các tác giả, nhưng nó có thể củng cố hoạt động kinh doanh cốt lõi; Đầu tư vào AI không có nghĩa là ít việc làm hơn cho con người.

Ngược lại, các nhà xuất bản đang triển khai AI đã chứng kiến những tác động tích cực đối với kết quả sản xuất kinh doanh của họ, đồng thời mang lại sự ổn định công việc tốt hơn cho các tác giả; Đầu tư tối thiểu vẫn có thể mang lại lợi ích tiền tệ.

Những người đã đầu tư vào AI hài lòng với trải nghiệm của họ và sẽ tiếp tục đầu tư ở cấp độ cao hơn. Đáng chú ý là ngày càng có nhiều nhà cung cấp dịch vụ, công nghệ AI khác nhau cho các nhà xuất bản với chi phí hợp lý, từ đó tăng khả năng tiếp cận từ phía các nhà xuất bản.

AI và sự phát triển trong tương lai mang đến những cơ hội đầy hứa hẹn cho ngành Xuất bản, công nghệ này sẽ không thay thế các tương tác của con người trong ngành mà mang lại nhiều cải tiến khác nhau trong chuỗi giá trị mà nó đem lại.