Công nghệ mới góp phần định hình sự phát triển của lĩnh vực bán dẫn

Ngày 12/6, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) thuộc Bộ Tài chính, phối hợp cùng Đại học Quốc gia Hà Nội và TP.HCM cùng 2 tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới là Lam Research (Hoa Kỳ) và Dassault Systemes (Cộng hoà Pháp), tổ chức Diễn đàn “Digital Twin – Công nghệ định hình tương lai ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam”

Ngành công nghiệp bán dẫn có sự tăng tốc mạnh mẽ

Phát biểu tại Hội thảo, ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc NIC cho biết, nối tiếp theo đà tăng trưởng nhanh và ổn định trong 20 năm qua, ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu trong năm 2024 tiếp tục có sự tăng tốc mạnh mẽ và đạt giá trị gần 600 tỷ USD.

Trong xu hướng đa dạng hóa chuỗi cung ứng và diễn biến phức tạp về địa chính trị trên thế giới, Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư trong ngành công nghiệp bán dẫn, nhờ có nguồn nhân lực chất lượng cao với chi phí cạnh tranh và có sự đầu tư, nâng cấp mạnh về cơ sở hạ tầng. Cùng với đó là cơ chế, chính sách ngày càng thông thoáng, cởi mở cùng quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị trong phát triển lĩnh vực bán dẫn.

Ước tính, nhu cầu thế giới sẽ cần tăng thêm hơn 1 triệu nhân sự vào năm 2030 cho tất cả các khâu thiết kế, sản xuất, lắp ráp, đóng gói và kiểm thử chip. Với nguồn cung lao động dồi dào và lực lượng lao động có chất lượng, có thể khẳng định nguồn nhân lực chính là lợi thế lớn nhất và nổi bật nhất của Việt Nam so với các quốc gia, nền kinh tế khác trên thế giới.

Vì vậy, việc tập trung đầu tư, đào tạo, đào tạo lại cho lực lượng lao động để trong thời gian sớm nhất có thể gia nhập vào thị trường lao động là một hướng đi chiến lược, là yếu tố quyết định để có thể tận dụng cơ hội hợp tác đầu tư, tiếp cận, chuyển giao công nghệ, thúc đẩy sự phát triển kinh tế nhanh và bền vững dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

“Tiềm năng là rất lớn, nhưng nếu không có nguồn nhân lực đủ mạnh, chúng ta khó có thể vươn lên làm chủ các công đoạn có giá trị cao trong chuỗi cung ứng toàn cầu”, ông Vũ Quốc Huy nhận định.

Theo các chuyên gia, hệ sinh thái bán dẫn tại Việt Nam ghi nhận doanh thu bán dẫn đạt gần 17 tỷ USD trong năm 2023 và dự kiến tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm khoảng 11% giai đoạn 2024–2027 và vươn lên 31 tỷ USD vào năm 2027. Bên cạnh đó, quy mô thị trường là 18,23–18,6 tỷ USD trong năm 2024, đồng thời duy trì mức tăng trưởng khoảng 11–11,5%/năm và dự báo thị trường sẽ đạt 16,64 tỷ USD vào 2033 với tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm khoảng 9,3%.

Hiện nay, Việt Nam có khoảng 6.000 kỹ sư bán dẫn đang làm việc tại hơn 40 doanh nghiệp địa phương. Để đáp ứng nhu cầu phát triển, Chính phủ đặt mục tiêu đào tạo 30.000–50.000 kỹ sư đến năm 2030 theo Quyết định 1017. Tuy nhiên, nhu cầu về nhân lực công nghệ thông tin và kỹ thuật lên đến 150.000 người/năm, trong khi nguồn cung chỉ đáp ứng được 40-50%. Điều này đặt ra thách thức lớn về việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Công nghệ mới tạo đột phá ngành bán dẫn

Công nghệ Digital Twin (bản sao kỹ thuật số) đóng vai trò thiết thực và đột phá, giúp tối ưu chi phí đầu tư, giảm thiểu chi phí vận hành; đồng thời tạo điều kiện tiếp cận các mô hình thiết bị tiên tiến trong môi trường mô phỏng, qua đó nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng kịp thời nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp. Đây chính là nền tảng để Việt Nam không chỉ tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu của ngành bán dẫn, mà còn từng bước làm chủ và dẫn dắt các công đoạn có giá trị gia tăng cao, hiện thực hóa mục tiêu trở thành cường quốc công nghiệp bán dẫn trong tương lai gần.

Ngoài ra, công nghệ Digital Twin với khả năng mô phỏng môi trường thực trong không gian số sẽ mở ra một phương thức đào tạo hoàn toàn mới trong việc tiết kiệm chi phí, tăng khả năng tiếp cận công nghệ tiên tiến, và rút ngắn khoảng cách giữa lý thuyết và thực hành.

Tại diễn đàn, Lam Research đã giới thiệu công nghệ Semiverse Solutions - một hệ sinh thái mô phỏng và đào tạo kỹ thuật chế tạo bán dẫn hoàn toàn số hóa, mô phỏng các bước trong quy trình sản xuất bán dẫn mà không cần đến fab vật lý (nhà máy sản xuất) đắt đỏ.

Theo ông Andrew Goh, Phó chủ tịch Lam Research, Semiverse mở rộng cơ hội đào tạo ngành bán dẫn, giúp nhân lực toàn cầu dễ dàng tiếp cận các môi trường nhà máy ảo chân thực và trực quan, từ đó rút ngắn thời gian sẵn sàng cho lực lượng lao động.

Ông Vũ Quốc Huy khẳng định, “việc Lam Research tài trợ phần mềm Semiverse cho các cơ sở đào tạo thông qua NIC là hoạt động thiết thực, thể hiện tinh thần trách nhiệm toàn cầu với sự phát triển bền vững”.

Trong khi đó, Tập đoàn Dassault giới thiệu công nghệ 3Dexperience - hệ thống tích hợp môi trường mô phỏng toàn bộ quy trình thiết kế đến sản xuất chip, đã được triển khai thành công tại các đại học quốc tế như Purdue (Hoa Kỳ).

Ông Lô Văn Ba, Giám đốc quốc gia Dassault Systèmes tại Việt Nam cho hay, công nghệ bản sao số (Virtual Twin) cho phép sinh viên và kỹ sư tiếp cận các mô phỏng đạt chuẩn phòng thí nghiệm từ xa, góp phần thu hẹp khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn công nghiệp. Mô hình này được xem là mẫu mô phỏng thực tiễn phù hợp để Việt Nam học hỏi, đặc biệt trong bối cảnh chưa có đủ fab vật lý quy mô lớn phục vụ đào tạo.

Mục tiêu trọng tâm của diễn đàn là xây dựng nền tảng hợp tác giữa Nhà nước - Trường học - Doanh nghiệp để thúc đẩy hệ sinh thái nhân lực chất lượng cao ngành bán dẫn. 

Tại các phiên thảo luận, các chuyên gia quốc tế và trong nước chia sẻ xu hướng toàn cầu, bài học thực tế đồng thời trình diễn công nghệ Digital Twin ứng dụng trong giáo dục, nghiên cứu và sản xuất chip. Cùng với đó, các diễn giả cùng nhấn mạnh tới giải pháp hợp tác 3 nhà trong phát triển nguồn nhân lực bán dẫn và hỗ trợ R&D, hỗ trợ phát triển startup trong bán dẫn./.