Công ty Thuốc lá Thăng long: Đơn vị ba lần được Bác Hồ tới thăm

Bối cảnh ra đời

Thời kỳ 1955-1957 Miền Bắc bước vào thời kỳ khôi phục kinh tế rất khó khăn. Trung ương Đảng quyết định: Cần chú ý phục hồi và xây dựng một số công xưởng chế tạo hàng cần thiết cho đời sống của nhân dân… Một trong những nhu cầu thiết thực của đời sống nhân dân đó là thuốc lá. Trên thực tế, việc trồng và sản xuất thuốc lá ở miền Bắc chủ yếu được hình thành một cách tự phát, nhỏ lẻ không đủ cung cấp cho nhu cầu tiêu thụ của xã hội. Một số hãng thuốc tư nhân lại nắm độc quyền sản xuất, kinh doanh tự ý thao túng thị trường, gây không ít khó khăn cho đời sống của nhân dân.

Ở thời điểm lúc đó, trước nhu cầu thực tế vấn đề xây dựng một nhà máy sản xuất thuốc lá có quy mô đã trở thành một nhiệm vụ cấp bách. Nhận thức được nhu cầu khách quan đó, giữa năm 1955, theo Quyết định của Phủ Thủ Tướng, Vụ quản lý xí nghiệp đã cử đồng chí Trịnh Văn Ty cùng một số cán bộ khác khảo sát tình hình, lập hồ sơ nghiên cứu để nhanh chóng xây dựng một nhà máy thuốc lá quốc doanh. Sau bao vất vả để khảo sát, phục dựng, kiến thiết cơ sở vật chất, nhân lực… đầu tháng 12/1956 Cục Công nghiệp nhẹ chính thức ra quyết định thành lập Ban chỉ đạo sản xuất. Có thể nói có được những thành tựu như vậy là kết quả của bao công sức, nỗ lực của các cán bộ nhà máy, những người đặt nền móng cho sự ra đời của một cơ sở thuốc lá quốc doanh và hình thành kỹ thuật và công nghệ sản xuất thuốc lá Việt Nam.

Không ngừng lớn mạnh

Sau khi nhà máy chính thức được thành lập, được sự chỉ đạo của Bộ Công nghiệp, toàn thể cán bộ công nhân nhà máy khẩn trương bắt tay vào lao động sản xuất với quyết tâm: những bao thuốc lá đầu tiên phải được ra đời vào dịp đầu năm 1957, kịp thời phục vụ nhân dân trong dịp Tết Nguyên đán cổ truyền.

Trong những bước đi ban đầu, nhà máy Thuốc lá Thăng Long đã sớm khẳng định được tiềm năng và sức sống của mình. Ba năm liền nhà máy đã hoàn thành vượt mức kế hoạch nhà nước giao. Riêng năm 1958, nhà máy hoàn thành vượt mức kế hoạch trước thời hạn 48 ngày, vượt kế hoạch 116,61%. Nhiều loại thuốc mới như Đại Đồng, Hoàn Kiếm, Ba Đình, Bông Lúa, Hoa Hồng, Trường Sơn… ra mắt khách hàng, nhanh chóng chiếm lĩnh vị trí, uy tín trên thị trường nội địa và bắt đầu lan tỏa ra thị trường nước ngoài.

Năm 1958 cũng là năm đầu tiên thuốc lá Thăng Long xuất hiện trên thị trường quốc tế. Sự trưởng thành của nhà máy luôn luôn nhận được sự quan tâm chu đáo của Đảng, Nhà nước ta. Cuối năm 1957, Bộ Công nghiệp quyết định lấy địa điểm Thượng Đình xây dựng khu công nghiệp, trong đó, nhà máy Thuốc lá Thăng Long được ưu tiên xây dựng trên khu đất bên cạnh trục đường quốc lộ Hà Nội – Hà Đông để xây dựng nhà máy. Ngày 22-12-1958 lễ khởi công xây dựng nhà máy được tổ chức trọng thể. Phó Thủ Tướng Lê Thanh Nghị – Bộ trưởng Bộ Công nghiệp đã động thổ khai mở công trường. Thời gian từ cuối năm 1958 đến hết năm 1959 là khoảng thời gian lao động khẩn trương cao độ, cán bộ công nhân nhà máy vừa phải tham gia sản xuất ở cơ sở Hà Đông vừa tham gia xây dựng công trình mới. Với sức lao động cần cù, sáng tạo, mơ ước về một cơ ngơi khang trang, một nhà máy có quy mô đã dần trở thành hiện thực.

