Các doanh nghiệp phân bón được dự đoán "thăng hoa" sau một năm ảm đạm

Có thể nói, 2021 và 2022 là thời điểm huy hoàng của nhiều doanh nghiệp phân bón khi liên tục thiết lập "đỉnh" về lợi nhuận và doanh thu. Yếu tố hỗ trợ mạnh mẽ là nhờ giá phân bón tăng phi mã từ năm 2020 cộng thêm thị trường xuất khẩu thuận lợi.

Đến năm 2023, giá phân bón đã được điều chỉnh giảm trở lại. Tuy nhiên, chi phí đầu vào vẫn neo đậu ở mức cao khiến cho ngành phân bón đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả kinh doanh.

Giá ure tăng mạnh trong năm 2021 và 2022, đến năm 2023 bắt đầu điều chỉnh giảm. (Nguồn: Tradingeconomics)

Chiếm thị phần lớn nhất về sản xuất phân ure tại Việt Nam là Tổng CTCP Phân bón và Hóa chất Dầu khí - Đạm Phú Mỹ (mã chứng khoán: DPM). So với năm 2022, báo cáo lợi nhuận ròng cả năm 2023 đã giảm mạnh hơn 90%, ghi nhận 533 tỷ đồng và cũng là kết quả "chạm đáy" trong 4 năm qua. Với kết quả này, Đạm Phú Mỹ mới chỉ thực hiện được 24% chỉ tiêu đề ra cho cả năm. Tính riêng trong quý 4/2023, lợi nhuận ròng của doanh nghiệp ở mức khiêm tốn 108 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm 2022 đã giảm hơn 90%, nhưng đã cải thiện so với quý 2 và quý 3/2023.

Tương tự, Công ty Phân bón Dầu khí Cà Mau (Đạm Cà Mau - mã chứng khoán: DCM) cũng ghi nhận kết quả kinh doanh không quá khả quan. Trong năm 2023, Đạm Cà Mau báo lãi ròng 1.107 tỷ đồng, giảm 74% so với cùng kỳ năm 2022. Kết quả này đã giúp doanh nghiệp vượt qua Đạm Phú Mỹ, trở thành quán quân lợi nhuận của ngành phân bón.

Cả Đạm Phú Mỹ và Đạm Cà Mau đều ghi nhận kết quả kinh doanh không quá khả quan. (Ảnh: Doanhnhan.vn)

Trong quý 4/2023, lợi nhuận ròng của Đạm Cà Mau là 493 tỷ đồng, so với cùng kỳ đã giảm hơn phân nửa. Tuy nhiên, đây là tín hiệu phục hồi đáng kể so với các quý liền trước. Chưa kể, con số 493 tỷ đồng là mức lợi nhuận theo quý cao nhất của năm 2023. Sản lượng tiêu thụ phân bón các loại năm 2023 của DCM là hơn 1,3 triệu tấn sản phẩm, so với năm 2022 đã tăng 20%. Chiếm tỷ trọng lớn nhất là ure với 866.000 tấn. Đồng thời, doanh nghiệp này còn thâm nhập, phát triển thị trường NPK cùng sản lượng tiêu thụ tăng đến 92%.

CTCP DAP - Vinachem (mã chứng khoán: DDV) ghi nhận kết quả kinh doanh khả quan trong quý 4/2023 với lãi ròng đạt 62 tỷ đồng, cao gấp 8,7 lần cùng kỳ, đồng thời là mức cao nhất trong vòng 6 quý trở lại đây. Lũy kế cả năm, lợi nhuận ròng của DDV đạt 70 tỷ đồng, giảm 80% so với năm liền trước và là mức thấp nhất trong vòng 3 năm trở lại đây.

Liên quan đến kết quả kinh doanh, phía công ty cho biết sản lượng tiêu thụ tăng 20% nhưng giá bán bình quân trong quý 4/2023 lại giảm 14%. Thực tế cho thấy, giá vốn bán hàng giảm là do giá cả của một số nguyên liệu chính trong kỳ đã giảm sâu so với cùng kỳ. Chưa kể, trong kỳ vừa qua cũng phát sinh hoàn nhập dự phòng hàng tồn kho khiến giá vốn giảm đáng kể so với quý 4/2022.

CTCP Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc (Đạm Hà Bắc - mã chứng khoán: DHB) là một doanh nghiệp chuyên sản xuất phân ure. Công ty này trong quý 4/2023 báo lãi đột biến hơn 1.649 tỷ đồng, so với cùng kỳ cao gấp hơn 19 lần, giúp công ty thoát lỗ ngoạn mục.

Thực tế cho thấy, giá vốn tăng cao cộng thêm nhiều loại chi phí ăn mòn đã khiến lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh của công ty ghi nhận ở mức âm 154 tỷ đồng, việc tiêu thụ NH3 vô cùng ảm đạm. Điều đáng nói, các khoản thu nhập khác đạt 1.802 tỷ đồng giúp công ty báo lãi hơn nghìn tỷ đồng trong quý cuối năm, vượt qua nhiều doanh nghiệp lớn khác như Đạm Cà Mau hoặc Đạm Phú Mỹ. Lũy kế cả năm 2023, lãi sau thuế của Đạm Hà Bắc là 861 tỷ đồng, so với năm 2022 đã giảm 52%. Khoản lãi lớn trong năm qua khiến khoản lỗ lũy kế của công ty tính đến hết năm 2023 giảm đáng kể, xuống còn 2.108 tỷ đồng.

