Báo chí - truyền thông cần làm gì trong giai đoạn trí tuệ nhân tạo (AI) đang phát triển mạnh mẽ?

AI mang đến tiềm năng to lớn trong việc tối ưu hóa quy trình làm báo

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) Lê Hải Bình cho biết AI mang đến tiềm năng to lớn trong việc tối ưu hóa quy trình làm báo, giúp các tòa soạn rút ngắn thời gian sản xuất tin bài, cá nhân hóa nội dung phục vụ độc giả, và nâng cao hiệu quả phân tích dữ liệu để nắm bắt xu hướng dư luận.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Lê Hải Bình, đi kèm với những tiềm năng là những thách thức không nhỏ về đạo đức báo chí, tính xác thực của thông tin, và sự gia tăng của các hình thức thông tin sai lệch, tin giả, thao túng nhận thức.

“Sự xuất hiện ngày càng phổ biến của nội dung do AI tạo ra mà không rõ nguồn gốc hay thiếu kiểm chứng, đang đặt ra những câu hỏi nghiêm túc về trách nhiệm của người làm báo, về vai trò của cơ quan quản lý, và cả về nhận thức của công chúng trước làn sóng thông tin mới”.

Theo đó, PGS.TS Lê Hải Bình đề xuất ba định hướng chiến lược từ góc độ quản lý nhà nước: hoàn thiện khung pháp lý về AI trong báo chí; hỗ trợ ứng dụng công nghệ tại các cơ quan báo chí; và nâng cao năng lực số cho đội ngũ người làm báo. Từ đây, vai trò then chốt của các cơ sở đào tạo trong việc chuẩn bị nhân lực báo chí thích ứng với môi trường truyền thông hiện đại, có khả năng kiểm soát và khai thác hiệu quả AI mà không đánh mất giá trị cốt lõi của báo chí.

Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, PGS.TS Dương Trung Ý cho rằng, báo chí không thể đứng ngoài xu thế công nghệ và việc làm chủ AI phải được định hướng rõ ràng, nhất quán, nhằm phục vụ hiệu quả công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, góp phần nâng cao hiệu quả truyền thông chính sách và giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng.

Trên tinh thần đó, PGS.TS Dương Trung Ý đề nghị Học viện Báo chí và Tuyên truyền tiến hành đánh giá toàn diện các vấn đề mà AI đặt ra đối với báo chí - truyền thông, từ đó đề xuất với Lãnh đạo Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh các giải pháp chiến lược, bao gồm: cập nhật và đổi mới chương trình đào tạo để trang bị cho người học kiến thức, kỹ năng cần thiết về AI; đẩy mạnh nghiên cứu về tác động của AI đến hoạt động báo chí - truyền thông; nâng cao năng lực cho đội ngũ giảng viên.

Báo chí cần nắm bắt cơ hội, vượt qua khó khăn

PGS. TS. Phạm Minh Sơn, Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền cho rằng, sự phát triển nhanh chóng của AI đang mở ra những cơ hội chưa từng có và đặt ra những thách thức sống còn đối với báo chí - truyền thông.

AI không chỉ thay đổi căn bản quy trình sản xuất, phân phối và tiếp nhận thông tin mà còn mở ra những khả năng vượt trội trong việc nâng cao chất lượng và hiệu quả truyền thông. Sự phát triển này cũng đặt ra nhiều vấn đề nghiêm trọng về đạo đức nghề nghiệp, pháp lý và an ninh thông tin.

PGS. TS. Phạm Minh Sơn khẳng định, việc nghiên cứu và làm chủ AI trong lĩnh vực báo chí không chỉ là câu chuyện kỹ thuật mà còn là thách thức lớn về mặt nguyên tắc, tư tưởng và đạo đức nghề nghiệp.

Theo đó, PGS. TS. Phạm Minh Sơn đề nghị các nhà khoa học tập trung vào 4 nhóm nội dung trọng tâm: Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về tác động của AI; nhận diện rõ cơ hội và thách thức mà AI mang lại; đề xuất các giải pháp chiến lược về chính sách, công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực và hợp tác quốc tế; vai trò của các cơ sở đào tạo, đặc biệt là Học viện Báo chí và Tuyên truyền, trong việc đổi mới chương trình và nâng cao năng lực của nguồn nhân lực báo chí - truyền thông.

Giám đốc quốc gia KOICA Việt Nam Lee Byung Hwa cho rằng, trong bối cảnh công nghệ, AI phát triển mạnh như hiện nay, những thảo luận của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý... sẽ là cơ hội quý báu để cùng nhau suy ngẫm không chỉ về sự thay đổi của công nghệ, mà quan trọng hơn là cách báo chí có thể giữ vững niềm tin, trách nhiệm và bao trùm được những tiếng nói của các tầng lớp yếu thế trong dòng chảy biến động ấy.

Ông Lee Byung Hwa khẳng định, KOICA tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Học viện Báo chí và Tuyên truyền cũng như nhiều đối tác khác tại Việt Nam nhằm tiếp tục hỗ trợ việc giao lưu tri thức và nâng cao năng lực trong lĩnh vực báo chí và truyền thông.

"Đây không chỉ là việc truyền tải thông tin mà còn là xây dựng những nhịp cầu tin cậy kết nối con người với con người, văn hóa với xã hội, có ý nghĩa trên hành trình hợp tác báo chí giữa hai nước Việt Nam và Hàn Quốc", ông Lee Byung Hwa nhấn mạnh.