Ủy ban Kinh tế Quốc hội: Đề nghị Chính phủ quan tâm, đánh giá kỹ 6 vấn đề

Tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 7 của Quốc hội Khóa XV, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo thẩm tra đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2023, cùng với tình hình thực hiện những tháng đầu năm 2024.

Báo cáo thẩm tra đánh giá bên cạnh việc tổng hợp kết quả đạt được, cũng nhấn mạnh những thách thức và khó khăn mà nước ta đang phải đối mặt. Để đánh giá một cách toàn diện hơn về tình hình phát triển kinh tế - xã hội trong những tháng đầu năm, Ủy ban Kinh tế Quốc hội đề xuất Chính phủ cần chú ý và đánh giá cẩn thận hơn về 6 vấn đề cơ bản sau:

Thứ nhất, tốc độ tăng trưởng GDP Quý I/2024, mặc dù đã có dấu hiệu cải thiện, nhưng vẫn chưa đạt mức cần thiết để đảm bảo phát triển bền vững và giúp nước ta thoát khỏi nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình. Các cực tăng trưởng vẫn chưa thể phát huy vai trò của mình trong việc thúc đẩy sự phát triển đồng đều của các khu vực, đồng thời vẫn phải đối mặt với tác động tiêu cực từ sự suy giảm chung của kinh tế trong nước và toàn cầu. Tổng cầu trong nước vẫn yếu, đặc biệt là trong bối cảnh áp lực lạm phát đang tăng; cầu tiêu dùng và cầu đầu tư tư nhân vẫn tăng chậm; tăng giá vé máy bay gây ảnh hưởng tiêu cực đến ngành du lịch trong nước; tình trạng nhập siêu dịch vụ vẫn chưa có dấu hiệu cải thiện.

Hai là, hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Số lượng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường vẫn cao hơn số lượng doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường; cầu nội địa và cầu quốc tế vẫn thấp, trong khi cạnh tranh từ hàng trong nước lại cao; chi phí vận tải tăng cao, đặc biệt là đường biển; tỷ giá biến động không ổn định cũng ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp; đồng thời, doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn với các quy định về phòng cháy, chữa cháy.

Thứ ba, thị trường tài chính và tiền tệ vẫn tiềm ẩn rủi ro và thách thức, với tỷ lệ nợ xấu có xu hướng tăng. Tăng trưởng tín dụng vẫn thấp trong bối cảnh lãi suất đã giảm, cho thấy khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp vẫn hạn chế; tín dụng xanh vẫn gặp nhiều thách thức; tỷ giá tiếp tục tăng cao, thậm chí vượt 25 nghìn đồng/USD từ đầu năm; giá vàng trong nước và thế giới chênh lệch lớn; tình trạng buôn lậu vàng vẫn diễn biến phức tạp.

Bốn là, triển khai Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021 - 2025 vẫn chậm. Nhiều dự án cao tốc, đường giao thông trọng điểm vẫn gặp khó khăn, ảnh hưởng đến tiến độ thi công và giải ngân vốn đầu tư công. Công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư vẫn chậm; việc di dời hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là đường điện cao thế, vẫn chưa đáp ứng yêu cầu.

Thứ năm, thị trường bất động sản vẫn gặp khó khăn trong việc phục hồi, đặc biệt là trong quy trình và thủ tục phát triển các dự án nhà ở xã hội. Tiến độ triển khai gói cho vay nhà ở xã hội 120 nghìn tỷ đồng vẫn chậm; doanh nghiệp bất động sản tiếp tục đối mặt với khó khăn về thanh khoản và dòng tiền. Giá nhà chung cư, kể cả nhà ở xã hội, tại một số địa bàn tăng đột biến do nguồn cung khan hiếm và cơ cấu sản phẩm không cân đối. Giá đất nền cũng có dấu hiệu tăng trở lại ở các thành phố lớn, thậm chí có những đợt tăng giá đáng kể do hoạt động đầu cơ, ảnh hưởng đến nhu cầu về nhà ở của người dân và người lao động.

Cuối cùng, Ủy ban Kinh tế Quốc hội cho rằng, cải cách thủ tục hành chính vẫn còn tồn tại một số khó khăn, gây bất lợi cho doanh nghiệp và người dân. Tình trạng trễ hẹn trong giải quyết và trả kết quả giải quyết hồ sơ vẫn diễn ra ở nhiều cấp hành chính. Tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm vẫn chưa được xử lý một cách triệt để, và công tác kỷ luật, kỷ cương vẫn còn lúc đầy đủ, lúc không. Các vấn đề trong lĩnh vực văn hóa, giáo dục, xã hội như mạng lưới trường lớp, cơ sở vật chất và thiết bị dạy học vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu về quy mô và chất lượng giáo dục. Tỷ lệ thanh thiếu niên và học sinh sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vẫn tăng cao.

Uỷ ban Kinh tế Quốc hội nhấn mạnh rằng, những khó khăn và tồn tại trong thời gian qua chủ yếu là kết quả của cả yếu tố chủ quan và khách quan. Tác động của các yếu tố bất lợi từ bên ngoài cùng với những hạn chế và bất cập từ bên trong nền kinh tế đã tích tụ trong thời gian dài mà chưa được giải quyết hiệu quả, gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đặc biệt là trong bối cảnh nền kinh tế vẫn còn nhỏ và sức cạnh tranh hạn chế. Do đó, Uỷ ban Kinh tế đề xuất Chính phủ nhận diện rõ ràng các kết quả đạt được cũng như những vấn đề tồn tại và hạn chế của nền kinh tế, để từ đó đề ra giải pháp cụ thể và hiệu quả hơn.