Ảnh: Doanhnhan.vn

Ngược lại, vẫn có một số doanh nghiệp báo lợi nhuận ròng cả năm 2023 tăng trưởng so với năm liền trước, nhưng chủ yếu là những cái tên có quy mô nhỏ. Cụ thể, CTCP Công ty Supe Phốt phát và Hoá chất Lâm Thao (mã chứng khoán: LAS) báo lãi ròng tăng 68% so với năm trước, lên 149 tỷ đồng, CTCP Phân bón Miền Nam (mã chứng khoán: SFG) lãi tăng 26% lên mức 57 tỷ đồng, CTCP Phân bón Bình Điền (mã chứng khoán: BFC) tăng 5% so với năm 2022 lên mức 148 tỷ đồng… Mức tăng này chủ yếu là nhờ việc siết chặt quản lý các công nợ, quản lý cũng như điều tiết các chi phí hoạt động,...

Giá phân bón đang dần phục hồi

Giá ure thế giới đã có nhiều tín hiệu khởi sắc trong quý đầu năm nay. Công ty nghiên cứu thị trường hàng hóa CRU (trụ sở tại Anh) dự báo, giá ure thời điểm hiện tại vẫn đang duy trì ở mức thấp, song nhu cầu tiêu thụ phân bón tại Ấn Độ trong tháng 1/2024 tăng cao là yếu tố giúp giá ure đảo chiều nhẹ.

Trong quý đầu năm, giá ure thế giới sẽ xác định rõ ràng hơn xu hướng tăng trong bối cảnh các nhà nhập khẩu bắt đầu đặt đơn mua phân bón, chưa kể giá nông sản thế giới cũng có thông tin đầy đủ hơn. Ngoài giá ure, giá phân UAN dự kiến tăng trong khoảng thời gian từ tháng 12/2023 đến tháng 4/2024, khi nông dân có nhu cầu cao cho loại phân bón này để phục vụ cho vụ xuân.

Theo dự báo, giá phân bón tổng hợp DAP và MAP sẽ cao hơn so với trước, dù trong những tháng đầu năm mức giá đã biến động lớn vì chịu ảnh hưởng từ lệnh hạn chế xuất khẩu mới nhất của Trung Quốc (dự kiến sẽ kéo dài đến tháng 4/2024). Hiệp hội phân bón quốc tế (IFA) dự báo tương tự, cho rằng giá phân ure thế giới sẽ tăng trong quý đầu năm do Nga - quốc gia sản xuất ure lớn thứ hai thế giới - sẽ tiếp tục áp dụng chính sách áp hạn ngạch xuất khẩu phân bón đến tháng 5/2024.

Các chuyên gia trong ngành nhận định, vụ mùa đông xuân 2024 bắt đầu chậm hơn so với các năm trước, nhu cầu phân bón sẽ tăng cao trong quý đầu năm, từ đó đẩy giá phân ure trong nước tăng cao. (Ảnh minh họa)

Dự kiến, sản xuất ure tại EU vẫn ở mức thấp nhất do giá thành sản xuất ở khu vực này cao hơn khá nhiều so với chi phí nhập khẩu ure từ Ai Cập. Chính phủ nước này cũng quyết định kéo dài vô thời hạn việc cắt giảm 30% nguồn cung khí đốt cho mọi nhà sản xuất phân ure ở nước này. Điều này ảnh hưởng lớn tới nguồn cung ure trên toàn thế giới. Do đó, giá ure thế giới dự kiến sẽ tăng trong quý đầu năm.

Neo theo xu hướng thế giới, thị trường phân bón Việt Nam được dự báo sẽ biến động tương tự. Các chuyên gia trong ngành nhận định, vụ mùa đông xuân 2024 bắt đầu chậm hơn so với các năm trước, vì thế nhu cầu phân bón sẽ tăng cao trong quý đầu năm, từ đó đẩy giá phân ure trong nước tăng cao.

Liên quan đến vấn đề này, Chứng khoán Vietcombank (VCBS) nhận định trong báo cáo triển vọng 2024 rằng, nhu cầu tiêu thụ phân bón năm nay so với năm 2023 có thể sẽ tăng chậm hơn. Theo kỳ vọng, nhu cầu tiêu thụ trong nước sẽ tăng vào quý 4/2023 và quý 1/2024. VCBS bổ sung, giá khí đầu vào chính là biến số khó có thể dự đoán khi giá dầu biến động cộng thêm tỷ trọng phân bổ các nguồn khí sẽ tác động lớn đến biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp trong ngành.

Năm 2024, tỷ lệ khí mua ngoài từ Petronas của Đạm Cà Mau được dự báo sẽ giảm so với năm trước. Còn Đạm Phú Mỹ, nguồn khí đầu vào dù vẫn được đảm bảo sẽ được cung ứng đầy đủ, song tỷ trọng nguồn khí đồng hành có giá thấp đạt công suất thấp hơn kế hoạch, thậm chí đang suy giảm nhanh hơn so với dự báo. Chưa kể, tỷ trọng khí cấp bù từ các nguồn khác (Nam Côn Sơn và Cửu Long) tăng lên, mức phí vận chuyển cao kéo giá thành khí tăng theo./.