Niềm vui vỡ òa – Bác Hồ đến thăm

Ngày 24/2/1959, một niềm vui vô hạn đã đến với mọi người. Bác Hồ đến thăm! Trong buổi gặp mặt cán bộ công nhân Bác căn dặn: Các cán bộ công nhân trên công trường cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, ý thức làm chủ nhà nước, ra sức tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng và Chính phủ giao cho. Người còn căn dặn: … Các đảng viên, đoàn viên thanh niên lao động, cán bộ phải gương mẫu về mọi mặt, lãnh đạo cho tốt phong trào sản xuất.

Những lời căn dặn của Người đã khắc sâu vào tâm trí của mỗi cán bộ công nhân nhà máy, trở thành nguồn động viên to lớn để mọi người cùng phấn đấu đẩy nhanh hơn nữa tốc độ sản xuất.

Ngày 23/5/1960, cán bộ và công nhân nhà máy lại vinh dự đón Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm nhân dịp Người về dự lễ cắt băng khánh thành khu công nghiệp Cao – Xà – Lá. Sau đó, ngày 17/6/1960, Người lại cùng Ngài Hátgi Lêsi, Chủ tịch Nước Cộng hòa nhân dân Anbani đến thăm khu công nghiệp, trong đó có nhà máy thuốc lá Thăng Long. Trong hai lần về thăm này, Người căn dặn: Phải lao động tốt, thi đua tốt, thực hành tiết kiệm tốt. Những lời dạy bảo của Người đã được toàn thể cán bộ, công nhân Khu công nghiệp Cao – Xà – Lá ghi nhớ và quyết tâm phấn đấu thực hiện.

Các đoàn đại biểu quốc tế có dịp đến thăm Hà Nội cũng đã đến thăm nhà máy. Tất cả những sự kiện đáng nhớ trên đã thực sự động viên, tạo luồng sinh khí thổi vào nhà máy một tinh thần lao động mới, một niềm tin mới và giúp cho cán bộ công nhân nhà máy vượt qua bao khó khăn để tự khẳng định mình có một thương hiệu, một vị thế như ngày nay.

Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng ngài H.Gilêsi – Chủ tịch nước Cộng hòa nhân dân Albani và phu nhân thăm nhà máy thuốc lá Thăng Long ngày 17/06/1960.

Vậy là, trước năm 1954, miền Bắc chưa có ngành công nghiệp thuốc lá. Năm 1955, Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 2990/QĐ về việc xây dựng một nhà máy thuốc lá quốc doanh. Công việc chuẩn bị đã được tiến hành chu đáo về mọi mặt: khảo sát để xây dựng vùng trồng thuốc lá, quy trình sản xuất thuốc lá và tìm địa điểm để sản xuất. Qua 3 lần di chuyển địa điểm sản xuất thử, cuối năm 1956 cơ sở sản xuất thuốc lá được chọn xây dựng tại Hà Nội. Đến ngày 06/01/1957, bao thuốc lá đầu tiên mang nhãn hiệu Thăng Long được xuất xưởng, ngày này được coi là Ngày khai sinh của Nhà máy Thuốc lá Thăng Long tại Thủ đô Hà Nội, đồng thời là ngày khai sinh của Ngành công nghiệp thuốc lá của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Tuy ra đời trong gian khó, nhưng Nhà máy Thuốc lá Thăng Long đã nhanh chóng tự khẳng định được mình và phát triển mạnh mẽ. Từ năm 1960 đến năm 1964 được Nhà nước tặng thưởng 3 Huân chương Lao động (2 Huân chương Lao động hạng 2 và 1 Huân chương Lao động hạng 3).

Chính vì những thành tích đó, Nhà máy Thuốc lá Thăng Long đã vinh dự được Bác Hồ về thăm 3 lần, Người còn nhắc nhở “Nhiệm vụ trước mắt của cán bộ và công nhân là phải đoàn kết chặt chẽ, đoàn kết với các chuyên gia, đoàn kết với đồng bào địa phương, phải mở rộng phong trào thi đua giữa các cá nhân và các bộ phận sản xuất, phải giữ vững kỷ luật lao động. Các Đảng viên, Đoàn viên thanh niên lao động, cán bộ phải gương mẫu về mọi mặt, phải lãnh đạo cho tốt phong trào sản xuất”. Lời dặn của Người mãi đồng hành cùng những giai đoạn phát triển của Tổng công ty sau này.

Phan Anh